ZAGORIA "PERLA PROFIL I BISKUAR" Kristaq

2 tetor 2003
Përurim i bustit të Themo Vasit në Nivan të Zagorisë
Ishte plotësuar një ëndërr e ideuar nga intelektuali Vasil Bici, i cili kishte dëshirë të madhe për t’i patur heronjtë e saj Zagoria, për t’i nderuar.
Në këtë veprimtari padyshesë merr pjesë edhe Vasil Bici, i cili në drekën e organizuar me këtë rast nga Komuna, pas mitingut, përshëndet pjesëmarrësit me një fjalim pikant dhe evidenton probleme të mprehta historike. Kishte të drejtë. Ishte ideatori dhe nismëtari i këtij evenimenti, i cili impulsoi dhe materializoi vendosjen e bustit. Edhe në takimin e Nderimit, në këtë rast, u përmend fakti kokëfortë që të arrihej deri këtu ishte nisma e Vasil Bicit, i cili shpalosi vlerat e tij intelektuale.
Në sintezë në këtë përshëndetje ai u shpreh:

“Mbaj në kujtesë një eveniment. Sapo kisha filluar gjimnazin “Asim Zeneli” në Gjirokastër, duke ardhur nga Sheperi. Në stendat e dëshmorëve të vendosura në korridoret e gjimnazit dritonte edhe Themo Vasi me një çantë të hedhur në sup. Fytyra e tij i buzëqeshte natyrshëm. Themoja nuk ishte një dëshmor i thjeshtë, por me fytyrën e tij të qeshur tregonte se ishte një mendimtar i madh. Këtë e vërtetova edhe kur lexova hartimin e tij. Dhe në ato çaste pyeta veten: “Pse ky gjimnaz të quhej Asim Zeneli, kur Asim Zeneli, pa mohur vlerat e tij, nuk kishte qenë asnjë ditë nxënës i këtij gjimnazi?” Por duhet thënë që vëllai i Asimit, Sherifi, në atë kohë ishte në poste qeverisëse. Gjithashtu duhet thënë se Asim Zeneli është i nderuar, pasi ekziston dhe fshati me emrin e tij. Kështu mund të thuhet edhe për të tjerët, që janë nderuar, para se të nderohej Themoja ynë.

Më ngacmoi dhe më vonë ky mendim që Themoja ynë ishte heroi i fundit, kur para tij u bënë heronj si Nimete Progonati, Çelo Picari e tj. As që bëhej fjalë për Themon. Lihej, pra, me dashje në harresë.
Por zagoritët nuk të falin, kur është puna për të lartësuar e nderuar emrat. Pavarësisht se u dërguan shumë letra nga baza, prapë nga qendra nuk u bë gjë.
Por ja sot, që mungojnë edhe pushtetarët tanë , të cilët nuk janë të pranishëm për të bërë këtë nderim, q ë s’e bënë, s’e bëjnë as sot në këtë përurim.
Zagoria po e nderon sot Themon dhe do ta nderojë veprën dhe kujtimin e tij në jetë të jetëve!
Marrë nga libri “Jetari” i autorit

25.02.2004

Të nderuar partizanë e partizane të BrVIII S!
Të nderuar miq pjesëmarrës!
E kam për nder t’ju uroj mirëseardhjen sot në emër të Komunës dhe popullit të Zagories, gjithë partizanëve të ish Brigatës së VIII S të Ushtrisë NaÇl si dhe gjithë të ftuarve, që na nderojnë sot nëkëtë festë.
Festimi i ngjarjeve të tilla të rëndësishme të Luftës ANAÇL është jo vetëm një obligim moral në shenjë kujtimi, respekti e vlerësimi të luftës dhe veprës të të gjithë partizanëve, por edhe një detyrë e rëndësishme në konsolidimin dhe ruajtjen e historisë së popullit tonë, pjesë përbërëse e të cilës është dhe vepra dhe lufta e BrVIII S. Më lejoni të falenderoj dhe t’i uroj pjesëmarrjen në festën tonë Zv/Ministrit të Mbrojtjes Z. Pavli Zëri,

Këshilltarit ushtarak të Presidentit të Republikës Gjeneral Major Ruzhdi Ramadanit, Deputetes së Gjirokastrës, N/Kryetare e Parlamentit. Znj. Makbule Çeço dhe autoriteteve të tjera pjesëmarrëse në këtë përvjetor. Zagoria është krenare që, këtu mes maleve, u krijua një nga njësitë luftarake më të rëndësishme: BrVIII S, e cila së bashku me BrXIV S, që u formua po në këtë vend, e kryen me nder detyrën dhe misionin e tyre historik, jo vetëm brenda kufijve të Atdheut, por edhe jashtë tij, deri në Vishegrad, duke zënë një vend nderi në Historinë e Luftës ANAÇL të popullit tonë.

