"Jetari" vepër e shkrimtarit Kristaq F. Shabani

Shtëpia jonë e re


Ne u dha mundësia të blinim
një shtëpi të re në Damës, ku me duart e tij e ktheu në një vilë të vërtetë, që
rrallë e gjeje në fshatra. Rrugica të shtruara me asfalt, hardhi dhe lule të
mbjella në të dy anët e saj, tavolina dhe stola me beton, mozaik të shtruar
poshtë tyre, shtylla betoni për hardhitë e mbjella në oborr, një kopsht të lulëzuar, ku në krah të
shtëpisë mbante dhe 15 koshere me bletë, të cilave u shërbente aq mirë. Këtë
profesion e kishte trashëguar nga babai
i tij bletërritës.

Këto i bënte që fëmijët e
tij rriteshin në ambiente sa më komode,
brenda dhe jashtë shtëpisë dhe pse ishim në fshat.


Shtëpia jonë u shtua me dy
fëmijë njëri pas tjetrit. Me Manjolën, të cilës emrin ia vendosa unë dhe
Armandos Vasili.


Më kujtohet, sa u gëzua, kur
lindi djali.


“Emrin do t’ia vë unë, - tha
Vasili. Nga kjo listë e gjatë nuk do të zgjedh asnjë. Do t’ia vë Armando.”


I pëlqente shumë emri i
Armando Maradonës, futbollistit të madh argjentinas me famë botërore.

Kujdesitë familjare





Edhe pse vështirësitë e rrugës
për në Tepelenë, kur në të shumtat e rasteve e bënte pothuajse në këmbë, gati
një orë, nuk e lodhnin. Vasua ishte i pakursyer për fëmijët t’u blinte çdo gjë,
që mungonte në fshat dhe shpesh thoshte se m’u zgjatën krahët nga trastat.

Një nga kënaqësitë e tij ishte që t’i mblidhte gjithë të afërmit e
të festonte gëzime në shtëpinë e tij.
Gjatë viteve në Damës kemi festuar lindjet dhe datëlindjet e tre fëmijëve, ku
në këto ceremoni kemi ftuar gjithë njerëzit tanë dhe Vasua kënaqej që i
shikonte në shtëpinë e tij të gjithë ata, që i donte zemra dhe rrallë mblidhen
të gjithë, kjo ndodh vetëm në dasma. Këto ceremoni bëheshin me zakonet
zagorite. Kjo qe kënaqësia e tij më e
madhe.


Në Damës vinin shpesh vëllai,
motrat e Vasos, nipër dhe mbesa. Motrat e mia: Stolia, Resmia dhe vëllai
Nazmiri, kur ishin me Vason nuk e ndienin lodhjen. Në shtëpinë tonë kanë ardhur
Stiliani, Pavli, Melpua, Ermioni, Vangjelia, Bruni, Fatosi, Sevja, Sotiri, Fori,
Gjoleka, Fatmiri, Qamilja, Zelua; nga Tirana e Zagoria, nga Fieri, Saranda e
Gjirokastra.

Lidhësia me prindërit e mi


Prindërit e mi, babai Hyseni
dhe nëna, Nazja, e konsideronin si djalin e tyre, por edhe ai i donte dhe i
respektonte ata. Ata na ndihmuan për rritjen e tre fëmijëve. Çdo ditë që dilte
nga puna ose mbasditeve takohej me shokë; kthehej edhe te prindërit e mi. Babait i fliste “xha Hysen”, sikundër i fliste kur
ishte beqar. Prindërit e mi edhe një
ditë të mos ta shikonin bëheshin merak,
që pse nuk ishte kthyer. Këtë respekt Vasua e gëzonte tek gjithë banorët, të
cilët e ftonin në gëzimet e tyre dhe e vinin në krye të tryezës, ku hyrja bëhej
te Vasua dhe mbyllja po tek ai.

