Antologji Poetike Korsi e Hapur 1 viti 2008

miriadi di stele la esemplificazione delle umane cose. La grandezza storica della patria cui appariene, unita alla conoscenza, rendono ancora piu’ affascinanti I versi che compongono le sue liriche, da ciu affiora un tenue sentimento di solitudine, costituito da “silenti conversazione”. Ad arrichire le immagini della natura indubbiamente, contribuisce, in gran parte, la localita’ in cui l’autrice vive e cio;e heidari che si trova nelle adiacenze di Atene.

Che da dire anche che Leta Koutsochera e’ una poliglota e, oltre alla propia lingua madre, conocse l’inglese, il francese, l’italiano e sopratutto il Tedesco. In Germania, infati, Leta Koutsochera ha frequentato l’Accademia delle Belle arti di Stoccarda e quindi ha avuto modo di entrare in contatto con membri di diverse comunita’ straniere, oltre ai tedeschi. Oltre a conseguire, dungue,un’ottima maturazione poli-culturale, ella ha avuto modo di perfezionare l’arte scultorea e piu’ tardi, nella sua madrepatria quella di disegno e pittura, raggiungendo livelli straordinariamente elevate. I colori vivi e le immagini nitidi delle sue opere pittoriche ne sono una prova alquanto inconfutabile. Il completamento artistico di Leta Koutsochera fa sic he ella si colloca in un contesto di autori conteporanei europei di prima categoria, come Franca Moraglio (Italia) o Carmelina Seoane Diaz (Spagna). Ella sapra’ ancora sbalordirci con le sue opera siano esse scultoree, pittoriche o di qualsiasi opera siano esse scultore, pittoriche o di qualsiasi altro genere.

Renza Agnelli

*

Nota kritike



Nga Renza Agrelli



Poezia e Leta Kucoherës është konstelacionuar me më të freskëtat perla të njoma të ushqyera nga imazhe fushore natyrore që tërheqin vëmendjen e lexuesit. Dhe atyre u renditen imazhet kozmike që përfaqësojnë ngjitje shpirtërore të artistit, duke u kurorëzuar me pafundësi yjesh me ilustrime me shembuj të çështjeve njerëzore. Madhështia historike e atdheut të cilit i përket, e bashkuar me njohjen, i bëjnë akoma edhe më të magjepsur vargjet që krijojnë lirikat e saj, nga të cilat lulëzon në sipërfaqe një ndjenjë zalie vetmie krijuar nga bashkëbisedime të heshtura. Duke u pasuruar me imazhe të natyrës, sigurisht kontribuon në pjesën më të madhe, në sfondin në të cilin autorja jeton dhe gjithashtu Heidari që gjendet në fqinjët e Athinës. Gjithashtu duhet thënë se Leta Kucohera është një poliglote dhe përveç gjuhës së nënës së nënës së saj njeh anglisht, frëngjisht, italisht dhe mbi të gjitha gjermanisht. Në Gjermani në fakt Leta Kucohera ka frekuentuar Akademinë e Arteve të Bukura të Stokardës dhe kështu ka patur mundësi për të hyrë në kontakt me anëtarë të komuniteteve të ndryshme të huaja, përveç atyre gjermane. Përveçse të pasuarit, megjithëse me një pjekuri të shkëlqyer shumëkulturore ajo ka pasur mundësi për të perfeksionuar artin skulpturor e më vonë në vendin e saj mëmë, atë tw dizenjimit dhe pikturës duke iu shtuar niveleve të jashtëzakonshme e të ngritura. Ngjyrat e gjalla dhe imazhet e mprehta të veprave të tyre piktoreske shërbejnë si një provë aspak e pakundërshtueshme. Plotësimi artistik i Leta Kucoherës bëhet që ajo të pozicionohet në një kontekst të autorëve bashkëkohorë europianë të kategorisë së parë si Franca Moraglio (Itali) apo Carmelina Seoane Diaz (Spanjë). Ajo do të dijë tashmë të mahnisë me veprat e saj që munden të jetë skulptore, piktoreske ose të çfarëdo lloj gjinie tjetër.

