Zagoria, publicistikë

Ndahet nga bota e diellit një “kalorës” i madh dhe i paepur i dijes dhe i sportit



Tifoz… këshilltari… me tranzistor



Ai na iku si “kalorës” i madh i paepur për sportin dhe veçanërisht për mbretin e tij, futbollin. Ai pa diskutim ka shumë vlera si mësues që ka punuar dhe lëvruar në shumë troje, por, pa më keqkuptuar, mësuesit me “supe të rëna” ose jo, Ai vlerat që e dallojnë midis tyre dhe gjithë qytetarët e tjerë i ka pikërisht aty, në sportin, në shpirtin olimpik që pushton planetin tonë të kërcënuar nga “prapësitë”…

Iku në Ersekë në datën 30.09.2005 për në parajsë dhe prehet ku” dheu është më i ëmbël se mjalta” në Lliar të Zagorisë. Ishte padyshim një nga tifozët më të zjarrtë që ka njohur futbolli shqiptar. Personalisht e kam njohur q ë në vitet ’50 të shekullit të kaluar, kur unë isha nxënës në 7 vjeçare dhe Ai mësues dhe organizonte ndeshje futbolli midis shkollave të Dropullit. Ai dëgjonte me emrin Fori Shabani. Ka lindur më 26. 10.1923 në Lliar (Gjirokastër). Ka kryer plotoren në fshatin fqinj Zhej, pastaj ka ndjekur shkolla në Korfuz dhe Athinë të Greqisë, madje dhe në Akademinë Pedagogjike dhe në vitin 1942 është gjendur përsëri në Atdhe. Në vitin 1936, kur qe në “Qerqyraiqi Skoli” Korfuz, Fori është inkuadruar në ekipin e futbollit të shkollës dhe në periudhën 1938 -1939 i gjendur në Athinë ishte aktivizuar me “Olimpiakosin” e Pireut, sot skuadra më e madhe e Greqisë, si zëvendësues me fanellën nr. 7. Ai ka luajtur me Rangos, Dhepuntis. Simeonidhis, Vazos e të tjerë dhe ka shënuar katër gola në karrierën e shkurtër, si futbollist në atë kampionat. Madje i kanë kushtuar edhe vargje për lojën e tij.

Fori ishte zhbirues dhe i katër gjuhëve të huaja: greqisht (në të tre variantet), latinisht, italisht, frëngjisht. Ka punuar si mësues në disa shkolla si në ato të Dervicianit, Sofratikës, Bularatit, Grapshit, Lunxhërisë, Kardhiqit, ku krahas lëndëve të ndryshmne ka dhënë edhe edukimin fizik dhe me pasion është marrë me terrenet sportive të këtyre shkollave ose dhe të fshatrave që organizonte vetë. Ishte mjeshtër për masivitetin dhe krijimin e “terreneve” për të luajtur futboll, aq sa çohej herët, korrte jonxhën dhe ndonjë “parcelël” dhe nxirrte fushën e futbollit!

Fori me tërë kuptimin e fjalës ishte një burrë zotni, ishte fisnik, zemërgjerë, i dashur me njerëzit në tërësi dhe nxënësit veçanërisht; ishte erudit, i emancipuar me ndjenja demokratike. Ishte korrekt në punë dhe plot pasion për t’u mësuar nxënësve dije në përgjithësi, por edhe sportive në veçanësi. Ishte një “kampion” në llojin e tij.

Kur ka kryer shërbimin ushtarak në Korçë është aktivizuar me skuadrën e futbollit të divizionit.

Famën Fori Shabani e ka marrë si tifoz futbolli. Më 24 qershor 1950 është themeluar “Dinamo” dhe Ai tifoz i “Arsenali”- t anglez, i “Juventusi”- t italian, i “Olympiakosi”- t grek, u bë tifozi Nr.1 i “Dinamo”- s. Kjo për faktin, që vëllai i tij punonteë në Ministrinë ePunëve të Brendshme, por fillimisht edhe për të pasë një “mburojë” se si “shpat e Demokleut” i qëndronte fakti që babai i tij ishte në SHBA, aq armike atëhere…. Por Ai shpejt u njoh me mjeshtrat dinamovitë si: Zihni Gjinalin, Skënder Jarecin, Stavri Lubonjën e të tjerë, por edhe me kundërshtarët e “Dinamo”-s me në krye Loro Boriçin. Forin e kishte zënë amoku për Dinamon. Porositi babain e tij për t’i dërguar një radio- tranzistor dhe një manjetofon nga Amerika. Dhe ashtu u bë. Dëgjonte dhe inçizonte komentet e ndeshjeve që luante “Dinamo”. Fori nuk ishte vetëm tifoz, Ai u bë dhe një këshilltar i trainerëve të “Dinamo”-s. Në stadiumin kombëtar “Qemal Stafa”, kur luante “Dinamo” ai ishte abone në radhën 6, karrigia 5, ku shpesh biletën ia merrte vetë Stavri Lubonja. Kur kishte mundësi Fori si këshilltar ndiqte dhe stërvitjet jo vetëm të “Dinamo”-s , por edhe të “Partizani”- t dhe “17 Nëntori”- t (Tiranës). I veshur alaamerikançe, me tesha që i dërgonte babai, me magnetofonin dhe tranzistorin, disa herë është bërë “objekt sulmi’ i ndonjë punonjësi të sigurimit, që e detyronte të shtypte butonin e magnetofonit, por pasi dëgjonte “Dinamo” – “Partizani” e linte në punën e vetë. Ndonjëherë, dy të tilla, e kanë vënë në mes në karrigen 5, radha 6 në “Qemal Stafa”,…

Në një ndeshje “Dinamo” – “Partizani” (për “Dinamon” kanë shënuar Pernnaska dhe Ballgjini, kurse për “Partizani”- n Fagu, siç kujtonte vetë Fori, në tribunën qendrore, para pak më tej atij qenë dhe Ramiz Alia, në atë kohë partiak I lartë, me Nedin Hoxhën, ish Kryetar i Komitetit Ekzekutiv të Rrethit të Gjirokastrës. I dyti, duke i treguar të parit Forin, i tha: “Vjen nga Zagoria për të parë Dinamon!”, Por të nesërmen, të hënën të dy gjirokastritët u takuan në Dhoksat… Kryetari u çudit se si mësuesi tifoz qe në krye të detyrës dhe e përgëzoi!

Historitë dhe peripecitë e Forit nuk kanë të mbaruar. Në vitin 1959 në “Qemal Stafa” luhej ndeshja miqësore “Partizani”- “Forvest” I Laipsingut (Gjermani Lindore, se atëherë Gjermania qe e ndarë). Skuadra e huaj kryesonte 1- 0 dhe loja po shkonte drejt fundit, ndoshta 30 sekonda. Kolec Kraja avanconte me topin drejt portës gjermane. Gjithë stadiumi nuk merrte frymë. Në çast dëgjohet zëri i Forit: “Kolec, driblo të parin,… të dytin… gjuaj!” dhe topi ka përfunduar në rrjetë 1-1.