Më së fundi n ë
Gjirokastër, një ëndërr e hershme





Fëmijët po na rriteshin
dhe fshati kishte vështirësi për shkollimin e tyre. Në vitin 1988 Vasua bëri
pashaportizimin në Gjirokastër dhe në vitin 1990 filloi punën në Drejtorinë
Arsimore inspektor, ku aty u njoh me mjaft shokë të mirë, si: Ilirin,Vasil
Mingën (Baçin), Agimin, Petritin, Jorgon, që ishte dhe njeriu i tij, e kishte
shok të gjimnazit.


Vasua e ndiente veten po
aq gjirokastrit dhe tepelenas, ku kaloi jetën e tij prej
20 vjetësh.

Natyra e tij afroi shumë
shokë e miq të mirë. Me ta kalonte ditën. Edhe pse kalonte shumë kohë me
shokët, e gjente kohën të dilnim bashkë, të ishim shumë të lidhur njëri me
tjetrin. Madje, dilnim shpesh jashtë, festonim të gëzuar festat, ditëlindjet e
tjera.


Edhe kur s’ishte në shtëpi
merrte në telefon dhe na thoshte: “Erdha unë. Hajdeni, ku doni t’u shpie? Ku të
doni ju, vemi, - u thoshte fëmijëve, - se unë shofer jam”.

Fëmijët ndiheshim krenar
që kishin një baba të tillë, i cili s’ua prishte kurrë. Edhe kur kthehej vonë
në shtëpi do të shkonte te dhoma e tyre
e do t’i shikonte që flinin dhe me shaka thoshte: “Kaq shpejt flini ju?”


Para se të vinte brenda,
sa vinte në oborr të pallatit i binte bories së makinës, ku e gjente derën të
hapur nga unë edhe pse kishte çelës. Shpesh merrte djalin me vete, kur dilte
jashtë qytetit dhe kënaqej kur i mësonte makinën; gëzonte që Armandua ishte
zgjatur shumë dhe matej me të.

Spikatëri


Vasua ishte një
bashkëshort shembullor, një baba i pakursyer, një vëlla i dashur, një mik i
vlefshëm dhe një shok i adhuruar. Edhe në Gjirokastër u lidh me shumë shokë,
por edhe me Haxhiun, Perlatin, Bertin…

Vendlindja e tij : Zagoria, dashuria e
pakufishme e Vasos





Një nga veçoritë e tij ishte:
i dhënë shumë pas vëndlindjes. Kishte dëshirë të kishte shtëpinë e të parëve,
në fshatin e tij, Sheper. I pëlqente kur shkonte në Sheper te Foto Bici dhe
Sotir Koçiu. Më thoshte shpesh: “Dua të blej shtëpinë në fshat.” Atë shtëpi e
kishte shitur babai i tij, por ai
këmbëngulte për këtë dëshirë. Unë shpesh i thoshja: “E kemi shtëpinë në
Damës”.


“Në Sheper jam rritur dhe kam
shumë kujtime. Është shtëpia e të parëve të mi…. Do të shkojmë ta blejmë se
është përballë asaj të Fotos…”.


Por dhe kjo ëndërr e tij mbeti
pa u realizuar.

***





Gjithë kjo përkujdesje për
fëmijët, për mua, që vinte shpesh dhe më
merrte nga puna dhe dilnim bashkë; gjithë ky përkushtim, mos qe, ndoshta, një
parandjenjë, një ëndërr e keqe për të mos qenë më pranë nesh. Si njeri i
shenjtë që ishte Zoti e mori për ëngjëll. E mori në kulmin e punës së tij, të
jetës së tij. U prenë shpresa, ëndrrat, planet që kishte bërë për të ardhmen.

