ZAGORIA "PERLA PROFIL I BISKUAR" Kristaq

E rëndësishme është që të shfrytëzohet zona edhe nga ana historike- etnografike, arkeologjike, për të zbuluar të gjitha vlerat që ka mbartur kjo krahinë si dhe në drejtimin gjeologjik për të bërë zbulesa, të cilat e kanë zanafillën që me përçapjet e ekipeve gjeologjike ruse në bashkëpunim me ato shqiptare, por që kanë stonuar.

Po kështu nga ana e Komunës në të ardhmen duhet të këmbëngulet që Pasuria e madhe pyjore bredhore Reç- Zhej të shpallet “Park Kombëtar” duke marrë një status të lartë dhe që e meriton dhe në këtë kontekst gjithë pasuria pyjore dhe kullusore të mirëmbahet dhe të shfrytëzohet me efikasitet sipas normativave të vendosura në ligjet ekzistuese, nën lajtmotivin “ Çdo gjë në këtë krahinë është pasuria jonë dhe ajo është e paprekshme…”

Parku Kombëtar, Rezerva natyrore e ruajtur në Çajup dhe Zhej, vlerat e tij për Zagorien.
Një element tjetër i rëndësishëm dhe që është fat për krahinën është deklarimi me Vendim të Këshillit të Ministrave Nr. 102 datë 15.01.1996 i territorit prej 1500 ha Çajup - Zhej mbrojtëse. Territori sipas këtij vendimi, ka nevojë për projektin e tij, për krijimin e strukturave të territorit dhe funksionimin e objektit të shpallur zonë e veçantë mbrojtëse.

Theksojmë se në projektin e Bankës Botërore (raport no 15/94 CP. ALB 12 Datë 8 Frebruary 1994), janë parashikuar investime për parkun si: 50 m2 ndërtime, 6 km rrugë, 1 mjet 4ËD, personel, punëtorë, ushqime për kafshët e egra në periudha kritike e tjerë të gjitha të nevojshme për të krijuar kushtet e një rezerve biogjenetike në fazat fillestare të zhvillimit të saj. Për këto territore do të ishte e nevojshme dhe interesimi i plotë i Prefekturës së Gjirokastrës, për të krijuar një sistem rrjeti unik të studiuar mirë të territoreve të deklaruar për t’u mbrojtur me vlera të mëdha shkencore, turistike, për zhvillimin e ekoturizmit, por edhe për zhvillimin e

biodiversitetit.

Në lidhje me emërtimin e zonës Çajup - Zhej në vendimin e Këshillit të Ministrave do të ishte mirë të respektohej Projekti FAOS dhe Bankës Botërore për zhvillimet e pyjeve në Shqipëri që e kanë propozuar territorin për Park Kombëtar, një kategori më lart. Tw luftohet qw qeveria ta inkuadrojw në kategorinë e vendosur nga Projekti i Bankës Botërore

Duhet kuptuar mirë se ekoturizmi është aktualisht industria që rritet me shpejtësi të madhe dhe që në të njëjtën kohë mund të sigurojë të ardhura të mëdha në funksion të mjedisit.

Duke e trajtuar në këtë mënyrë problemin e mjedisit, do të shkojë drejt rritjes edhe përqindja e sipërfaqes së mbrojtur, për të cilën Evropa në strategjinë e saj për ruajtjen e mjedisit, pas viteve 2000, synon të kalojë në % të larta në mbi 205 territore të mbrojtura. Duhet të arrihet në nivele të tilla që edhe pushteti vendor të ketë hapësirë ligjore për të shpallur “oaze”

të mbrojtura, si kudo në botë me nisiativën e tij, për mbarështrimin e territorit dhe burime natyrore në mënyrë racionale e të qëndrueshme.

Trajtimi i biodiversitetit të Zagories i vlerësuar në funksion të dobësisë së banorëve të vendit, është i bazuar me motiv që natyra është djepi i civilizimit, burimi i të gjithë njohurive dhe evolucionit të shoqërisë humane, historisë, artit, filozofisë, literaturës, shkencës, demokracisë, rrënjët e shoqërisë në të cilën jetojmë, pra mbrojtja e qëndrueshme e saj që është një tempull i përjetshëm.

Natyra e biodiversitetit duhet vlerësuar si mjeti për sigurimin e së ardhmes së gjeneratave në krahinë dhe për krijimin në vend të niveleve të larta të civilizimit, në atë mjedis të mrekullueshëm, ku përfshihet gjithë potenciali jetësor për të ardhmen edhe të planetit.

Prezenca e vlerave arkitektonike si edhe e vendbanimeve të kahershme prezente në zonë jep mundësinë për të ndërmarrë aksione të kësaj natyre, me qëllim që të tërhiqen edhe turistë nga vendet e huaja për të parë këto mrekulli.

Dikur u interesua një Shoqëri e madhe turistike nga SHBA për të shfrytëzuar potencialin turistik që mbart në vetvete kjo krahinë, por kjo u fashit nga ngjarjet e trazirës së vitit të mprapshtë 1997. Ne duhet të paraqesim gjallërisht këtë potencial me forma të ndryshme propogandimi të vlerave e deri në udhëheqjen e veprimtarisë për shfrytëzim inteligjent. Është e mira që zagoritët kudo që ndodhen të ndërmarrin hapa njohjeje në këtë kontekst.