Fori vazhdonte të shkonte në stadiume gjithmonë me transistor dhe manjetofon. Gjer në atë ditë kur fati e dënoi rëndë tek djali I tij, Aleksi, në moshën 39 vjeçare ndërroi jetë… Kështu pas kësaj ndeshjet i ndiqte në radio ose televizor gjersa zemra i pushoi përgjithmonë.

Natyra Forit I kishte dhuruar dhe zërion melodioz ndaj në manjetofonin që mbante me vete, krahas komenteve e kronikave të futbollit kishte të regjistruar dhe këngë që i këndonte vetë. Duke pasë këtë dhunti Ai që kur ishte në Greqi u bë psallt në kishë. Fori ose më gjatë Kristofori na iku për të mbetur i paharruar në bëmat etij…

Sokrat Papadhopulli

Gazetar i njohur sportiv

Anekdota



Dhimosteni një ditë kapi një vjedhës dhe ky i tha: “Më fal! S’dija se ky ishte malli yt…” ‘Ashtu,- ia priti Dhimosteni, - po që s’është malli yt këtë e dije?”

Ezopi ishte i shkurtër dhe gungaç. Një athinas i tha: “Ju përfytyroja më të gjatë!” Ezopi iu përgjigj: “Varet si i matni njerëzit. Njerëzit duhet të maten nga mjekra e lart dhe jo nga ajo dhe poshtë”.

Çelësin e sekretit të shkencës njeriu e gjen duke punuar”. Robert Kohu

Rembrandi ishte duke pikturuar. Një aristokrat e pyeti: “Sa vjet u duhet që të bëheni piktor?” Ai iu përgjigj: “30 vjet më duhen, kurse ty që të bëhesh dembel vetëm tre ditë!”

Tirani i tha Dhiogjenit: ”Nuk besoj të gjendet njeri i ndershëm.” “Ka , Madhëri,- iu përgjigj Dhiogjeni, - por s’kanë asgjë të përbashkët me tiranët,”

Tirani pyeti Ezopin:”Cila është kafsha më e egër?” Ezopi përgjigjet: “Nga kafshët është tirani, nga shtëpiakët lajkatari.”

E pyetën Mark Tuenin: “Ç’është kopracia?” Ai u përgjigj shpejt e shpejt: “Të jetosh në varfëri nga frika se mos mbetesh i varfër!”



Fjalë të urta

Në errësirë duhet dritë, në fatkeqësi…

Sipas drurit janë edhe degët.

Kur shpifin për shokun tënd shpifin për ty.

Fjalët e mësuesit janë më të mira se libri.

Për deri sa s’ka rënë shi, çdo çati është e mirë.

T’i tregosh të fshehtën llafazanit, është njëllloj si të hedhësh miell në një thes të grisur.

Deti për peshq s’ka nevojë (Mos harroni se peshku ka nevojë për det. Aludimi im F. Sh).

Mëndjemadhësia është ushqimi i parë i parazitit.

Ata që gëzohen me fitoret e të tjerëve nuk janë të paaftë.

Bukuria është shkëlqimi i së vërtetës.

E vërteta është një anije që nuk mbytet në asnjë furtunë.

Zogu po nuk çukiti nuk del nga veza.

Guximi shoqërohet me vullnetin, virtyti me trimërinë.

Puna më e mirë dhe më e lehtë është ajo që bëhet me guzim dhe dëshirë.

Vesi shton vesin dhe pakëson vullnetin.

Që të bindësh të tjerët duhet të kesh kohë, të bindësh veten duhet kohë e dyfishtë.

Një kritikë me vend, vlen më shumë te njerëzit se shumë lavdërime pa vend.

Mos ji me dy faqe kurrë, ji i drejtë, i mirë e burrë.

Kohën e çdo pune ta ndash, çdo punë ka kohën esaj.

Kur të jesh i zëmëruar, mendja është e turbulluar.

Bëj durim sa të kullohet, se njeriu pastaj pendohet.

Mos ler punën për pastaj, çdo kohë ka punën e saj.

Njeriu që vetëm për vete punon është si druri që pemë s’lëshon.

Frika ruan vreshtin.

Po s’pe , mos rrëfe.

Fjala si ngjala.

Pyetën dhelprën ç’dëshirë ke në jetë? “Të shtohen pulat dhe t’i ruaj vetë!”

Asgjë s’bëhet me inat, por me punë e urti.

Fjalën e njeriut të mirë ruaje si xhevahirin.

Njeriu që gënjen, nuk s’kuqet asnjëherë. Njeriu që e bën qimen tra kërkon të fshehë të vërtetën.

Fikut hidhja sytë e dhe në dimër.

Mbasi ke thënë një fjalë të keqe, asnjë mij ë të mira s’ndreqin punë!

Po të vrau këpuca flake, ndërsa shokun provoje.



E mblodhi dhe i pasuroi Fori A. Shabani

NJË JETË E NDËRPRERË NË MES

MJEKU DHIMO SHITUNI



Në “Enciklopedinë e Zagorisë” të Dr. Shkencave Historike Z. APOSTOL PANGO për Mjekun Dhimo Shituni shkruhet:

“Mjek, veprimtar I shëndetësisë në Zagorie. Lindi në “Andon Poçi të rrethit të Gjirokastrës më 01.02.1947. Mësimet e para i mori në vendlindje. Mbaroi shkollën e mesme në Politeknikumin Mjekësor të Tiranës (1961 – 1965). Kreu studimet e larta në Fakultetin e Mjekësisë në UT (1970). Punoi si mjek në spitalin e Gjirokastrës (1970-1972) , në Qendrën Shëndetësore Topovë (1972- 1975) dhe atë të Nivanit (1975 –1999). Gjatë këtyre 26 vjetëve të shërbimit në Zagorie ka punuar me ndërgjegje të lartë dhe përkushtim profesional. Në këto vite në Zagori nuk ka patur asnjë rast me T.B. C aktive dhe vdekjet e fëmijëve të moshës 0.1 deri 3 vjeç, kanë qenë të pallogaritshme. Është dekoruar me medalje e urdhëra TË NDRYSHME. Qysh nga viti 1998 e në vazhdim punon në Athinë”.



* * *

Ishte diçka e rastësishme si u pre një jetë në një moshë kaq të re?!… Vetëm 58 vjeç dhe jashtë vendit… Shkëputje nga jeta në emigracion. Larg Atdheut… Një ikje e beftë, e cila ra si një paprituri që shkaktoi dhimbje të madhe tek të afërmit, miqtë, kolegët, te gjithë njerëzit që e njihnin Dhimo Shitunin, të kudogjendurin dhe njeriun e specializuar për të shërbyer edhe në çaste të vështira jetësore, për të të nxjerrë nga gjendje kome dhe për të të nisur në rrugë të re jetësore… Këshillime, medikamente, qëndrime pranë dhe ndërhyrje të vrullshme… Ai që u qëndroi pranë kaq shumë njerëzve fare papritur humbet jetën e vet.