Shpirti qelibar i Vasilit:


Binomi i këndshëm


Besnik Abedini, Drejtor i
Shkollës Damës, Tepelenë





Interesimi i
gjithanshëm dhe konkretizimi


Kur erdhi Vasili drejtor
shkolle në Damës, unë kam qenë shumë i vogël, në klasën e parë fillore dhe nuk
kam ndonjë kujtim të veçantë, por një gjë është e sigurt: Vasili shkëlqente
kudo ku ndodhej dhe rrezatonte vetëm kulturë dhe mirësjellje tek të gjithë dhe
kjo kuptohej edhe nga ne ish nxënësit e tij.

Pas mbarimit të klasës së
tetë nga nga ime me me nota shumë të mira, mua nuk më dhanë mundësinë të
vazhdoja gjimnazin në Tepelenë, por u detyrova të shkoj në një fshat shumë të
largët tek motra, ku do të vijoja një shkollë të mesme bujqëore. Kur e mori
vesh këtë ndodhi, drejtor Vasili shkoi
menjëherë në në Seksionin e Arsimit
Tepelenë dhe bëri të pamundurën të më regjistronte në gjimnazin e Tepelenës,
derisa e realizoi dhe unë e përfundova këtë gjimnaz me mesatare të lartë dhe
vazhdova edhe studimet elarta, për ta justifikuar këtë kontribut të Vasilit.
Interesimi dhe vëmëndja që tregoi ai për mua e tregonte për çdo nxënës të tij,
sepse të tillë shpirt qelibar kishte.

Mirëpritja
rrjedhojë e meritës së tij të kontributit


Gjatë gjithë periudhës që
qëndroi në Damës ai i respektoi damsjotët dhe ata ia kthyen këtë respekt, pra
respekti ishte i ndërsjelltë. Për t’u ilustruar po përdor një fakt kokëfortë:

Një shok i tij nga Damësi
kishte një gosti familjare, jo shumë të zgjeruar dhe midis të tjerëve do t’i
bënte ftesë dhe Vasilit. I dërgon djalin e madh Vasilit në shtëpi dhe e porosit
që t’i bënte ftesën. Vasili e mori ftesën dhe i tha djalit: “Ti ik në shtëpi
dhe thuaj babit se do të vij…” Pavarësisht nga fjala e thënë në vetvete e
kishte me përtesë që të shkonte për darkë. Pas tridhjetë minutash del në
verandën e shtëpisë dhe shikon që djali i shokut akoma nuk qe larguar nga porta
e shtëpisë, por, priste aty, derisa Vasili të nisej bashkë me të për në gostinë
familjare, sepse ashtu e kishte porositur babai. Vasili pastaj flaku tutje përtesën, e cila vinte si
rrjedhojë e punës së tij të lodhshme dhe pasionante dhe shkoi në gosti. Fakti i
mësipërm flet qartë për mirëpritjen e tij
në çdo familje damsiote dhe kjo mirëpritje e ardhur si rrjedhojë e meritës së tij.

Takimi tek “Shkëmbi i Gurit”

Hera e fundit që Vasili ka ardhur në Damës ka qenë 30 nëntori i vitit
2003. Kishte vendosur që së toku me disa damsjotë të tjerë nga fisi Salaj me të
cilët kishte shumë miqësi (…. Roberti, Reshati etjerë) të kalonte një drekë në
Damës. Më mori në telefon një natë më para dhe më tha që po patët mundësi të na
prisni në Damës se do të vij me disa shokë të tjerë. Sa më tha këtë

kërkesë unë u kënaqa dhe menjëherë mora masa që
ta prisja sa më mirë dhe këhtu kaluam një drekë që unë do ta mbaj të gjallë, të
freslkët në kujtesën time. Bëmë edhe 3 - 4 ftesa brenda fshatit veç mysafirëve
që na erdhën dhe u bë një muhabet që edhe Vasilit i pëlqeu shumë dhe
përshtypjet na i tha menjëherë, pas ceremonialit. Këto fjalë të mira i kishte
transmetuar edhe në familjen e tij, mbasi ishte kthyer. Dreka u zhvillua në
shkollë tek “Sheshi i Gurit”, në Damës, dhe për mua ishte herë e parë që ulesha
me Vasilin, në këtë rast pashë portretin e tij si një zakonlli i vërtetë, tek i
cili gërshëtoheshin tradita zagorite me atë damsjote, një binomi këndshëm dhe
për t’u admiruar.