Me respekt të thellë ne sot kujtojmë dhe nderojmë dëshmorët e kësaj Brigate që i falën Atdheut jetën e tyre për lirinë dhe demokracinë.
Lavdi të përjetshme dëshmorë të BrVIII S!
Rrofshin partizanët dhe partizanet e BrVIII S dhe i paçim në mes tonë në festimin e shumë përvjetorëve të tjerë të BrVIIIS këtu në Sheper.
Sheper, Gusht 2004

11.12.2004
Poliçan, inagurimi i madh i kontributit dhe i shansit
Të dashur motra dhe vëllezër, shoqe dhe miq!
Me gëzimin e ligjshëm jemi mbledhur sot në përurimin e përfundimit të rikonstruksionit të segmentit rrugor Suhë – Poliçan. Është hera e parë, gati 45 vjet të hapjes së kësaj rruge, që bëhet një punë kaq e madhe cilësore duke e kthyer këtë rrugë nga një gangrenë për mjetet dhe njerëzit në një udhëtim të rehatshëm e të shpejtë. E për këtë më lejoni që në emër të komuniteteve tona të falenderoj së pari, për korrektësinë në fjalën e dhënë për dërgimin e mjeteve, Ministrin e Mbrojtjes, z. Pandeli Majko, i cili na nderon sot edhe më shumë me praninë e tij; po kështu deputetin e zonës z. Vangjel Tavo që e kemi midis nesh si dhe Prefektin e Qarkut z. Anesti Deçka. Besoj se shpreh dhe falenderimet tuaja bashkë me të miat për

grupin e manovratorëve të mjeteve të Ministrisë së Mbrojtjes: Nexhipin, Andrenë, Bujarin, Spiron, Xhevahirin, Avdullanë, Neimin, Hiqmetin, Olsin dhe teknikun e drejtimit të punimeve Mustafa Hyseni, të cilët punuan me ndërgjegje, përkushtim, ndershmëri dhe meritojnë mirënjohjen dhe respektin tonë të madh. Falenderojmë Komandantin e Brigatës së Xhenjos, Z. Sinan Bongurin, komandantin e batalionit, z. Hasan Kasin me të cilët kemi komunikuar shumë herë dhe na kanë zgjidhur shpejt e pa zvarritje problemet që dilnin gjatë punës.

Të gjithë jemi të ndërgjegjshëm se për këtë rrugë qenë bërë projekte me vlera qindra milionë lekë, por për një periudhë kaq të shkurtër, për një kohë kaq të afërt dhe me një kosto minimale për ne, ishte vështirë të bëhej. E nisëm këtë punë duke shpresuar në kontributin e njerëzve bujarë e patriotë të këtyre komuniteteve dhe nuk u zhgënjyem. Në thirrjen e drejtuar nga komuna dhe Kryesia e Shoqatës Atdhetare – Kulturore “Çajupi” gjithë zagoritëve kudo që janë, biznesmeneve të suksesshëm, profesionistëve, intelektualëve, të punësuarve dhe pensionistëve, bij e bijat e kësaj krahine, kudo ku ndodhen, e quajtëm ardhjen e këtyre mjeteve “si një shans që s’duhet të na ikë nga duart”. Prandaj sot, si kryetare e komunës Zagori, më jepet rasti të falenderoj gjithë ata zagoritë që me ndjenjë përgjeshmërie të lidhjeve me krahinën, me shpirtin bujar kontribuan në realizimin e kësaj vepre të vyer jetike për të dy krahinat.