1.

Dhimua u rrit në mjediset e këndshme të një fshati që u ngrit i ri në procesin e ”ndërtimit socialist” dhe që u motivua “fshat i ri socialist” me një arkitekturë model dhe tipik. Ishte një vendosje statike e “aedëve” arumunë, të cilët të specializuar për blegtori dhe të mësuar me ambientin për ta shfrytëzuar sezonialisht, hoqën dorë nga kjo praktikë e deriatëhershme e aplikuar dhe vendosën të “nguleshin” , duke krijuar një fshat me emër të një dëshmori vllah ,Andon Poçi. Kur e shikoje nga larg këtë fshat të grumbulluar dhe me të gjithë elementët, vëreje kujdesin dhe se si filloi të ecte një fshat I tillë me banorë, të cilët ishin mësuar vetëm nomadisht.

Filloi shkollimin atje në fshatin e tij e bashkë me hapat e viteve ai shkollohej. Mësoi krahas vllahishtes dhe gjuhën shqipe shumë cilësisht,duke mos dalluar në akcentin e të folurit. Dhe ja një ditë Dhimoja i ri fitoi të drejtën për të vijuar studimet e mesme në një Politeknikum Mjekësor me emër të vendit ,në Tiranë. Interesi i tij ishte që ai të bëhej një ndihmësmjek i mirë për t’i shërbyer, jo vetëm arumunëve, por gjithë popullatës. Predispozicioni i lartë, vullnet i pandalshëm, vendosje detyrë vetes dhe në vitin 1965 u diplomua si nd/ mjek.



2.

Etja për të formuar një personalitet në mjekësi bëri që Dhimoja, falë edhe cilësive të tij, t’i jepet e drejta për të ndjekur studimet e larta. Ishte një vlerësim i madh që i bëhej, këtij djali. Kështu që në vitin 1970 u diplomua mjek. Kishte arritur një finalizim të përpjekjeve të tij individuale, i ndihmuar dhe nga faktorë të tjerë trajtimi. Si i ri që ishte filloi punën në Spitalin e qytetit të Gjirokastrës me një predispozitë të lartë, duke u kujdesur të konkretizojë dijet me praktikën. Dy vjetët e qëndrimit në këtë Spital realizuan një formimë natyrshëm në praktikim të profesionit dhe tashmë ai ishte i gatshëm që të shërbente individualisht dhe të merrte vendime individuale për trajtesën e të sëmurëve.

+ + +

Ishte viti 1972. Filloi lidhja e madhe me një krahinë, jo vetëm profesionalisht, por edhe fizikisht. Dhimos i pëlqeu emërimi në Krahinën malore të Zagorisë, në Qendrën Shëndetësore në Topovë. Qysh në fillesë filloi të lidhej shpirtërisht dhe vendosi që të mos ketë më ndarje, por fshatin e tij të lindjes e mbante në zemër dhe në shpirt. I pëlqyen malet, klima dh e ajëri i pastër, bukuria përrallore, natyraliteti njerëzor, afrimiteti dhe shpirti zagorit, por Zagoria kishte edhe një veçanti tjetër, praninë e vllenjve në Sheper e sidomos në Nivan, që ishin shndërruar natyrshëm dhe ingranuar në komunitetin zagorit, duke e quajtur veten, po natyrshëm, “zagorit”. Biseda, kontakte, futje në jetën e njerëzve, në hallet e tyre, qëndrimi afër, përkujdesja deri në përkushtim, bënë që shpirti dhe zemra e mjekut të ri të vendosnin “njëzëri”: Stacioni më i bukur imi është këtu, Zagoria”. Kështu vendosi në ndërgjegjen e tij. Ai filloi të lozi një rol të madh, të futet shpirtërisht kudo, të njihet për vullnetin dhe vitalitetin, të shfletojë literaturën e kohës dhe të lëvizë nëpër gjithë Zagorien, duke e shkelur me këmbë, duke ia njohur asaj kodrushkat, malet, përrenjtë, mbulesën vegjetale. Iu fut studimeve dhe gjetjeve të reja. Bëri kombinacione, njeh vlerat kuruese të trevës dhe prezencën e bollshme të bimëve medicinale. Në vitin 1975 ai bazohet në Qendrën shëndetësore të Nivanit, ku ka tashmë ka më përvojë dhe njohje. Mjeku i ri shtrin shërbimin shëndetësor në të gjitha fshatrat duke punuar me të pasionuarit Perikli Kllapi, Ilia Taçi, Harrillo Lena, Gaçe Dede,Katerina Roshi e tjerë…. Kombinohet përvoja me të renë shkencore. Fillon dhe përfundon kartelizimi shëndetësor për gjithë popullsinë e Zagorisë me një veprim plot nerv. Kjo siguron të dhëna të mjaftueshme për gjendjen shëndetësore të popullatës.”‘E dimë tashmë se ku na dhemb, - “ thoshte shpesh herë Dhimoja. Shquhet në organizim ,drejtim dhe përfundon nëkohë rekord gjithçka, duke u bërë I gjithanshëm dhe kompetent.

Futet në traditën zagorite, njeh këto zakone, këndon, qesh,vallëzon dhe rrëfen. Vitet shpejtojnë. Shërbimi shëndetësor tashmë ka arritur stade të reja edhe me shërbim stomatologjik të nivelit. Një marrëdhënie e mirë kolegësh dhe bashkëpunim i frytshëm i konkretizuar me koefiçente të vogla të vdekshëmrisë foshnjore, kontrolle në kopshte, shkolla për gjendjen shëndetësore, hartime të një varg masave për ecuri. Një punë e bukur, një admirim i madh, një dashuri, një lidhësi e organizuar me Gjirokastrën. Zagoritët tani e ndjejnë personelin mjekësor në shërbesë ,gjithmonë pranë tyre. Ai lidhet edhe shpirtërisht me Zagorien, duke u vendosur në Sheper, bëhet kështu përfundimisht “Mjeku i tyre”. Sjellin pazashe të gjithë bashkëshoqëruesit e sukseseve të tij, të gjithë zagoritët, mjekët që bashkëpunuan apo u konsultua e u konsultuan me të. Kështu flet Dr. Filip Kote, Tahit Bitri, Hodo Çela, Aleko Tefa e shuëm e shumë të tjerë. Por mbetet në kujtesë të kolegëve të tij stomatologë si Kristo Semi apo laborantë si harrillo Koxhioni, të cilët flasin dhe nuk thonë dot se ai iku nga kjo jetë që e donte aq shumë…

Dhimo Shituni, tashmë vështron nga qielli dhe veprimtaria e tij ndrit e rrezaton. Kështu është, ai shfaqet me seriozitetin dhe përkushtimin e tij duke ngushëlluar me mos praninë e tij fizike dhe ndërprerjen e një jete aktive që do të thoshte edhe më shumë.