Përktheu nga italishtja: Aleksandra (Majlinda) Shabani

“Oΰτω δη έγωγέ φήμι ‘Ερωτα θεών και πρεσβύτατον καί τιμιώτατον καί κυριώτατον είναι είς άρετňς καί εύδαιμονίας κτήσιν άνθρώποις, καί ζώσι καί τελευτήσασιν».

Πλάτων

ΣΥΜΠΟΣΙΟΝ 180 β



(« Έτσι λοιπόν νομίζω ότι ο Έρωτας είναι ο αρχαιότερος κι ο απουδαιότερος κι ο σημαντικότερος για την απόκτηση αρετής και ευτυχίας από τους ανθρώπους και όσο ζουν και αφού πεθάνουν»).



(“ Kështu pra kujtoj se dashuria është më e vjetër dhe më e rëndësishme për pronësimin të virtytit edhe lumturisë nga njerëzit që dhe sa rrojnë edhe pas vdekjes së tyre”).



Para thënies



Mos më pyet

kur u linda,

ose sa vjeç jam.

Jetova shumë ditë

që kishin mijëra orë.

Orët e thella që kam jetuar

që kishin mijëra ditë.

Dashuria,

nuk matet dashuria.

Pritja,

nuk matet pritja.

E milionave vjetëve

unë mund të jem.

Për këtë

mos e mat vitin

me veprime matematike,

nga rrudhat

dhe datat.

*Rrënjë



Zero bëhem,

nuk ekzistojnë dimensione,

Unë nuk ekzistoj

Pa emër

po futem

në një zero të madhe

dhe kujtohem

brenda në mijëra ekzistenca

mijëra emra

dhe marr frymë

me rrënjët e fjalëve

duke dhënë thimjama

në ëndërr

me dy hënëza të plota

edhe dritësimin e yjeve.





Ρίζες



















Rrënjë





Ρίζες



Και αναθρώσκω

Μεσ’από εστίες θυσιαστηρίων

Και αναζώ

Και βγαίνω στο δρόμο

Και αναδιηγούμαι στους περαστικούς

Πώς ψήλωναν κάποτε τα κυπαρίσσια

Και πώς ανέβαιναν υπερήφανα

Μες’ από τις πλαγιές των λόφων

Κι από των εποχών τα περάσματα

Και πώς άνθιζαν

Χωρίς φόβο

Κάθε Σεμπτέβρη τα κυκλάμινα

Ηδονικά πώς άφηνα

Πάνω στην προσήλια πέτρα

Την παλάμη μου να ζεσταθεί.

Heshtje



Fjalë e vështirë,

Fjalë e së vërtetës.

Heshtja e madhe që fsheh,

hapet heshtja

dhe vjen si stuhi,

si shi,

si diell, si hënë,

si të gjitha të tjerat të mëdhaja,

si një lisishte e gjatë

ose si sytë e tu,

si poezia,

guximi i shpirtit tim,

ose si det i madh

me burimet e fshehta,

dhe shkretëtirat e tij.

Deti



Deti

mitër e lashtë

që mbyllet

e spostohet,

dhuratë e parë e jetës sime

të rrudhuar.

Deti im i agimtë

brenda në dallgën e tij të vrullshme

jam.

Në dallgën e tij verore

ekzistoj,

në vendet plotujore

zëri im dhe zëri yt.

Λόγος και Πέτρα



Κι έρχεται ο λόγος

Σαν ισημέριο φως

Σαν έναρθρη αχτίδα του ήλιου

Μιλάει με σχήματα με ήχους

Καλεί τα δέντρα

Τα πουλιά

Τ’αστέρια

Τα βουνά

Την πέτρα

Η πέτρα πρώτη άκουσε

Σκίστηκε στα δυο

Έγινε κάτοπτρο του ήλιου

Κάτοπτρο των χρόνων η πέτρα.

Πουλιά και άστρα



Και τα πουλιά σιώπησαν

Ν’ακούσουν

Να μάθουν από τους ιάμβους

Και τους ανάπαιστους των φυλλωμάτων

Τ’στέρια έμειναν ακίνητα

Την αρμονία μιας άλλης τροχιάς ζητούν

Από άλλη ανατολή ν’αστράψουν

Αστερισμοί του Ωρίωνα

του Σείριου

Σμήνη Πλειάδων άστρων

Αλλάζουν θέση

Δεν είναι παραμύθι

Η πιο μεγάλη αλήθεια

Εκείνο που δεν έγινε ποτέ

Που πάντα πολεμάει να γίνει.