Vlen për t’u përmendur që kontributi nga Sotir Bulo, Arqile Nika, Agron Papuli, Hektor Peçi, Anesti Deçka, Jani Ziso, Spartak Haxhiu, Polikron Haxhiu, Ylli Muho e tjerë.
Po kështu dua të falenderoj përpjekjet dhe sakrificat e një grupi nismëtarësh të Kryesisë së shoqatës “Çajupi” që për përpjekjet dhe sakrificat që bënë për grumbullimin e kontributit për komunën e Zagories, në mënyrë të veçantë doktor Hektor Peçin, e me radhë: Koço Idrizin, Llukan Garon, Kristaq Shabanin, Dhimitër Joanidhin, Kristo Semin e tjerë. Rikonstruksioni i këtij segmenti rrugor u jep frymëmarrje të re komunave tona, jo vetëm duke i lidhur ato më shpejt me qendrën, por krijon shanse të reja për zhvillimin e konomisë, biznesit dhe turizmit. Ky gëzimi ynë i ligjshëm përkon edhe me festat e fund vitit, prandaj më lejoni që, me këtë rast, t’ju uroj të gjithëve: “Gëzuar festat dhe viti 2005 qoftë viti i arritjeve të mëtejshme, i punëve më të mira dhe i sukseseve më të mëdha në të gjitha sferat e jetës!
Ju faleminderit!

Shuma e kontributeve sipas fshatrave
Fshatrat Kontributi në lekë
Sheperi 589500 Nivan 322500
Ndëran 98500 Topovë 254000
Konckë 389000 Vithuq 14500
Hoshtevë 128500 Doshnicë 36500
Zhej 49500 Lliar 18000
Miq 51000
Gjithsej 1721500 lekë
Zheji investoi për hapjen e rrugës së re 50000 lekë

Është kënaqësi të bashkëpunosh me njerëz të tillë që u shërbejnë komunitetit
Në raste të tilla thuhen fjalë të përgjithshme dhe të mira. Puna që kanë bërë ushtarët e xhenios, oficerët e xhenios, oficerët, manovratorët, flet vetë. Se si ka qenë rruga, është e hera e parë që unë vij kaq thellë. Kjo nuk është një zonë që ka marrë nga Gjirokastra, por i ka dhënë Gjirokastrës. Kjo s’më takon mua ta them, por mendoj se e meriton kjo hallkë e Gjirokastrës një ndihmë të tillë. Inagurimi i kësaj rruge bëhet në përkujtim të 45 vjetorit të hapjes për herë të parë. Është një emocioni madh. Ka qenë fundjanari, kur kryetarja e komunës ka ardhur në zyrë e kemi diskutuar për këtë. Mirëpo,

Nasta ishte e mësuar me premtime të ministrive të tjera, ndaj më thoshte: “Mos më thuaj, do ta bëjmë, do më thuash të jap fjalën, se e dua me shkrim… Ja të shikoj urdhrin, ja do të bëj këtë dhe atë!…” Në Ministrinë e Mbrojtjes ne jemi në godinë pak ndryshe, ne po thamë e bëjmë, e bëjmë, po thamë s’e bëjmë, s’e bëjmë. Edhe kur erdha për inagurimin e rrugës së Labovës, Nasta më tha: “Erdha… Kur do të ma japësh fjalën? …” Është kënaqësi të bashkëpunosh me njerëz si kryetarja e komunës suaj, kur unë kam parë dëshirën e mirë për t’i shërbyer komunitetit

Te lumt Kristaq me keto shkrime te bukura te L,N,C,se

dhe të them të drejtën përballë njerëzve të tillë ndihesh i detyruar, ndihesh më pranë titullit “njeri”.
Dëshiroj t’ju them edhe njëherë: “ Ta gëzoni, ta mirëmbani këtë rrugë! Është e juaja…Kur të shikoni oficerë dhe ushtarë i kujtoni dhe i respektoni…”.
Fjala e Ministrit të Mbrojtjes z. Pandeli Majko në mitingun e organizuar në Poliçan më 11.12.2004 me rastin e inagurimit të rikonstruksionit bashkëkohor të rrugës Suhë – Poliçan.

Në themel të arritjeve shkencore e kombëtare
qendron edhe vepra e Ilia Dilo Sheperit
Jorgo Bulo, akademik
Na ka mbledhur sot këtu në Sheper, nderimi për Ilia Dilo Sheperin dhe detyrimin për të shlyer një borxh moral ndaj kujtimit dhe veprës së këtij personaliteti të shquar të atdhetarizmit, të arsimit dhe të gjuhësisë shqiptare. Duke përuruar bustin e Ilia Dilo Sheperit, realizimi i të cilit u bë i mundur në sajë të nismës që ndërmorën një grup zagoritësh dhe të afërm të tij dhe të përkrahjes së organeve të pushtetit vendor, ne i kthejmë galerisë së figurave tona të shquara fytyrën e Mësuesit të Popullit, që mbijetoi në vetëdijen e zagoritëve dhe të gjithë shqiptarëve falë forcës së veprës së tij atdhetare dhe të vlerës së veprës së tij

