ZAGORIA "PERLA PROFIL I BISKUAR" Kristaq

Matematikë

Konkretizim i përvojës
“Integrali në shkollën e mesme”

“Një tekst për të gjithë”, kjo ishte sentenca përkufizuese rreth librit të autorit Ksenofon Bita me titull “Integrali në shkollën e mesme”. Një libër metodik, i ardhur si rrjedhojë e një pune pasionante e dinjitoze shkencore në shkencën e matematikës. Që të arrihej në këtë stad, Ksenofon Bitës iu desh një punë e palodhur prej dy dekadash në Vlorë e në një shkollë me emër të madh në Shqipëri, gjimnazi “Halim Xhelo”. Falë aftësive të tij shkencore, ai arriti rezultate të larta e vende nderi me nxënësit e tij në olimpiadat e matematikës në rang lokal dhe në atë kombëtar.
Kur dialogoj me Ksenofonin, më kujtohen kontaktimet e mia me të në Krumë të Hasit dhe në qytetin e Bajram Currit, ku ne kalonin të programuara këndshëm ditët e pushimit javor dhe regjistronim veprimet

tona në “celuloid”. Aso kohe Fonia ishte mësues në Krumë me plot ëndrra të mëdha për të nesërmen, duke i vënë vetes detyrën të bëhej një matematicien klasi. Dhe, tashmë, duke u kthyer në retrospektivë sjell “pazazhet” e asaj miqësie të vrullshme dhe inteligjente midis nesh. Lajmi i botimit të këtij libri për mua si krijues ishte i pritshëm dhe më shkaktoi emocione, pas një heshtëri të gjatë, e cila nuk kishte kaluar kot, por ishte një kohë "prodhimi" e”lulimi matematik". Duke qenë nga Zheji i bukur dhe një fshat që ka shkuar vëllazërisht me Lliarin tim ndjej një krenari të tejskajshme. Duke u takuar me të në Gjirokastër ne kujtuam rininë tonë, takimet mbresalënëse, punën pasionante si dhe ai u njoh me veprimtarinë time shkrimore, gjë që e emocionoi së tepërmi si dhe me shoqërinë që kam pasur me vëllanë e tij, Qirjakon, dhëndrin e “doktorit” tonë, Ilia Taçit. U takuam pas më shumë se dy dekadash, para se të ëprcillnim për në

banesëne fundit Lola Bitën, bashkëshorten e të nderuarit Sotir Bitës, apo siç është përkufizuar me dashuri “Xhaxhi” Bita.

Për librin e tij flet shkurt, pas kërkesës sime intervistuese: “ Libri është shumë i domosdoshëm për përgatitjen e maturantëve për të konkurruar në Universitet dhe ka karakterin e një libri didaktik për mësuesit e matematikës. Është i ndërtuar me këtë kompozicion. Në pjesën e parë kam renditur 144 integralet dhe 100 ushtrime e problema të përdorura në tekstet e pranimit në Universitet. Në pjesën e dytë kam pasqyruar punën time krijuese, ku jepen argumentimet dhe zgjidhjet më optimale të ushtrimeve të pjesës së parë. Kam seleksionuar për çdo ushtrim dhe problemë rrugët dhe metodat më të përshtatshme, të kuptueshme e të përvetësueshme për zgjidhjen e tyre, jo vetëm për maturantët, por edhe mësuesit e kësaj lënde".

Z. Pandeli Pano, “Mësues Merituar”, është shprehur për këtë libër: “Libri “Integrali në shkollën e mesme” është një metodist i saktë në ndihmë të mësuesit të matematikës, sidomos të të rinjve dhe atyre pa arsimin e duhur, një këshillues i kujdesshëm për çdo maturant për të kontrolluar dhe verifikuar zgjidhjet e ushtrimeve e të problemave, një ndihmës i vyer për çdo prind për të bërë të mundur që t’u vijë në ndihmë fëmijëve në përgatitjen që bëjnë për lëndën e matematikës”.
Ksenofoni ka të drejtë kur krenohet: “Jam shumë i privilegjuar të them se sot nxënësit e mi kanë dhënë shkëlqimin e tyre, jo vetëm në vend, por edhe në vende të tjera shumë të përparuara…”.
Bashkojmë të dy të buzëqeshurën, duke e plotuar gazmimin.

