"Jetari" vepër e shkrimtarit Kristaq F. Shabani

Prof. Dr.Mihal Kaso

“Vasil Bici ishte njeri i rrallë. Rrallësia e
tij shfaqej kudo gjallërisht dhe ishte prudukt i inteligjencës së trevës nga
rridhte dhe i origjinës së tij familjare”.

Njeriu
xhevahir dhe këmbëngulës

në
realizim aspiratash

Koçoja

Sapo kam mbaruar bisedën telefonike me Amerikën,
telefoni përsëri zilon. Njoh zërin e Dr. Koço Andonit. Prapë nga Amerika, nga
Bostoni. Zhvillohet një bisedë identike si me Peçon. Ç’ngjashmëri në substancë!
Dr. Koçoja ka pasë lidhje plot harmoni me Vason. Në shumë veprimtari të
ndërmarra nga Shoqata ai ka qenë në mos nismëtar, bashkëpunëtor dhe realizues
së toku me Napolon Semin. Dr. Koçoja e donte shumë Vasilin dhe me nuhatjen e
tij e kuptonte shpirtin dhe talentin e Vasilit, ndaj gjithmonë e përkrahte,
mbasi ishte dhe nënkryetar i degës së Shoqatës “Çajupi”.

“Punë e mirë shumë që ke bërë monografinë. Unë e kam
shfaqur dhe e rishfaq që ti po realizon gjëra mjaft të mëdha për trevën tonë të dashur. Kjo do të na
kompesojë humbjen e tij. Tashmë do ta kemi prapë midis nesh atë njeri xhevahir
dhe shumë këmbëngulës në realizimin e aspiratave të tija…”

Refleks i ndritshëm i
etikës dhe politesës

Ndoshta, jo pa qëllim në këtë libër është vendosur
edhe kjo skicë e titulluar “Hija” .
Njeriu përpiqet vetë në jetë i vendosur për të gjetur rrugët në labirintin e
madh jetësor. Ai nuk është i vetëm, por në rrugën që përshkon ka dhe njerëz të
tjerë që përpiqen. Në këtë ecje jetësore komunitare refleksi i atyre që
“udhëtojnë” në rrugë, në shkencë nuk është i njëjtë. Të rrallë janë ata që
lëshojnë reflekse dhe përcjellin në botë shpirtërore, në inteligjencë
njerëzore.

HIJA

Skicë nga autori i librit

S

Eci në morinë e mendimeve të mia.
Hera - herës ngatërrohem. Diçka më ndjek nga pas. Mundohem t’i dalloj konturet
e saj, por ajo m’i fsheh. Më fshihet prapa ndonjë guri. Dhe “Hija” më ndjek nga
pas. Është një hije që kërkon të më ndjekë, kërkon të zbulojë diçka tek unë.

Unë përsëri ndalem. I them Hijes që të afrohet, të
dialogojë me mua, të më thotë se ç’kërkon
nga unë. Unë ndal dhe ajo ndalon. Si duket, ajo ka qejf të më vëzhgojë
në distancë. Unë përsëri lëviz. Hedh vështrimin pas. Hija fillon të lëvizë dhe
të më ndjekë. Kush e ka detyruar? Kush i ka dhënë detyrë të më ndjekë, të më
vëzhgojë? Aq i rëndësishëm është të vëzhguarit e lëvizjes sime?

U

Ne thamë se Hijet që na vëzhgojnë u zhdukën njëherë e
përgjithmonë! Thamë se Hijet na kanë torturuar gjithë jetën! Thamë se ato i
bëmë zap!

Thamë se tani nuk ka më vend në shoqërinë tonë për
Hije!

R

Ah, këto Hijet, na hëngrën gjithë jetën! Na bënë të
vetëmbyllemi në qeli! Na bënë që hekurat të dialogonin me ne! Na bënë që të mos
dimë se kur lind dhe kur perëndon! Na bënë që të harrojmë shpresën për të
ardhmen dhe të na këpusin në mes dashurinë e sapofilluar; të linim në mes
ëndrrën dhe të na e fusnin ëndrrën tonë të mirë në rrjetën e merimangës së
zezë…

V

Por, ende ka Hije që ngjasojnë përsëri me ato si dy
binjake… Çudi! Ne thamë se Hijet do t’i lëmë pas si diçka të kapërcyer! Por
Hijet qenkan kokëfortë! Ato nuk na shqiten kurrsesi. Na janë ngjitur dhe e
konsiderojnë veten si pjesa jonë…

E

Unë ndal… Ndal dhe Hija.