Qielli brenda në fushë





Ουρανός μέσα σε κάμπο



Ο λόγος αδιάστατος

Πηγή απύθμενη στο σύμπαν

Ήρθε στιν Κασταλία την πηγή

Να βαφτιστεί μέσα στην πληγή της

Ν’ΑΝΑΝΗΨΕΙ

Οι κάμποι όλοι σκονιστήκανε

Μυρίζουν κάρβουνο

Μαύρισαν τα χλωρά τους στήθη

Το πρωινό ήρθε κρύο απλώθηκε βαρύ

Ο ουρανός πικρός αιωρείται

Πόνος ακούγεται απέραντου γαλάζιου

Που έχει πληγωθεί

Από μεθάνιο και διοξείδιο του άνθρακα

Πώς να ξεβγάλω τη βαριά οσμή

Τόσους ανθούς λεμονανθών δεν έχω.

Jeta në varr







Ζωή εν τάφω



Ο τόπος των ανέμων πού είναι

Πού είναι ο τόπος μου

Ντύθηκα όλη την αγάπη

Όλη τη θλίψη

Βυθίζομαι στις εποχές

Που δε λησμονούν ποτέ

Στην προσήλωση των εποχών

Βυθιζομαι

Διηνεκώς πεθαίνω

Πυρύνες αναδημιουργίας οι τάφοι

Το λευκό που είναι

Πού είναι οι τάφοι μου

Τα πιο ασφαλή τοπία μου

Από εκεί πιο καθαρά

Μπορώ να βλέπω.

Πηγή



Η Κασταλία πηγή

Ανοίγει

Να χωρέσει την πίκρα των δέντρων

Βουνά κόκκινα μαύρα και σταχτιά

Σαλεύουν

Πάνω στη φλέβα

Βυθοί αιώνες στο σκοτάδι

Ανεβαίνουν

Σπιθίζουν στο κύμα

Η πηγή γεμίζει

Από παντού

Ένα πικραμύγδαλο χλωρό

Πράσινο φλούδι ανοίγει

Σκύβουν να βαφτιστούν

Οι ευκάλυπτοι και τα κυπαρίσσια.

*

Brenda enës me aromë për të vdekurit

në këto shtamba të pathyera

gjunjëulur

do të futem në stacionin

e embrionit.

Hiri i asaj Hëne

që gjithmonë jeton

gjithmonë i djegur

do të mbulojë

trupin tim.

Σκεδιασμός α’



Πάγωσε η αχτίδα

Καταπίνει το φως της

στο βάρος

του τελευταίου

χαμού.

Να το γυρίσει πίσω

σπίθα

στον κυκλώνα

της σκοτεινής αρχής της.

Άγνωστο παρελθόν

αβύσσου κύμα

Ω κοντινό

γνωστό μου μέλλον,

θάνατέ μου.

Το ίδιο σας αγαπώ.

Το ίδιο σας ψάχνω.

*



























*

Τόσος ξεριζωμός

Στα δέντρα τις ψυχής μου,

Όμως αυτά επιμένουν

Και κρατούν ακόμα.

Zëri i dytë





Dallga e shkretëtirës



E holloj,

në rruazat e shkretëtirës,

fuqi e merakut

është fuqi e vetmia ime.

Hedh ujë

në fshehtësinë e detit të madh

po paraqitem

në shtetin e pafundësisë.

në djegësinë e fjalës futem,

në bashkësinë e gërmave

po dorëzohem si embrioni.









ΦΩΝΗ ΔΕΥΤΕΡΗ



Το κύμα της Ερήμου



Μεταγγίζομαι

Στις πτυχές της ερήμου

Δύναμης νόστου η μοναξιά μου

Νοτίζω

Στου πελάγου την κρύπτη

Εκτίθεμαι

Στης αβύσσου το κράτος

Στον πυρήνα της λέξης εισχωρώ

Στην αλληλουχία των γραμμάτων

Παραδίδομαι έμβρυο.