shkencore. Duke përjetësuar në bronz figurën e Ilia Dilos, ne kryejmë një akt qytetar që ndihmon për ta shpëtuar kujtesën tonë historike nga harresa prej së cilës kemi vuajtur dhe të cilën shpesh herë e kemi paguar me varfërimin e vlerave tona si komb. Në të vërtetë këtë përmendore, që përurojmë sot, ky burrë ia ka ngritur vetes përmes veprës dhe jetës së tij, kushtuar këtij vendi dhe thesarit më të çmuar shpirtëror të polenit të vet, gjuhës shqipe. Ardhjen në jetë njeriu nuk e ka në dorë,por ai ka në dorë si ta përdorë jetën që i jepet. Filozofi i lashtësisë Seneka, thoshte se pjesa më e madhe e jetës na ikën duke vepruar gabim, një pjesë e mirë e saj duke mos bërë asgjë dhe gjithë jeta na shkon duke bërë tjetër gjë nga ajo që duhej të bënim. Por, Ilia Diloja me jetën e tij ka sfiduar këtë mendim të filozofit që e pat lexuar në bankat e Zosimesë; ai shpenzoi gjithë jetën e tij të vetëdijshme duke bërë pikërisht atë që duhej të bënte: i lindur në një mjedis me tradita kulturore e patriotike, i shkolluar në një nga shkollat më në zë të kohës, i pajisur me kulturë klasike e me bindje iluministe, ai iu përkushtua veprimtarisë atdhetare e arsimore, parapëlqeu të ishte Sokrati i vuajtur duke mos pranuar bukën e të huajit me çmimin e shitjes së shpirtit, duke punuar për shkollën shqipe, me fat të rrezikuar nga agresioni i shkollave dhe kulturave të huaja, kur prapa tyre qëndronte një

prapavijë politike dhe u bë mësues i shqipes e mjeshtër i saj. Kudo ku shkoi e punoi, në çdo hap që hodhi në jetë, e ndoqi pas si porosi providenciale meraku për shqipen, për të qëmtuar e mbledhur thesaret e saj, për ta ngritur atë në rrafshin e një gjuhe letrare të lëvruar e të njësuar dhe për t’i dhënë asaj bazën shkencore që i mungonte. Fryt i këtij përkushtimi ishte vepra “Gramatika dhe sintaksa e gjuhës shqipe”, botuar në Vlorë në vitin 1927.

Nuk është këtu vendi të flitet për vlerat e kësaj vepre, por mjafton të thuhet se ajo ishte një nga gramatikat më të mira të kohës, e shkruar mbi bazën e një njohje dhe intuite të rrallë gjuhësore, me një gjuhë e stil elegant, një vepër që solli një risi në metodë dhe në lëndën gjuhësore dhe që përvijoi në mënyrë gati profetike rrugën nëpër të cilën eci procesi i njësimit të shqipes standarte, si gjuhë moderne e kulturës moderne të shqiptarëve. Po ç’e bëri gjuhëtar këtë burrë të lindur këtu, midis këtyre maleve që normalisht duhet t’i mbanin larg prej qytetërimit banorët e këtyre anëve? Atë e bëri gjuhëtar dhe intelektual iluminist pikërisht prirja

e këtyre banorëve për të parë përtej majës së Dhëmbelit e të Rapavicës dhe për çarë shtigje komunikimi në botën e madhe edhe sikur natyra të mos u kishte falur qafën e Dhëmbelit e të Çajupit, apo grykën e Selckës e Gjurmë Mushkën. I. Dilo Sheperi u bë gjuhëtar: sepse kishte ardhur në këtë botë me dhuntinë për të ndjerë magjinë dhe bukurinë e fjalës shqipe dhe me intuitën shkencore për të depertuar në mekanizmin e gjuhës; sepse kishte lindur në një mjedis, ku gjuha shqipe tingëllonte e dlirë si ujët e Llagaturatit; se e magjepsi gjuha e Naimit, Çajupit, e Fishtës, e Konicës dhe e Nolit; sepse shkolla shqipe kishte nevojë për të, në një kohë kur shqipja hidhte shtat si një gjuhë kulture dhe si gjuhë e administratës shtetërore. Ai u bë gjuhëtar nga dashuria për gjuhën e vet, për vendin e vet e për llauzin e vet dhe nga vuajtja për të thënë fjalët e pathëna të shpirtit shqiptar; Dilon e bëri gjuhëtar krenaria për gjuhën e mëmës, e cila, edhe pse e kishte pasur një zhvillim të ngadalshëm e të penguar, kishte ardhur në shek. XX e gjallë dhe e bukur; ajo për shqiptarët mbarte një peshë të madhe identiteti, sepse ishte një gjuhë e lashtë, një degë krejt e

