Gazeta Nivani 5

Vargje zagorite për nënën



Mbeta jetim, shokë, mbeta,

Më vdiq nëna m’u nxi jeta,

Nuk ka më të madhe gjëmë,

Për një pjellë ku s’ka mëmë,

Syri i nënës na bën dritë,

Na ndriçon natë e ditë,

Kur jam i mbytur në djersë,

Loti i nënës është vesë,

Gjuha e nënës është e shënjtë.

Kush s’e do kurrë mos qentë!

Kush nuk e njeh Timon e mirë. Dikur i thanë “Babai i Teqesë”. Por ky epitet nuk iu ngjit kot, por tregon shpirtin bujar të tij dhe kurdoherë derëhapur e mikëpritës siç janë teqetë e kohës.

Jeta e Timo Caces bën një histori më vete. Ishin ditët e luftës. Por lufta la pasoja. Mbetën materiale luftarake rrugëve si fishekë, predha, bomba etj.

Si fëmijë mori bombën sikur të ishte lojë, por i plasi në dorë!

Të evidentojmë vlerat e njerëzve të kontributit dhe jo të nisemi nga vlerësime individuale apatike për të dhënë meritën gjithsecilit...





Ku je, o Risto Kondi.......?Në gazetën “Zagoria” JANAR – MARS 2010 botohet nje shkrim interesant i Peço Kagjinit , i shkruar në mallim të plotë nga SHBA, në të cilin del në pah: “Pse janë “fshehur” disa nga veprimtarët më me zë të Shoqatës Zagorie... që duhet të nderohen e respektohen për përkushtimin e tyre të madhe dhe për respektin e dhënë për gjallërimin e veprimtarisë së Shoqatës “Çajupi”... Është fjala për protagonistin Risto Kondi, një zagorit (nivaniot) i njohur”, për të cilin, siç shprehet autori duhet t’i bëhet një nderim i veçantë... Atë e shqetëson se ku gjendet Risto Kondi, i cili në restorantin e tij ka zhvilluar një sërë veprimtarish dinjitoze dhe që mbahen mend që nga krijimi i Shqoatës si dhe veprimtari të degës së kësaj shoqate për Durrësin.. “Prej shumë larg nga Neë Yorku i Shteve të Bashkuara të Amerikës thërras me gjithë forcën e shpirtit: “Ku je o Risto Kondi” E kërkoj zagoritin që e njohin të gjithë, e kërkoj mikun tim të mirë, për të cilin kanë ç’të thonë e të tregojnë. Po ç’është kjo heshtje?!...” Dhe pasi përmend veprimtaritë e shumta që janë bërë në

“Nuk ka zagorit dhe shqiptar që e njohu Risto Kondin të mos i urojë nga zemra shëndet e gjithë të mirat dhe të jetë midis nesh i vlerësuar e i respektuar, i qeshur dhe gazmor, siç ka dhe shpirtin, duke shpërndarë gjithënjë entuziazëm e optimizëm tek të gjithë”.

Duke bërë një analizë të shkrimit të lartëm s’kemi pse të mos të nxjerrim përfundimin logjik që Njerëzit e kontributit të djeshëm dhe të sotëm, të mos i lëmë të harrohen, t’i zëjë pluhuri i harrersës, siç u bënë periudhën monoiste , por t’i evidentojmë, të nxjerrim në pah vlerat, t’i lëvdojmë përpjekjet e tyre të frytshme, me qëllim që historinë të mos e shkruajmë gjysmake si deri më tani, duke u ankuar e duke lëvduar njerëz që vetëmburren dhe vetëpërgjërohen se kanë bërë namin... duke anatemuar të zotët.

Është marrë nga shkrimi i Ksenofon Dilos" Petro Harito, burrë i vyer i Kombit"

Testamenti i humanizmit

Në 115 vjetorin e vdekjes të Ilia Harito



nga Evjen Peri

Ndër ndihmëtarët e shquar për përhapjen e arsimit në Zagorie një vend nderi zë Ilia Haritua. Lindi në Nivan në një familje të dëgjuar, në atë të Haritejve. Studioi në Fakultetin Juridik të Universitetit të Athinës. Pas mbarimti të studimeve ushtroi profesionin e avokatit në Janinë. Kishte një karakter të rrallë; ishte i drejtë, korrekt, i ndershëm, mik i së drejtës, ndaj dhe nderohej dhe respektohej nga të gjithë. Rrethet shqiptare të asaj periudhe ushqenin ndaj tij dashuri dhe besim të posaçëm. Kur u formua në Janinë një shoqëri e gjykatësve, Ilia u zgjodh kryetar i saj, duke mbrojtur me dinjitet interesaa e kësaj shoqate, aq kohë sa ajo funksionoi. Më pas u nderua me gradën e Gjykatësit të Qarkut të Janinës, në të cilën tregoi drejtësi kulmore. Nuk nguroi kurrë së dhëni këshilla të mira, sa herë që ato ishin të dobishme për interesa të përgjithshme ose dhe për çështje private. Këtë detyrë e mbajti deri në fund të jetës së tij. Vlen të përmendet këmbëngulkja, përkushtimi, shkalla e lartë profesionale, lidhjet e tij të vijuara me vendlindjen dhe aftësi të veçanta të tij që çuan në dhënien e pronësisë së Çajupit në favor të fshatit Zhej dhe Lliar, kundër përpjekjeve për të tjetërsuar pronësinë e tij. Ky njihet me emrin ‘Gjyqi

I sëmurë shkoi për kurim në Athinë, ku vdiq më 24 tetor1895, i rrethuar nga miq atdhetarë, të afërm dhe gruaja e vet , fort e dashur Tanë.

Kujtimi i tij nuk u mbulua nga harresa prej pllakës së ftohtë të varrit. Ai dashuroi drejtësinë, ndershmërinë dhe Atdheun, duke na lënë prova të mëdha në këtë drejtim si rrallë kush. Kur po mbyllte sytë në rrugën “Korneadu” në Athinë, shkroi dëshirën e tij të fundit dhe u tregua kështu bir i denjë, i dashur i atdheut të vet, trashëgimtar të pasurisë së tij la nënën, bashkëshorten, kurse pas vdekejs së tyre, vendlindjen e tij, fshatin Nivan. Pas kalimit të dy viteve nga data e publikimit të testamentit caktoi të derdhen në çdo vit njëzet lira turke për rrogën e një mësonjëse të endjes (tezgjahut), e cila do të mësonte vajzat e Nivanit dhe të çdo vendi tjetër. Kur të vdiste njëra nga trashëgimtarëet do të shtonte dhe 10 lira të tjera për blerje materialesh, domethënë do të derdheshin prej asaj, që rronte akoma 30 lira në vit. Pas vdekjes të dy trashëgimtareve, trashëgimia do t’i kalonte në zotërim fshatit Nivan: gjysma e të ardhurave vjetore do të disponohet për pajisjen e kërkesave të mjeshtërisë së endjes, kurse gjysma tjetër do të disponohet në favor të shkollës së fshatit.