Biografi shkrimore e Anëtarëve të Lidhjes së Krijuesve “Pegasi” Gjirokastër, Albania



Peço Kagjini, poet, publicist

Libra të botuar: 1. “Vargje zemre”, botim i Shtëpisë Botuese “Albin” 1999, sponsor: Stavro Çapi. 2. “Blloku i shqyer”novelë, botim po i Shtëpisë “Albin” 1999, “Në vend të parathënies” shkruar nga Jorgo Bulo. 3. “Konferenca e Tiranës e prillit 1956” (kujtime, meditime, refleksione), botim i Shtëpisë Botuese “Albin” Tiranë.

Vëllime të përgatitura për botim nën kujdesin e Lidhje së Krijuesve “Pegasi”:

1.“Dhimbje e revoltuar”2.”Dhimbje në dëshpërim” 3. “Flas me njerëzit”, redaktuar nga Kristaq F. Shabani, të pajisura me shënime kritike dhe prezantuese.

Poema të pabotuara:

1. “U zhgënjyem, vëlla!”2. Një zë i ri në pleqëri” 3.”Ashtu s’kalohej” 4. “Mote të mëdhenj e të lavdishëm” 5. “Dielli është i yni” këto poema të autorit janë shkruar në periudhën, kur ka qenë i internuar në Belsh, nga viti 1987 deri në maj të vitit 1990.; ndërsa poema e fundit është shkruar në Plazh Durrës, dhjetor 1992.

Sumbulla poetike

194 sumbulla (strofa katërvargjëshe) shkruar nga viti 1986 deri në vitin1997.

Vepra të tjera në poezi

“Viti tetëdhjetë e nëntë” 2. “Mot i mallkuar”

Shkrime në prozë

“Nga një e kaluar që s’kthehet më…” skica letrare

“Mbi gjyshërit dhe stërgjyshërit” gjeanologji e familjes Kagjini

“Sheperi,fshati im” të dhëna dhe kujtime për vendlindjen

“Gratë, “Doriane” sheperiote” një studim historik social mbi nënat dhe motrat e fshatit tim.

Vepra autobiografike “Mbi dallgët e jetës” (Një jetë, shumë mësime) me njëzet e dy pjesë sipas rrjedhës kronologjike jetësore,viti 1924 deri në vitin 1999 me mbi 3000 faqe.
Përkthime



1. Nga libri “Mbi historinë e doktrinave politike”, përkthyer nga italishtja, 171 faqe.

2. Pjesë nga libri “Mbi historinë e doktrinave politike”, përkthyer nga frëngjishtja, 24 faqe.



40 fletore merreth 4000 faqe dhe Arkiva merreth 2000 faqe,në të cilat përmblidhen pjesë të përzgjedhura nëprozë e në poezi, mendime e citate nga shumë libra të lexuar si dhe fjalë të urta, sentenca e maksima, shkrime të veprimtarisë kulturore dhe letrare, fjalime me karaker politik, mendime dhe refleksione, analiza dhe komente, kujtime, artikuj, të dhëna biografike dhe poezi të papërfunduara.



Ditarët

Mbajtur në 19 fletore me rreth 4433 faqe që nga 28 prilli I vitit 1975 në Elbasan e deri më 31 dhjetor 2004 në Bridgeport të SHBA.



Korrespodenca

Në të përmbahet korrespodenca me institucionet shtetërore dhe shumë letra të dërguara nga në marrëdhënie me dashamirësit që nga viti 1991.



“Kjo është pasuria dhe trashëgimia ime e vetme” citon në letrën dërguar drejtuesit dhe botuesit të gazetës “INTELEKT 2001…” anëtari i këshillit botues dhe anëtar i Këshillit të Përgjithshëm të Lidhjes së krijuesve “Pegasi” z. Peço Kagjini .



Shënim i Redaksisë

Duke paraqitur këtë ekspoze, apo pasuri të vetme dhe trashëgimi”, siç e citon apo motivon vetë autori, i kësaj puneme vlera të mëdha historike, kulturore, letrare ne duam të tërheqim vëmendjen e shpirtit intelektual zagorit e më gjerë për të mundësuar paraqitjen e kësaj pasurie të madhe shkrimore, e cila padyshesë ka një vlerë të pallogaritshme dhe duhet të vihet në optikën e njerëzve , të cilët kujdesen për vlerat. Duke qenë dhe një nga protagonistët e mëdhenj të gjysmëshekullit të kaluar, interpret dhe i persekutuar z. Peço Kagjini flet vetë me veprën e tij shumëvëllimshe, e cila ende s’ka gjetur dritën ebotimit.

Kronika e kohës



Nga Roland Andoni



N ë arkivimin e skicimit

Mendim interesant intelektual

Garito Vito, ushtarak nga Topova, ka talent të madh në skicimin e potreteve. Ai ka në bllokun e tij personal mbi 300 skicime të skicuara me art falë aftësisë dhe talentit të tij. Ka shërbyer një jetë të gjithë në Armën e Aviacionit, në Kuçovë dhe përkushtesa e tij është skicimi. Nëpërmjet aftësive të veçanta të tij ai skicon portretet e aviatorëve, teknikëve që kanë shërbyer në këtë armë… Kjo është një gjë e bukur për kujtesën historike. “Ke qenë pilor (aviator) a teknik avioni në Kuçovë? Prit të hapim “Arkivin e skicimeve GARITO VITO”. Do befasohesh dhe do të njohësh veten… impresionante.



“Laboratori më i saktë është Bleta”



Ndoshta edhe Klintoni do të shijojë mjaltin e koshereve të mjeshtrit “ PANDELI ÇAVE”. Të gjithë laboratorët që kanë “ patur fatin”të kontrollojnë e analizojnë “Mjaltin – Çave” kanë mbetur të tronditur : “ MJALT FIN I PASTËR “. Kur e pyesin Çavenë për këtë mrekulli ai ripërgjigjet : “ Kështu duhet të ndodhë . Laboratori më i saktë është vetë Bleta ! Kur e ripyet se ku ju zë gjumi më mirë ai s’mënon të përgjigjet : “ Në kosheren që ka më shumë zhurmë !” S’diskutohet me kokë pranë saj . Ka një muaj që Pandeli Çaveja është qytetar i qytetit të Tiranës . Atij i ka ardhur përgjigja firmosur nga vetë kryetari BROJKA . Kështu ai fiton të drejtën ekskluzive banor i Gjirokastrës , i Tiranës i “kosheres së bletës”. Ndonjë ditë ai mund të marri dhe shtetësi amerikane ! (shkruar në vitin 2001)





“Në plantacionin Llane”

Në “plantacionin” Kristostom Llane do të ndesheni të habitur me çudirat më të mëdha të botës në shartime . . .