veçantë në pemën e gjuhëve indeoevropiane, sepse kishte qenë faktori themelues njësues……………… shpirtëror i këtij populli të ndarë në disa besime, por që fliste në të gjitha trevat e tij etnike të njëjtën gjuhë, e cila ishte e vetmja referencë e identifikimit dhe e identitetit të tij si komb dhe e mbijetesës së tij si komb. Diloja u bë gjuhëtar që të dëshmonte me veprën e tij afërsinë e dialektevetë shqipes, që të vlerësonte forcën, freskinë dhe mundësitë shprehëse të të folmeve popullore dhe rolin e tyre për lëvrimin

e shqipes letrare si gjuhë kulture, që shënonte rrugën nëpër të cilën do të ecte shqipja letrare e njësuar. Për këtë u bë dhe gjuhëtar dhe veprimtar i arsimit shqip dhe i lëvizjes atdhetare dhe demokratike të kohës, prandaj pati dhe fatin e të gjithë atdhetarëve të vërtetë: punoi dhe vuajti për Shqipërinë, njohu ekzilin, burgun, përndjekjet, dënimin me vdekje e çkishërimin dhe mori si shpërblim kurorën me gjëmba, si një martir i shqiptarizmës dhe i shqipes, për të mbetur në kujtesën e kombit dhe për t’u ngritur sot në piedestalin e përjetësisë, këtu në krah të poetit të madh kombëtar, Çajupit, vjershat e të cilit epatën frymëzuar për veprën e tij atdhetare.

Duke përfunduar, më lejoni për këtë nismë t’ju përcjell edhe përshëndetjet dhe përgëzimet e Akademisë së Shkencave dhe të Kryetarit të saj ,Prof. Ylli Popa, si dhe të kolegëve gjuhëtarë të Institutit të Gjuhësisë dhe Letërsisë, të cilët, megjithë dëshirën e tyre, nuk mundën të vinin në këtë ceremoni për shkak të ngarkesave që kanë, në prag të hapjes së Kongresit të IX të Studimeve të Evropës Juglindore, që do të hapet në Tiranë, pas një jave, me pjesëmarrjen e mbi 300 shkencëtarëve nga e gjithë bota. Ky kongres, në punimet e të cilit problematika shqiptare do të zërë një vend të madh, është dëshmi e faktit se qendra e albanologjisë është shpërngulur sot nga bota e huaj në Tiranë. Në themel të kësaj arritje shkencore e kombëtare qëndron edhe vepra e Ilia Dilos, e cila mbetet edhe sot e kësaj dite një pikë referimi për gjuhësinë tonë moderne.

Së fundmi, më lejoni, që në emër të Komisionit Organizues, të falënderoj të gjithë ata që ndihmuan dhe mbështetën materialisht dhe moralisht për realizimin e një nisme si kjo, t’ju falënderoj të gjithëve për pjesëmarrjen në këtë ceremoni dhe në mënyrë të veçantë autoritetet dhe miqtë e ardhur nga larg, që na nderuan me praninë e tyre.
Ju faleminderit!

Një “shqisë” e gjashtë
Desha të thosha dy fjalë mbi përshtypjen që pata, kur pashë Sheperin, vendin e gjysh- stërgjyshërve të mi. Është herë e parë për mua, por një shqisë e gjashtë më bën të ndjehem sikur kam jetuar gjithmonë në këtë vend.
Eh, Sheperi i bukur m’u duk i rrënuar! Si i prish koha shtëpitë, pragjet, drurët e frutave, gardhet e baçeve! Koha di t’i prishë, por koha di edhe t’i ruajë. Dhe në mënyrë të natyrshme mendova se e vetmja gjë që ajo ruan ose më mirë, nuk e prish dot, është vepra e njeriut. Ajo që ai, njeriu krijon me gjeninë, intelektin, pasionin, vullnetin e tij, mbetet përjetë.