J

Unë eci… Ecën dhe Hija. Ecin dhe Hijet. Unë bërtas dhe u
rithem të afrohen.

I

Ato nuk lëshojnë asnjë fjalë, asnjë frazë të vetme. Hija
është memece. Ajo di se ku të flasë. Ajo di se ku duhet të rrëfehet. Atje e
humb memecërinë dhe cicëron. Na hëngrën gjithë jetën!

Si do t’ia bëjmë me
hijet?!

M

Një jetë të gjithë
donin të na hiqnin fotografitë, paçka se i meritonim. Krahët etalionë na
i përbuznin “tmerrësisht”. Një jetë të gjithë na flakën larg, prapa diejve të
raskapitur, por, dhe atje ku na flakën, ne u bëmë të njohur, sa çuditëm retë.
Donim të vinim në Kryeqendër, por mënoi
ardhja. Një ditë një tufë pëllumbash realizoi një fluturim të ëmbël dhe u shfaq një diell i
bukur që s’lejohej më parë dhe hapësira u kaltrua. Ne erdhëm, por “falja” e pati
emri “falje” dhe nxitonim të takoheshim me Meridianin e Grenuiçit, që më parë e
përmendnim vetëm emërisht dhe për qendërzim gradësh.

*

Selvia e gjatë tashmë përfytyrohet, por trupi lastar
shkon drejt hapësirës qiellore; shelgu lotues nuk di ku i ka hedhur degët e tij
të lotuara.

Aureolë

Krenari
e madhe dhe ligjshme: “Jemi të Vasil Bicit!”

Esmeralda, e
bija, ekonomiste

S’e kisha menduar kurrë se do të shkruaja në të tilla
rrethana për tim at. Është shumë e vështirë për mua të shpreh në vargje kujtimet
e mia. Sa më shumë të përpiqem, e di se do të jem shumë larg asaj çfarë im at
ishte për mua në të vërtetë. Sa më realiste të mundohem të jem, aq më egoiste
do të dukem. Unë kam pasur privilegjin që pak fëmijë e kanë pasur: Të jem bija
e Vasil Bicit.

Kam provuar një dashuri dhe ngrohtësi
prindërore, që çdokush e ëndërron. Më kujtohet ajo buzëqeshja e tij aq
natyrale, që e shoqëronte në çdo moment; dukej sikur të kishte lindur me atë
buzëqeshje të skalitur në fytyrën e tij. E

shihje ashtu dhe të bënte të harroje çdo
shqetësim apo problem që mund të kishe. Një prind i dashur që, me atë mënyrën
dhe sjelljen e tij të veçantë, dinte të krijonte një lidhje prind – fëmijë të
përsosur. Edhe pse ishte një njeri publik dhe puna e tij kërkonte një impenjim
maksimal, ai sërish e menaxhonte kohën në një mënyrë të atillë, sa që ne na
dukej se e kishim gjithmonë pranë, në çdo moment të ditës. Ne ishim shumë të
afërt dhe të lidhur njëri me tjetrin, rrinim shpesh bashkë, flisnim për aspekte të ndryshme, duke njohur kështu
dëshirat dhe shqetësimet tona. Merrte
pjesë, pothuajse, në të gjitha aktivitetet tona shkollore, duke na
krijuar më tepër çështje interesante për të diskutuar. Ai gjithmonë tregonte
një përkushtim, vëmëndje dhe admirim ndaj familjes dhe, veçanërisht ndaj nesh
si fëmijë; respektonte dëshirat tona dhe kuptonte vështirësitë që kemi pasur
në situata të ndryshme. Anjëherë i
ashpër, por, edhe kur duhej të ishte i tillë, ai dinte që të harmonizonte
situatat dhe të përcillte mesazhin e tij i qetë dhe me dashuri. Duke qenë shumë afër nesh, ai e njihte shumë
mirë botën tonë dhe e ndiente, kur diçka nuk shkonte dhe me shumë
natyrshmëri krijonte një atmosferë të
këndshme dhe çliruese.