Kampi “Çajupi” i Garulit

Ëndrra për ta kthyer Çajupin në një vend klimaterik të shfrytëzuar eshte e kaherëshme . Përpjekje të mëdha qysh në kohë të para , por mospërballimi i kushteve të vështira atmosferike të dimrit ka bërë që banorët të heqin dorë me zemër të thyer duke realizuar rënien si në Dërmaz , ku janë mbeturinat e sotme të qytezës , që u “shpleks nga emigrimi dhe emigrimi në pozitat e sotme. Garuli ngriti Kampin e Çajupit për të pushuar si dhe një pulari me 150 pula . . .

Topovë e dashur, Topovë e lajthisë,

Ç’të paskan hije rrënjët e bukurisë!


Topova





Organ periodik kulturoro- historik. Botohet nën Kujdesin e Lidhjes së Krijuesve "Pegasi" Gjirokastër muaji korrik numri 1 (001) E-mail sokratpango@yahoo.com







NISMË E MADH INTELEKTUALE E INTELEKTUALËVE TOPOVITË NË GJIROKASTËR

Shfaqet në rrjetin mediatik të Shqipërisë gazëta më e re periodike “TOPOVA”



Editorial
Jemi nga TOPOVA







Ing.Sokrat Pango, Kryeredaktor i gazetës









Të parët tanë u përpoqën për vendlindjen dhe luftuan me përkushtim për progresin e saj. Shumë evenimente të rëndësishme u shënuan në historinë e fshatitTopovë, të cilat janë të fiksuara, jo vetëm në historinë e krahinës, të rrethit, por edhe në rang kombëtar. Topova është një emër i dëgjuar dhe krenimi për të është në çdo shpirt dhe zemër, jo vetëm të topovitëve, por edhe të gjithë zagoritëve. Topovitët nga vetë natyra janë njerëz të zgjuar, me temperament aktiv, të lidhur ngushtësisht njëri me tjetrin; njerëz që e thonë të vertetën në sy, që dinë të përcjellin bukur traditën dhe zakonin, që thurin vargje të brishta, të zjarrta dhe ia marrin këngës, duke futur në të ngjyrimin topovit, të bisedave plot tharm në trapeza dhe te zotët në "kultivimin" e traditës, procesit social, të produktit shoqëror dhe prodhues. Qëllimi ynë në këtë rast është që këtij komuniteti të zjarrtë t'i "shpalosim" zërin e tij, t'i dëgjohet ky zë i mençur dhe inteligjent. Sot topovitët janë të shpërndarë anë e mbanë Shqipërisë, por "demografia" e tyre është dhe në vende të ndryshme të Botës si në: Greqi, Itali, SHBA, Kanada e tjerë, duke u futur me prestigj në këto komunitete e duke lozur një rol mjaft inteligjent.

A nuk duhet që këta topovitë që banojnë në një shtrirje të madhe gjeografike sot të jenë të bashkuar, të informohen ç'ndodh në "vendin e mëmës" dhe në vendet e tjera, ku ka grupime të rëndësishme të komunitetit topovit? Natyrisht që po. Ata kërkojnë të dinë për gjasitë, mbresat dhe rritjet, për përvijimet artistike, për librat e shkruar nga topovitët me talent dhe me emër që nga Dhimitër Dhima e deri te Ksenofon Dilo Piktor i MerituarViktor e Aristidh Ristani, Ylli Pango e Apostol Pango, apo për biznesmenët e sukseshëm topovitë si Andon Pango e Arqile Nika vëllezërit Edmond e Thoma Dilo, Anesti Deçka e të tjerë.Topova sot krenohet edhe me prezencën bukurore, ku një nga vajzat e saj ka fituarnë konkurim titullin elartë të bukurisë “Mis Albania“ e kjo është Anisa Kospiri. Krahas rrjetit të madh te informimit, që sot është prezent dhe mjaft i sofistikuar, le te jetë dhe mjeti informatik, gazeta me emrin e fshatit tonë, e cila do të hapë hapësirë për të komunikuar me njëri - tjetrin, për të lënë kujtesën njerëzore të shkruar me shkronja kapitale, produkt i këtij fshati. Kjo është një nismë e mirë intelektuale, pasi do të na bashkoi më ngushtë, do të dimë të kujtojmë, të respektojmë dhe të festojmë së bashku; të qajmë hallet e përbashkëta, të dimë të kujdesemi për pronën tonë, të kujdesemi për zhvillimin infrastrukturor të fshatit dhe lidhjen e tij brenda përbrenda Zagorisë si dhe me Gjirokastrën nga Çajupi. Ne duhet të ngremë së toku zërin tonë për shfrytëzimin turistik të begatisë " Çajup", e lënë deri tani në harresë në planet e zhvillimit. Le t'i rikonstrukturojme objektet kulturore prezente, le të zbukurojmë akoma më shumë mjediset e fshatit tonë që nga rrapi gjigant në qendër e në periferi; ambientet e festimi; të vazhdojmë rregullojme rrugët dhe krojet e fshatit me te ardhurat që ka fshati si dhe investimet e njerëzve tanë të fushës së biznesit si dhe kontributin vetiak, sipas mundesive të secilit, që kur është fjala për fshatin bëjnë çudira. Dhe këtë e kanë treguar gjatë këtyre vjetëve topovitët me kontributet e tyre. Le të kujdesemi për gjithçka, që kemi pronë deri te vreshtat, pjergullat dhe të ripërtëritim traditën e pemëve frutore. Familjet, që ndodhen në fshat, le ta ndiejnë veten më mirë me praninë tonë sezonale dhe me interesimin tonë të gjithanshëm dhe produktet e tyre bujqësore dhe blegtorale le të jenë të pranishme në tregun e qytetit, sidomos të Gjirokastrës. Inisiativat konkrete të ndërmarra për rikonstruktim të shtëpive, që ka shumë vjet që ka filluar në Topovë, të impulsohet dhe të gjithë të kenë "dhomën" e tyre të pushimit sezonal.Duhet inkurajuar dhe duhet bërë shembull me rikonstrukturimin që po bën Arqile Nika. Kështu do t'i japim më frymëmarrje fshatit tonë dhe "nuk do te na djegë malli, pasi do të jemi gjithmonë më të pranishëm tek ai. Këshilli botues i gazetës“TOPOVË ju bën thirrje: "Bashkohuni në këto nisma të mëdha për Topovën tonë të dashur! Mundësitë ekzistojnë. Le të bashkojmë energjitë tona".

Me daljen e numrit të parë të gazetës sonë fillojmë një epokë të re të lidhësisë dhe të shërbesës ndaj vendlindjes, hapim një kapitull të ri në eksplorimin e vlerave dhe shpalosjen e tyre.