Nostalgji



Dëgjohet pulsi

i pemëveujore edhe luleve gurore,

që kanë mbetur

shumë kohë në errësirë,

duke pritur.

Ah, çasti i ndarjes,

hidhërimi i Nostalgjisë,

kanë ushqyer me kohën rrënjën

me dhimbjen

të frutave dhe gjetheve

edhe dashuria vetë

brenda nga shkëlqimi i kaq vdekjeve

ngulon shkëndijën.

Ngjitet

nga dridhja në dridhje,

nga përmbytja në përmbytje.

Αγάπη



Ανεμίζει από κύμα σε κύμα

Η αγάπη

Από ακρογιάλι σε ακρογιάλι

Στεφανωμένη φύκια χλωρά κι αρμύρα

Στο μισοτελειωμένο της πάντα πρόσωπο.

Πλέγμα Ορφικών μυστηρίων

Και τις ανοιχτές νύχτες

Έρχονται οι φωνές και τα χαμόγελα

Αυτών που φύγαν

Ζητώντας το δικό τους μερίδιο,

Όμως πώς να δώσεις στους πεθαμένους

Ένα τέτοιο φορτίο.

Δεν ξέρεις

Και όλο βαραίνεις

Από αγάπη αξόδευτη.

Fara që ngjitet





Shfletova tërë jetën time

dhe pashë

që asgjë nuk kam,

asgjë timen.

Përveç vetëm këtë çast të vogël

që shkëlqen,

çast që ikën .

I vetëm Pulsi i saktë,

pulsi i vdekjes

pulsi i filizave të gjinive,

që vijnë dhe ikin.

Si humbet fara

në mes të filizave që rriten,

Si humbet filizi

në farën që po rritet.











Ανερχόμενος σπόρος

Orët



Dhimbja e dashurisë

si humbet

brenda në dhimbjen tjetër

të vdekjes që vjen,

Kur poezia hapet,

nuk dëgjohet,

o fanitet si çudi

në orë të papritura,

dëgjova me kujdes orët

nëpërmes sekondave.



Notojnë brenda në kohë shekujsh

dhe shekujt brenda çasteve notojnë.

Kur shega hapet

nuk dëgjohet,

por në mënyrë të veçantë,

shkëlqen

përpara syve të mi të çuditur

duke vetëtitur ngjyra.





Ώρες



Η οδύνη του έρωτα

Πώς χάνεται

Μέσα στην επερχόμενη

Την άλλη οδύνη του θανάτου

Όταν η ποίηση ανοίγει δεν ακούγεται

Φανερώνεται σα θαύμα

Σε απρόσμενες ώρες

Άκουσα προσεχτικά τις ώρες

Διαστήματα δευτερολέπτων

Πλέουν μέσα σε διαστήματα αιώνων

Και οι αιώνες μέσα στις στιγμές πλέουν

Όταν το ρόδι ανοίγει δεν ακούγεται

Μόνον εξαίσια λάμπει

Μπροστά στα έκπληκτα μάτια μου

Αστράπτοντας χρώματα.

Χρώματα



Άκουσα προσεχτικά τα χρώματα

Κάτι νύχτες με πυγολαμπίδες

Άφηναν πίσω τους για πάντα

Μια μαγική εικόνα

Όλο φεγγάρια και παιχνίδια

Μοσχοβολούσε

Η γύρις του σώματός σου

Μέσα στο κεχριμπάρι

Ουράνια τόξα

Διαγράφονταν

Στις κρύπτες των βουνών

Πονάει στο σκοτάδι

Πονάει το φως

Πονάει ο θάνατος

Για λίγο από τα μάτια σου.

Hidhërimi



Tani nuk kam tjetër fushë pamje,

tjetër dhimbje nuk kam,

Dhomën tënde të errët,

vatrën tënde kërkoj

dhe këndoj;

duke pirë lotët

pikturoj pikë dhe pikëpyetje

me grafit të minierave

ku banoj.

Kush mund ta dijë

sa hidhërim fshehin,

pushimet dhe pikat.

Ngjiz gjithnjë hidhërimin

dhe nuk ndryshoj plagën time,

sepse dhimbjen e thellë

një bukuri e lartë e ushqen.

Skematizimi b’