Gjithmonë i vlerësonte
arritjet tona dhe na inkurajonte me ndihmën e tij për të arritur nivele të më të larta suksesi.

Jeta na ndau padrejtësisht shumë shpejt nga babai ynë. Na
mungon buzëqeshja e tij, këshillat e tij, fjalët e tij të ngrohta, përkëdheljet
e tij. Ne e dimë se kemi një detyrim dhe obligim që, si fëmijë të tij, të jemi
trashëgimtarë të denjë. E ndjejmë se kemi shumë përpara për t’u bërë atë çfarë
dëshironte që ne të bëheshim.

Dhimbja e thellë
për humbjen e babait tonë do të na shoqërojë në çdo moment të jetës sonë, ashtu
siç do të na shoqërojë dhe krenaria, që ndjejmë, kur na pyesin: “Të kujt jeni?”
Dhe ne përgjigjemi me nje krenari të madhe e të ligjshme: “ Jemi të Vasil
Bicit.”

Fjala,
që tashmë e shtrëngoj fort në shpirt!

Manjola, e bija, studente

Baba! Fjala e parë që kam belbëzuar… Baba, jam rritur
duke e thirrur… “Babush, jam sëmurë…”.
Ishte gjithmonë aty, pranë me vështrimin e tij, të merakosur në raste të tilla,
të cilin donte ta fshihte, duke më thënë: “Nuk ke asgjë. Mos bëj kështu”.
Kujdesej vetë për të më sjellë ilaçin në orën e caktuar dhe një lugë me mjaltë për të më përkëdhelur
paksa, ashtu siç bënte shpesh me ne.

Mundohej të na kënaqte
sa më shumë. Sa herë që kishte festa apo kishim ditëlindjet, dilnim të
festonim. Organizonte dhe familje, ku të kishim edhe ne moshatarët tanë.

Çdo vit shkonim në plazh. Na e linte ne fëmijëve ta vendosnim vendin ku do të shkonim. Një nga
karakteristikat e tij ishte ta organizonte ditën sa më aktive dhe secila prej
tyre ishte ditë me të veçantat e saj. Bënim gara noti. Kush humbiste “dënohej”
me një zhytje.

Dhe për përparimin në shkollë ai kujdesej. Sa herë kishte
mbledhje me prindërit vinte babi. Na bënte shpesh teste në lëndën e gjuhës.

Një nga “manitë” e tij të mëdha ishte të blente libra
jashtëshkollore dhe na ka mësuar që secili prej nesh të hapë një bllok të veçantë, ku të shkruanim emrin e autorit
dhe titullin e librit që lexonim. Rregulli kishte shumë rëndësi për të. Këtë
mundohej të na e përcillte edhe neve.

Para disa ditësh, kur rastësisht hapa një dosje të tij,
pashë se të gjitha deftesat tona, që nga
klasa e parë, gjendeshin aty.

Janë shumë kujtime të bukura, të cilat ma sjellin imazhin
e tij të freskët dhe të paharruar në kujtesën time.

Baba:
Fjala, që tashmë e shtrëngoj fort në
shpirt!

Triniteti

Armandoja s’bëzan, por në sytë e tij të ndritshëm i lexoj
mendimet e tij, tashmë të pjekura parakohe. Rastësisht një ditë e takova me
Andin, djalin e Thoma Dilos. M’u fanitën cilësitë e fizionomisë së njohur të
Vasilit, trupëzimi i tij selvian… M’i nguli dhe ai sytë dhe u prezantua:
“Armandua, djali i Vasil Bicit!” Sytë e tij u pushtuan nga një ndjenjë e
mirëfilltë krenarie që i pushtoi dukshëm fizionominë. Ai e kupton rritjen dhe
përgjegjësinë e transmetimit të trashëgimisë brezive para kohe…

» Në fron “Jetari” : Ali Podrimja... Nga Kristaq F. Shabani
» GJIROKASTRA : KRISTAQ F. SHABANI, BASHKEPUNETOR ABI, USA
» Metafora e “luleve” nga Kristaq F. Shabani
» "Kur lind Nënta" nga KRISTAQ F. SHABANI
» Përndritje e Universit të Ri... Nga Kristaq F. Shabani