Mendojmë se duhet të hidhen hapa konkretë që edhe në të ardhmen të mbahen në dorë gjithë gjendja arkitekturore ekzistuese e fshatrave të Zagories, infrastruktura e tyre, të mbahen në gjendje shtëpitë ekzistuese, të nxiten rikonstrukturimet e shtëpive nga zagoritë që banojnë në Shqipëri apo janë në emigracion; të luftohet që për të gjitha veprat e objektet shkollore dhe kulturoro – fetare të investohet për riparimet e tyre, duke gjetur forma sponsorizimi e duke impulsuar për më mirë e duke

shfrytëzuar dashurinë prezente për vendlindjen, që t’i shërbejnë komunitetit si dhe të planifikohet që në çdo fshat të caktohen dhe të restaurohen 3-4 shtëpi banimi që të kenë vlera akomodimi për turistët e vendit dhe të huaj. Kjo tregon siç thekson një nga specialistët e turizmit në rang botëror, Perikli Shabani, ish Drejtor i Përgjithshëm i Turizmit të Republikës Greke edhe shkallën e inteligjencës prezente për të thithur e zbukuruar jetën, duke shfrytëzuar magjitë e Natyrës dhe botës njerëzore.
Nisma të tilla si ato të regjisorit të talentuar Kiço Londo për të krijuar një mjedis të këndshëm në një vend pikant mbi kroin e fshatit Lliar duhet të nxiten edhe të përhapen edhe në fshatrat e tjerë.

Duhet të ikim nga mendimi i shfaqur nga disa gazetarë ose nga disa të ashquajtur edhe intelektualë ose disa që ndoshta janë lodhur nga vështirësia e jetës, duke u nisur nga kushtet ekzistuese, se Zagoria po “boshatiset” apo siç thuhet rëndom po “kthehet në një Tokë djerrë”. N ë se bëjmë një aludim për “Toka djerrë” poemë e Eliotit, e konsideruar dhe e mirëqenë si moderne është një krahasim i gjetur, pasi edhe Zagoria është një ‘Tokë djerrë” që prodhon të nesërmen.

Një nga synimet e Komunës dhe e potencialit intelektual në të ardhmen do të jetë marrja e mendimeve të zagoritëve, duke realizuar një pyetësor formë anketimi se ç’mendojnë dhe ç’aksione praktike duhet të ndërmerren për të arritur në pikën që duhet.

Duke u nisur nga përvojat e kahershme dhe frutdhënëse në të ardhmen do të mendohet për organizimin jo vetëm të veprimtarive kulturore – historike, për memoralizimin e figurave aktive të Rilindjes, Kulturës, Arsimit dhe gjithë përpjekjeve shekullore të zagoritëve dhe shtimin e prezencës së këtyre figurave në shkallë krahine, për të mbetur në shekuj tradita, për t’u përcjellë me intrasigjencë brezave. Në këtë kuadër do të organizohen Panaire për të prezantuar bollëkun kualitativ të krahinës në të gjitha drejtimet. Këto do të risjellin traditën e të parëve tanë.

Është evidente të shfrytëzohet uji tipik i Bambullit dhe vlerat e tij si dhe intesifikimi i shfrytëzimit të vlerave për rritjen e peshkut në krahinë. Po kështu prezenca e rërës dhe…………………………… Do të luftohet në këtë mënyrë gjithashtu ringjallja e traditës së këngës dhe valles zagorite në ato qytete si në Gjirokastër, Tiranë ku janë grumbulluar zagoritë dhe kështu do të ketë vlera përfaqësuese krahina në Festivalet e Ardhshme folklorike. Këtë do ta paraprijë ngritja e grupit të këngës në Gjirokastër.

Të intesifikojmë në të ardhmen ngritjen e bibliotekave në çdo fshat si dhe të pasurojmë bibliotekën kryesore në Sheper me librat e reja, kryesisht të zagoritëve.

Me qëllim që të komunikohet sa më mirë me banorët e krahinës dhe me bashkëkrahinasit për të nxjerrë në pah vlerat e veprimtarisë tërësore aktive, të bashkëpunohet me gazetën “Zagoria” e Shoqatës Atdhetare – Kulturore “Çajupi” si dhe gazetën “Intelekt 2001…” organ i Intelektualëve zagoritë në Gjirokastër.

Të propogandohen vlerat e krahinës jo vetëm brenda vendit, por edhe jashtë tij deri në SHBA me qëllim nxitjeje e thithje të investitorëve të interesuar

Ku mbështeten këto
Synime strategjike të Komunës Zagori

Komuna Zagori si pasuri më të madhe kryesore ka sipërfaqet e pyjeve dhe të kullotave., të cilat shërbejnë jo vetëm si kullotë për blegtorinë, lëndë drusore, por përbëjnë dhe një rezervë të madhe për gjuetinë e lakmuar nga gjuetarët vendas dhe të huaj, prandaj për të realizuar këtë qëllim mirë do të ishte të ngrihej një hotel funksional gjuetie, i cili të krijojë mundësi për të gjuajtur edhe në kushte klimatike jo të favorshme.

Fusha e Çajupit e quajtur si një nga perlat më të spikatura të vendit duhet të kthehet në pikë turistike, duke u nisur edhe nga faktorët përcaktues klimatikë, të cilët kanë edhe vlera të mëdha kurative, përveç të tjerave.