Udhë të mbarë, gazeta jonë“TOPOVA“

Topova

nga Dr. Apostol Pango



AUTOR I”ENCIKLOPEDIA E ZAGORISË”

NJË BAZAMEMENT VLERASH



Fshat në lartësinë 600 m, rreth 2km. Në të majtë të rrjedhës së sipërme të lumit të Zagorisë, shtrihet në një gropë në të dy anët e përroit me të njëjtin emër. Është qendër e vjetër banimi. Shekuj më parë ka qenë e vendosur buzë lumit. Përmendet për herë të parë në regjistrat osmane të shek. XV- XVI. Sipas burimeve të shkruar më 1431 – 1432 kishte 19 familje, më 1582 – 23 familje, më 1852 - 45 shtëpi dhe më 1898 - 350 banorë. Ka pasur katër kisha, nga të cilat ajo e Shën Mërisë ka qenë më e vjetër se ajo e Shën Kollit, që ruhet si monument kulture. Shkolla e Topovës u çel në vitin 1874 në gjuhën greke dhe në vitin 1898 kishte 30 nxënës. Për mbajtjen e saj banorët e fshatit jepnin 500 grosh në vit. Popullsia ka tradita luftarake: ka përkrahur Ali Pashë Tepelenën për t’u shkëputur nga Turqia; është dalluar në luftrat për pavarësi kundër sundimit osman, sidomos në vitet 1720 - 1735, në revolucionin grek më 1821, më 1912, ku përmendet Mihal Nika dhe në revoltat antifeudale (1922 - 1928). Sipas regjistrimit të viteve 1913 kishte 287 banorë dhe në vitin 1927 - 300. Në këtë periudhë ka qenë për disa vjet qendër e komunës. Gjatë viteve 1890 - 1940 mjaft biznesmenë nga Topova kanë zhvilluar veprimtari të gjerë tregtare si: Aleks e Mihal Dilo në Gjirokastër, Tepelenë e Përmet. Mite Pango, Jorgo e Mihal Lito në Dhramë e Selanik, Mite e Qirjako Dhefto në Maqedoni. Ndërsa tregtarët më të vegjël kanë qenë: Pano Dilo në Përmet, Vasil Dilo në Topovë dhe Kristaq Dushi e Loto Murati në Gjirokastër. Popullsia ka marrë pjesë aktive në Luftën ANÇ. 12 vetë janë inkuadruar në forcat partizane dhe 15 në terren. Prej tyre ranë dëshmorë: Aristotel Dhefto, Kiço Joanidhi e Orest Dilo. Ndërsa nga bombardimet ajrore u vra Lefteri Murati. Topova ka qenë një nga bazat më aktive të Luftës. Aty dhe në Katal kanë ardhur e strehuar çeta “Hajredin Tremishti” dhe të deleguarit e parë të Qarkut të Gjirokastrës Mustafa Matohiti, Tahir Kadareja dhe Bexhet Mema (1942 -1943). Ata qëndruan fillimisht 19 ditë dhe gjatë këtyre ditëve në bashkëpunim me krerët e saj dhe Vito Pangon e Xhorxhi Zërën bënë mbledhjen me banorët e fshatit, të cilët vendosën aktivisht të përqafojnë Luftën Nacionalçlirimtare, ndërsa të deleguarit ndihmuan në organizimin e Këshillave Nacionalçlirimtare, njësiteve guerrile dhe grupit edukativ, që ishin krijuar qysh në pranverë të viti 1942. Topova u dogj pjesërisht dy herë nga gjermanët. Në Topovë u ngrit spitali partizan. Në vitin 1946 erdhën në Topovë nga UNRA ndihmat e para me ushqime dhe veshmbathje për gjithë Zagorinë. Në verë të atij viti ishte ngritur në Topovë dyqani i fshatit, i cili tregtonte ushqime e materiale të domosdoshme për gjithë krahinën. Pas çlirimit ka qenë për disa vjet qendër e pushtetit lokal të Zagorisë. Janë ngritur këtu materniteti dhe spitali i krahinës. Në vitin 1962, si pasojë e shirave të shumtë e të rrëmbyeshëm, Topova pësoi rrëshqitje të mëdha dheu, që shkatërruan linjën urbane të saj. Të dënuarit politikë me burg nga rregjimi socialist: Andon Koçi (Marko), Alqiviadh Dhefto, Çako Nika, Sofokli Mëhilli, Mihal Dilo, Pilo Miha, Themo Vasha, Leonidha Dushi dhe Vasil Deçka. Sot ka shkollë fillore, 16 familje me 40 banorë. Më 18. 07. 2002 u përurua kisha e Shën Gjergjit sponsorizuar dhe ndërtuar nga Arqile Çako Nika. Familjet më të vjetra dhe më të përmendura janë: Dilo, Pango, Lito, Joanidhi, Toli e Dhefto. Blegtoria e imët dhe bimët e arave janë drejtimet kryesore të zhvillimit ekonomik. Kultivon qershitë, pjergullat, kumbullat, fiqtë, arrat e lajthitë. Për këto poeti popullor këndon: Topovë e dashur, Topovë e lajthisë,

Ç’të paskan hije rrënjët e bukurisë!

Pak kujtesë

Kisha kryesore në fshatin Topovë ishte ajo e Shën Kollit, ndërtuar në vitin 1788. Përmasat e ndërtimit të saj flasin për një kishë me madhësi mesatare si kisha e Shën Pjetrit dhe shën Kollit në Hoshtevë, si kisha e Shën Triadhës në Lliar, si kisha e Shën Kollit në Zhej, si kisha e Shën Mërisë në Sheper, kanë qenë nga më të mëdhatë dhe më të bukurat në Zagorie.Ajo që e dallonte kishën e Shën Kollit të Topovës nga të tjerat në Zagorie qëndron në faktin se në atë kishë gjendeshin “disa

ikona me vlerë të rralla artistike”.

Për njërën nga këto ikona thuhet, se vlera e saj, siç e pat përcaktuar piktori i madh Dhimitër Dhima, ishte e mjaftueshme sa për të ndërtuar tri kisha si ajo e Shën Kollit të Topovës. Kishat Shën Kolli, Shën Mëria, Shën Gjergji, Shën Mërtiri

Konizma: Shëngjergji, Bregu i Gjeshtrave, Sheshi i Lakësirës.




Festa fetare e Topovës



Shën Mitri 11 tetor



Pyje: Shën Mitrat, Dërmaz, korije e Fshatit, Bregu i Mikut, Bari i Zi, Katal, Lugu i Arapit, Brothomai, Hunda, Kulpëri, Përroi i Thellë e tjerë.