Damësi: Pjesë e kulturës dhe personalitetit


Aq shumë e donte të mirën e
Damësit sa që, me të marrë funksionin e
lartë të Prefektit të Qarkut të Gjirokastrës, na tha shprehimisht se të gjitha
kërkesat apo nevojat që ka fshati juaj, sa të jem unë do të përpiqem që t’i vë
në rrugëzgjidhje, sepse Damësin., siç thoshte ai vetë e konsideronte si fshatin
e tij dhe si pjesë të kulturës dhe përsonalitetit të vet.

Akordim i titullit
të nderimit “Qytetar Nderi i Komunës”





Për kontributin e shquar
që dha Vasili për zhvillimin e arsimit dhe kulturës në fshatin Damës dhe në të
gjithë zonën e Dervenit e më gjërë fshati Damës i propozoi Këshillit popullor
të Komunës fshat Memaliaj që ta shpallë Vasilin qytetar nderi te Komunës për fshatin Damës dhe ceremonia e
dorëzimit të këtij titullimi të lartë iu
dorëzua familjes së tij në ceremoninë e organizuar me këtë rast në fshatin
Damës më 26.06.2004.

Shenjëzim


#


Cinik i menduar:


prodhim i kimikatit


për rritje të vogëlimave të shpirtit.


Përkufizim cinik

Maskarada
e madhe


Viti i mprapshtë 1979.


Ilia kishte rreth çerekshekull që prehej në varrin e
thjeshtë në fshatin e tij Sheper. Mbi këtë varr ishin ndezur fshehurazi në
kujtim të tij qirinj nderimi, por asnjë lule të lëndinave të bukura të
Sheperit. Pyetja e madhe tunduese: “Pse ky trajtim dhe kjo sjellje maskaradë?”

A s’duhej të
nderohej atdhetari, patrioti, gjuhëtari? Jo, ai duhej të kalonte në një
procesion të gjatë sfumimi dhe të humbte në “anuaret” kohorë si një njeri që i
është mohuar ekzistenca. E kujt i mohohej ekzistenca? Atij që ishte përpjekur
për të konsakruar gjuhën shqipe, që ajo të përhapej me të shkruar në baza
shkencore dhe të afërmit e tij të shikoheshin me syrin e njerkës. Edhe Vasilit
mezi iu dha e drejta, falë cilësive të tij, të vijonte një Fakultet, larg nga rrethi i tij, në Shkodër. A mund të
varroset kaq turpësisht vlera dhe heshtja të mbulonte si një mjegullnajë e
gjatë bëmat e mëdha gjuhësore?

Inati arriti në një kulmim të kurbuar. Edhe varri
ku prehej Ilia Dilo Sheperi duhej të zhdukej pa nam dhe nishan. Urdhëresë nga
lart dhe thyersit e varreve nxituan, jo vetëm të thyenin varrin e tij, por me
një gjest tepër dramatik me një zvarritje makabre të skeletit të tij nëpër
fshatin e lindjes realizuan një akt të padëgjuar ndonjëherë jo për trevën , por
edhe për më tej as në Ferrin e ekzaltuar… Kockat e gjuhëtarit u flakën dhe u
shpërndanë pastaj në humnerë, nën një mbikqyrje të rreptë të syve të liq,
zbatues fanatikë të urdhëresës së helmët. Një persekucion i pashëmbëllt i
mbështetur në një enigmë dhe mendësi kanibale. Atë që s’e realizuan projektuesit
e parë, e realizuan përfaqësuesit e një sfondi fanatik, që torturuan edhe
natyrën e bukur të sjelljeve shqiptare duke
huazuara natyra meskine, që në pamje dukej dashamirëse, por e brente
“mielli i drurit”.