Anastasi Dushi (Koxhioni)

Mijëvjeçari që theu një mit
1.
Paçka se në Zagori është vlerësuar zëri i gruas, në krahasim me krahinat e tjera të vendit ka pasur një diagramë ngjitjeje në vlerësim, ajo nuk mund të ngrihej në pushtet në vende kyçe. Gruaja e ka vlerësuar bashkëshortin jetësor si dhe rolin e burrit në tërësi në shoqëri, familje, por edhe burri e ka shprehur vlerësimin e vet për gruan.
Por vetëm në fillimin e mijëvjeçarit të ri zagoritët vendosën me votën e tyre në krye të Komunës një grua të re, shembëlltyrë e disiplinuar dhe prototipizim i sjellshmërisë së kësaj gjinie që merrrte një post komunar, të paarritur më parë. Kjo realizohej me një lehtësi të pa parë, duke u stërlodhur me premtimet burrërore dhe ndonjëherë false të ish kryekomunarëve, të cilët pasi kalonin një “kryestacion” nisnin ëndrrat për larg e lart, duke i thurur ato që gjatë legjislaturës së kryesimit…

2.
Viti 2000 Zagoritja Anastasi Dushi fiton në zgjedhjet për pushtetin vendor. Ishte një triumf i saj. Kishte marrë besimin, jo pse përfaqësonte një parti tipike në pushtet, por edhe falë cilësive të saj, veprimtarisë plot nerv të kryer gjatë periudhës kur fitoi statusin e intelektuales profesioniste… Ajo e kishte përvijuar portretin e saj dhe paçka se nuk i kishte mbushur ende të …….

3.
Është folur e stërfolur për zonjat e hekurta. Madje në romanin tim “Kryefjala e Fatales” them midis të tjerash në mënyrë figurative: “Paçim sa më shumë zonja të hekurta”. A mund të ngjitej Anastasia në këtë nivel? Shumë kishin besim te kjo grua, e cila filloi të programojë masa efektive për të realizuar premtimet e ndërmarra. Dhe çuditërisht gruas i skuqet më shumë faqja se burrit për të mbajtur premtimin. Më kishte treguar një shoku im jashtë shtetit, studiues i madh për procedurën e premtimeve përpara popullit, ku premtimet shpesh herë janë të shumta, por realizimi është sakator. Studiuesi më paraqiste një tablo premtimi:”Kandidati për

deputet po i bënte premtime popullit të mbledhur aq shumë, sa nuk kishe ku të hidhje mollën. Për ta parë mirë deputetin e kishin hipur në një shkallë të madhe dhe ai ligjëronte… Filluan t’i kërkonin bërjen e urave. Ai nuk mendohej dhe thoshte: “Do t’u bëj me ura!” Pastaj njëri i kërkoi ngritjen e shkollave. Ai vijonte i zjarrtë të premtonte: ‘Do t’ju bëj me shkolla!” Një grua tepër e zgjuar, pasi përfundoi përgjigjen për shkollat, nuk e la të binte “përdhe” përgjigja e tij dhe i lëshoi pyetjen: “Duam fëmijë!” Kandidati për deputet, nuk u mendua për pyetjen e thekur të gruas dhe iu përgjigj shkurt: “Do t’ju bëj dhe me fëmijë!”

Të gjithë qeshën dhe e rrëzuan Kandidatin për deputet nga shkalla e lartë.
Ky ilustrim ka të bëjë me atë që “zonja e hekurt” e Zagories, nuk premtoi ato që në këtë krahinë nuk mund të realizohen nga vetë potenciali komunar.