Fillesa e takimeve në Topovë, korrik viti 2000



Te Kroi i Mikut nis starti i takimit të topovitëve



NISMËTARË PËR TAKIMIN E FSHATIT TOPOVË ISHIN : Hektor Joanidhi, Thoma Dilo, Petro Dilo. U mbështet nga Pirro Dilo, Vasil Dilo, Polikron Dhefto, Edmond Dilo e tjerë.



nga Petro Dilo



Veçanësia e një takimi të përvitshëm

Tashmë tradita për t’u takuar përvitshëm ka marrë rrugë edhe për fshatin Topovë. Ngjasi e veçantë, bukuri mallimi, përndritje dhe rilindje plot vlera. Jo vetëm “Shqipëria” topovite mblidhet në Topovë, por edhe ajo që ka emigruar. Janë takime me objekt. Njohje e vjetër e ripërtërirë, njohje e re që do të përvijohet dhe do të hedhë hapa të sigurta në rritje të dashurisë dhe lindjen e miqësive të reja. Dhe këto takime kanë një përurim të ri: ndërtim vijash vaditjesh, bërje të “ligjërojnë” nga gurgullimi çezma të reja, kthime në identitet arkitektonik. E paharueshme është ndërtimi i kishës së re të “Shën Gjergjit” në vitin 2002 të ndërtuar dhe të kompletuar nga Arqile Nika dhe Koço Irakli. Në këtë kishë “dhuratë” u realizua një meshim i parë shumë i bukur dhe domethënës. Arqilea me Koçon derdhën një shumë të madhe financiare për ndërtimin e kompletimin e kësaj kishe, përkrah varrezave të fshatit, ku prehen në përjetësi edhe gjyshi dhe gjyshja e Arqile Nikës. Ishte një kishë, e cila ishte e rrënuar. Jo vetëm të parët e topovitëve, por edhe të tjerë u falën, u bekuan dhe besuan në shenjtërinë e kësaj kishe… Kjo është një ripërtëritje jetësore, e cila është nisur për udhë edhe në Topovë, ku biznesmenët e origjinuar nga ky fshat si të lartpërmendurit, por edhe të tjerë, mes tyre edhe Edmond e Thoma Dilo japin kontribut të përvitshëm.



Rrapi i Madh, ky “odeon natyror”



Topovë, 14 Gusht. Festë. Traditë. Topova rigjallërohet. Rrugë të reja , ndryshime të dukshme. Meritë padyshim ka dhe Kryetarja e Komunës dhe Prof. Dr. Hektor Peçi. Kjo evidentohet. Rrapi i Madh, ky “odeon natyror” mbledh topovitët, të cilët kanë shtruar tryezat plot e përplot. Ora fikson 10.30. Fytyra të gjallëruara që përshëndeten, buzëqeshin dhe e tregojnë në hapësirën e tyre kënaqësinë e madhe të takimit. Raki, mishra dhe pije të tjera alkoolike. Duet këngë e pije. Këngëtarja e shquar zagorite, Katerina Dushi Kulo, e famshmja e “Jonianëve”, merr këngën dhe kënga përcillet në çdo vend historik dhe kujtimor, në çdo zemër që mallohet.

Takim i bukur, këngë e papushuar, çmallje, një dashuri e ngrohtë njerëzish që do ta kishin zili gjithkush. Këtë e prodhon intelekti zagorit. …

Fillojnë shpërthimet topovite të nismave për të rregulluar fshatin. Petro Dilo dhe Hektor Joanidhi bëjnë një propozim të bukur që i tërheq të gjithë: Të rregullohet rruga e fshatit nga kroi i madh te Rrapi i madh, që makinat e vogla të zbresin te rrapi. Kaq duhej dhe topovitët mblodhën 75.000 lekë të reja. Prin si gjithmonë sponsori Thoma Dilo. Këto nisma e bëjnë Topovën më të bukur në atë krahinë kaq të pastër dhe të gjelbëruar.



2008

Vijueshmëri tradite. Entuziazëm dhe shpërthime këngësh dhe vallesh. Manifestim i madh bashkimi.

Në këtë vit morëm pjesë në takim: 70 veta. Kryesisht nga Pangajt, Marakokajt, Dilajt, Joanidhajt, Dudajt, Banajt, Nikajt. Trapezat u shtruan te rrapi, ishin të gjitha të reja të blera nga fshati, kur kryetar i kryesisë së fshatit ishte i paharruari Dhimitër Deçka. Një karakteristikë e sivjetme ishte: prezenca e moshave shumë të reja si: fëmijët e Andon Pangos, fëmijët e Kalos së Pangaj. Erdhen dhëndurë topovitë: Artur Rama nga Erindi, Sotir Nasti nga Minguli.

NJË RIZGJIM I TOPOVITËVE PËR TA ZBUKURUAR VENDLINDJEN



KUSH DUHET PËRGËZUAR ?



Kanë dhënë ndihmesë në përmirësimin e infrastrukturës së fshatit gjithë topovitët, por jan ëdalluar në veçanti:

Andon Pango, Arqile Nika, Thoma Dilo, Filip Deçka,

Çfarë konkretisht është përmirësuar me dhënien e kontributeve: U ndërtua Kisha e Shëngjergjit (kontribut i familjes Nikaj); u ndërdorja kambanorja me kontributin e Thoma Dilos, rrethimi dhe shndërrimi në sofat ndënjeje përreth rrapit, Filip Deçka; janë rregullaur edhe me ndihmesën e komunës, znj. Anastasia Dushi, rrugët Ndëran -Topovë, rruga për të shkuar te sokaku i Tolajve, sokaku i Dilajve (meremetim), përmirësim i xhades për të vajtur rruga në mëhallë të Dilajve (Komuna), rruga që lidh Topovën me ]ajupin dhe Ujësjellësi i Kospullit.



A MUND TË HARROHEN TË MËDHENJTË E TOPOVËS ?



Disa topovitë që kanë bërë emër gjatë gjithë ekzistencës së fshatit tonë:



Dhimitër Dhima , Kostika Marko, Ksenofon Dilo. Xhorxh Zëra, Vito Pango, Sokrat Toli, Mihal Dilo, Rako Dushi, Agllai Dilo, Sorka Dhima, Viktor Joanidhi.



Gra topovite

Të gjitha gratë topovite janë shquar, por ne përmendim dis prej syresh: Sofi Koçi (Marku), Foti Zëra, , Efigjeni Bane, Taliko Dilo.



Mësues : Vasil Deçka, Spiro Joanidhi, Jani Joanidhi, Jani Dilo, Milo Dilo, Dhimosten Dilo, Ndreko Dilo, Apostol Pango, Ylli Pango, Arqile Dilo, Koço Dilo, Filip Pango, Aristidh Ristani, Viktor Ristani, Kalope Peçuni, Amali Joanidhi, Gole Bane,Thodhori Vito, Trifon Dushi, Harrillo Dushi, Edmond Dushi, Eli Vito, Anastasi Dushi.