Në vlerësimet e bëra për punën dhe veprimtarinë e saj nuk nisem nga pozicione vlerësimi tipik të anëve, apo të parcelave, të keqdashjes apo të mirëdashjes, nisem nga pozicione reale dhe bindëse, kur një kuadër ploton fizionominë e tij, apo të saj si në këtë rast, kur shumë zagoritë japin pika edhe maksimale për punën e saj.

Një grua e ngritur në një detyrë Kryekomunari që i dëgjohet fjala, që bën përpjekje për ecurinë e krahinës duhet patjetër të stimulohet dhe të publikohet. Ky është një standart që buron nga kodi i etikës shoqërore dhe mediative. Por vetkuptohet që mangësia, ka aftësi që, paçka nga organizimi i mbrojtjes dhe i vetmbrojtjes ajo ka një të keqe të madhe që zbulohet nga syri mjeshtëror…, pasi kalon një farë kohe.

Thelbësore

Ta hodha vështrimin
mbi qerpik,
nën qerpik,
mbetet jetime folja “ik”…
Pikë.
(“Trinomi i cicërimës”)

Anisa Kospiri “Miss Albania” 2002 me origjinë nga Topova, e datëlindjes 01.05.1983 Po në vitin 2002 ishte pjesëmarrëse në “Miss Universi” që u zhvillua në Kosta Rika (SHBA) dhe u fut në dhjetëshen e vajzave më të bukura të Botës. Zotëron gjuhët anglisht, italisht, frëngjisht dhe gjermanisht.

Bukuria trupore në shumë raste kombinohet me atë mendore, por në raste të rralla ajo është më e shndritshme dhe bën sfilatë të mrekullueshme. E meritonte vajza zagorite të ngjitej në një podium të tillë. Dhe jo më kot në këtë libër voluminoz ne kemi folur për magjepsjen dhe kërkesën për të përzgjedhur bukurinë zagorite, një ëndërr e kahershme e Mbretërve, Sulltanëve, Kontëve , Dukëve, por edhe e njërëzve të thjeshtë, të cilët pëlqejnë praninë e shndritshme të fytyrës së bukur, syve, buzëve, faqes, gushës dhe konturimit plotor e të hajthshëm. Krahasimet figurative, simbolizimet dhe metaforizimet i shkojnë për shtat kësaj bukurie të shndritshme e ndaj kanë shpërthyer këngët dhe vjershërimet për bukurinë mahnitëse. Dhe ky këngëzim shpërblehet natyrshëm…

Një arritje e madhe. Zagoria më së fundi ka “Missin” saj të shumëpritur, Anisa Kospirin, e cila nuk mbeti vetëm një “MISS ALBANIA”, por avancoi, duke u fut në dhjetshën e Globit. Një bukurizim rrallësor ku është harmonizuar bukuria fizike me një inteligjencë klasi me një të ardhme. Anisa shndriste si një diell, ashtu

sikundër shkëlqen çdo perlë e origjinuar nga “Perla”. Bukuria urohet me një urim: “Të na shoqërosh gjithmonë, “BUKURI!”

Si e përfytyrojmë të ardhmen strategjike të Zagories

Në këtë libër, të quajtur jo pa qëllim me një emër sa simbolik dhe aq domethënës “Perla” dhe me një vijueshmëri kuptimore “Profil i biskuar”, dalin në pah vlerat shumëanshe dhe shumëplanshe të krahinës së Zagorisë. Në lidhje me këtë prezencë dhe shpalosje vlerash është thënë, evidentuar, por nuk është operuar sa dhe si duhet për të mos thënë nuk është ditur të operohet me këto bukuri prezente. Dihet se sa “plotësia turistike” dhe specialistë të kësaj fushe i nuhatin këto bukuri dhe krahas nuhatjes ata organizojnë “ambientet”. Punohet përsëprapthi, kur në se do të ndërtohej një fshat turistik në fushën e Çajupit ai do të lozte një rol shumë planësh, i cili do të sillte midis të tjerave dhe efekte të rëndësishme kurative dhe rritje të koefiçentit të jetëgjatësisë së popullatës, jo vetëm asaj rrotull saj, por në shkallë vendi. Aplikimet që bëjnë me pushime malore të huajt në pika turistike të këtij lloji janë të shumta në Botë, për të cilat ne kemi dijeni. Shtetet e ndryshme impulsojnë inisiativat e lira për të ngritur shtate turistike, që sjellin edhe rritjen e potencialit financiar.