Mësues nga krahina dhe vende të tjera në Topovë :





Mësuesi Vito Prifti(Hoshtevë) me nxënësit



Qiro Prifti (Hoshtevë), Peço Stane (Sheperi) Gligor Kallajxhi ( Elbasani), Sevasti Garo(Muço) (Labovë e kryqit), Fori Shabani (Lliar).

Janë shquar në Artin Kulinar: Sofokli Mëhilli, Stefan Ristani, Aleks Peçuni, Xhorxhi Peçuni, Peço Miha, Mantheo Peçuni

Interpretë (marrës, kthyes, hedhës, iso):Topovë: T. Dilo, K. Çoku, S. Çoku, F. Deçka, H. Dushi, D. Nika, J. Pango, H. Pango, S. Vito, K. Dushi (Kulo), M. Nika, V. Joanidhi, E. Dushi, A. Vito (Peçuni), A. Dushi (Koxhioni)

Nëpër humorin popullor



Vargje nga Vangjel Toli, Topovë



Të xhumanë që me natë



Të xhumanë që me natë,

lule, moj mëhallë e lartë!

ç’u ngritën kapetanatë

me dyfekë e një më kamë

prapa lidhurë litarë

për të lidhurë Mihalë1),

muarr Hundat më të lartë2).

Muarr përpjetë lajthinë,

takuan Mihal barinë:

“Merri poshtë bagëtinë!”

“Unë s’i marr, po merri tinë,

si lë vetëm bagëtinë…”

Bananas 3) ç’i shkeli synë.

Mihalë barkas ç’e shtrinë,

pa me qytë ç’e godinë.

Po Mihali na bërtiti

te paleshët*4 sokëlliti.

I palleshë, aman, aman,

I këni se s’ka derman!

I palleshi vërshëlleu

Brinjët e Panos 5) ç’i theu

I palesh aman, aman,

I këni se s’ka derman!

Mu të ra me duhan,

briti banania aman.

“ç’u bëre, Pano, o djall,

mbeti dyfeku batall.

1. Mihal Nika 2. Rrëpira mbi fshat 3. Vangjel Dhefto me nofkë “Banane”4. Gurët. 5. Pano Dhima.

Këngë e Lalës…



Në një kohë anormale

në një rripë, në ca male,

Murgo Lala1) luan valle,

po me Peçon 2) dalngadale.

Në një rrip’ e në një brinjë,

disa brigande katilë

zunë Lale kallanxhinë

dhe të gjorë Peço fakirë.

Barkazi mbi dhe i shtrirë,

lakuriq si kërmillë,

këmb’ e kokë bashkë i lidhë.

Lales i muarr pungjinë3)

plot mexhite xhevahirë

edhe petkat petrahile4).

Një brigande i rreptë fort

me fytyrë si bulldok

e qëllon Lalen me shkop

dhe i thotë se të kam rrop,

hidhu valle hop e hop

se do të të bëj Dhespot.



Lala vërtitet si cjap

e hiq vallen si kasap,

e hiq vallen me vrap.

Lalen e e shtynë e shkelë,

në qafë varur hejbenë

e tmerruanë të mjerë.

Pamja e tij qe një çudi,

grumbullosur trup i tij

dukej si gogël me bri.

Po kuletën kur e panë,

plot mexhite , me gas thanë:

“O murg , o lale Nikolla,

ku i gjete kaq të holla?”

“Duke vajtur lartë poshtë

duke zagosur në botë,

se shtëpinë e kisha shportë,

binte miu bëhej copë…”.

“O lale o mjekër kreshtë,

pse s’na fale ndonjë meshë?”

“Mos më shaj , o zotëri,

se kur isha djal’i ri

jeshë trim deli kalli,

vishnjë fustan e pshelli5).

Në Stamboll shes mëlçi,

shes lakra dhe bozua6)

dhe fitova mjaft para”.

Një brigande foli dhe tha:

“Vallë ç’thotë Peçua?”

“ Lere, lere mos e nga,

gënjeshtrat s’bëjnë para,

lala rron si shapravello7),

Në Stamboll ka qenë zero,

si Muço në një bordello.

Na ka shkrirë manastirë,

më hëngri pulat dhe dhinë,

plaçkaxhi bota e dinë,

vodhi kaçupet me gjizë,

i kishte future në drizë”.

“Pusho, Peço i mallkuar,

se je tepër i gabuar,…

Mos e bën mizën për buall,

mos i thuaj më këto,

Dhespoti më bën argo…”

Shpjegim fjalësh: 1.Papa Nikolla 2. Mihal Nika 3. qesen, kuletën 4. zagar.

Marrë nga Antologjia e Letërsisë Zagorite , e cila është në proces botues

Thelbësore



Ta hodha vështrimin/ mbi qerpik, /nën qerpik, /mbeti jetime folja “ik”…

Pikë. (“Trinomi i cicërimës”)



Anisa Kospiri “Miss Albania” 2002 me origjinë nga Topova, e datëlindjes 01.05.1983. Po në vitin 2002 ishte pjesëmarrëse në “Miss Universi” që u zhvillua në Kosta Rika (SHBA) dhe u fut në dhjetëshen e vajzave më të bukura të Botës. Zotëron gjuhët anglisht, italisht, frëngjisht dhe gjermanisht.



Mijëvjeçari i ri sjell dritëzim Zagories me një “MISS”

Bukuria trupore në shumë raste kombinohet me atë mendore, por në raste të rralla ajo është më e shndritshme dhe bën sfilatë të mrekullueshme. E meritonte vajza zagorite të ngjitej në një podium të tillë. Dhe jo më kot në këtë libër profil ne kemi folur për magjepsjen dhe kërkesën për të përzgjedhur bukurinë zagorite, një ëndërr e kahershme e Mbretërve, Sulltanëve, Kontëve, Dukëve, por edhe e njërëzve të thjeshtë, të cilët pëlqejnë praninë e shndritshme të fytyrës së bukur, syve, buzëve, faqes, gushës dhe konturimit plotor e të hajthshëm. Krahasimet figurative, simbolizimet dhe metaforizimet i shkojnë për shtat kësaj bukurie të shndritshme e ndaj kanë shpërthyer këngët dhe vjershërimet për bukurinë mahnitëse. Dhe ky këngëzim shpërblehet natyrshëm…

Një arritje e madhe. Zagoria më së fundi ka “Missin” saj të shumëpritur, Anisa Kospirin, e cila nuk mbeti vetëm një “MISS ALBANIA”, por avancoi, duke u fut në dhjetshën e Globit. Një bukurizim rrallësor ku është harmonizuar bukuria fizike me një inteligjencë klasi me një të ardhme. Anisa shndriste si një diell, ashtu sikundër shkëlqen çdo perlë e origjinuar nga “Perla”. Bukuria urohet me një urim: “Të na shoqërosh gjithmonë, “BUKURI!”

Nga “Perla” e autorit Kristaq F. Shabani