E parë me kujdes kjo prezencë bukurore dhe kurative, pse të mos mendohet që në këtë amfiteatër gjigand natyror të mos planifikohen ngritje të mjediseve sportive për të stërvitur deri te Kombëtaret e Sportit shqiptar, ku prezenca e elementëve klimatikë me ndryshesë në kahje është e dukshme dhe plot nerv për stërvitjen e talenteve të llojeve të ndryshme të sportit. Sa vlera do të shtonin në kompleksitetin fizik të sportistëve një pranesë dhe “banim stërvitor “ në këtë mjedis tipik. Është domethënëse që në këtë mjedis në periudhën dimërore mund të organizohen kampionate

të skiatorëve, për vetë prezencën e terrenit dhe “pasurisë” natyrore dëborës.

Po kështu duhet të evidentohen dhe vlerat për të organizuar garime të qenve që do të që do të sillnin mjaft përfitime financiare.
Shpallja si Park Kombëtar, natyrisht do të përfshijë në të dhe monumentet e natyrës edhe rezervatet me interes shkencor dhe do të shkonte shkallë - shkallë në zhvillimin e mëtejshëm të territorit me vlera të rëndësishme ekologjike dhe të turizmit deri në riabilitimin e plotë të natyrës, kulturës, historisë, veprave të kultit me të cilat krahina është mjaft e përmendur.

Madje, zhvillimi i Parkut Kombëtar mund të shkojë deri atje sa fushën, depresionin e Çajupit, që është një amfiteatër mahitës i krijuar nga natyra të zhvillohen edhe aktivitete ndërkombëtare si gara të Cinofilie (të qenëve të gjahut e tjerë. Aktivitete këto që kanë shumë të apasionuar në Evropë e gjetkë, organizimi i të cilave do të sillte të ardhura të paimagjinueshme.

Duhet theksuar se mos planifikimi i rrugës Gjirokastër – Erind - Çajup në planet e Fondit të Zhvillimit është një mangësi e plotë, e cila në se do të realizohej, do të thoshim që Gjirokastra e gjitha do të “shkulej” në Çajup për të kaluar fundjavën, kjo do të sillte dhe atë që banorët vendas që kanë ekonomi bujqësore, apo pemë frutore do të organizonin “tregje” me produktet e tyre cilësore, duke përfshirë dhe këtu mjaltin me nam e gjithçka kualitative të krahinës, pasi tashmë Komuna ka punuar me mundësitë e saj për një ndërlidhje infrastrukturore brenda saj dhe me linjën e Poliçanit.

Po kështu në këtë libër është bërë fjalë edhe për prezencën e bimëve medicinale dhe vlerat e përftesës prej tyre.

A s’do të ishte me vlerë që të zhvilloheshin edhe turne të pjesëmarrësve në “Miss dhe mister “Albania” , që zhvillohen përvitshëm dhe madje mund të organizohej edhe një “edicion i tillë”. Për të realizuar këto është e nevojshme sigurisht që të ndërmerren masa për të rivënë sistemin elektrifikues, i cili është sakatuar e nxjerrë jashtë përdorimit në vite të trazuara, që edhe po të mos kishte pikësynime kaq të gjalla e të mëdha, është i nevojshëm edhe sot , kur fusha e Çajupit është e populluar nga blegtorët që verojnë në këtë fushë, apo në malet përreth tij.