Kumt nga Nadia Cella - Pop Simpoziumi Nderkombetar Pegasi

* * *

Ky kumt është shkruar nga Nadia Cella Pop, poete, shkrimtare, studiuese e mirëfilltë rumune bashkëkohore, e cila i ka dhënë dhe vijon t’i japë tonin jetës poetike rumune dhe më gjerë, por është shfaqur me veprat e saj të shumta shumë dinjitoze dhe konkurruese sot në Botën poetike të Globit, duke fituar shumë çmime poetikë, madje ajo është një Kandidate e fortë për të fituar çmimin “NOBEL” në letërsi. Nadia Cella Pop

Krijimtaria e saj letrare është përfshirë në shumë antologji poetike.

Kumti i mëposhtëm, i cili trajton një aspekt të rëndësishëm të letërsisë moderne rumune dhe më gjerë u mbajt në Simpoziumin Ndërkombëtar “MUZA PΟΕΤΙΚΕ “PEGASI 2009”me objekt “POEZIA BASHKËKOHORE” zhvilluar në Gjirokastër, Sarandë (Butrint), Tepelenë, Përmet prej datës 2 - 5 prill 2009.

Kristaq F. Shabani

Pasqyrime (refleksime) në cinikë dhe pa lidhje të poezisë moderne rumune



Nadia Cella Pop



Në seksionin kulturor të secilës gazetë ne mund të gjejmë aty një ngritje të qartë, të dukshme, të përdorur për postmodernizmin. Le të kujtojmë se ata, të cilët përdorën këtë term në SHBA, ishin poetët Randall Jarrell, John Berryman dhe Carles Olson, në referencat e tyre rreth poezisë antimoderne, të cilat ishin shkruajtur pas Luftës së Dytë botërore. Në të njëjtën kohë historiani anglez, Arnold Toymbe, shpalli të ditur këtë shfaqe të re në një moshë të re (brenda jetës intelektuale të botës perëndimore) mosha postmoderne, prirjet e të cilës kanë qenë të limituara, të pakta që në fillim drejt poetëve, artistëve, kritikëve letrarë, duke konturuar bashkimin e tyre në periudhën e pasluftës në një kohë ngazëlluese, që hodhi në dorë rrënimi më i egër të larguar pas Luftës së Dytë Botërore. Gjatë viteve ’60 fati i postmodernizmit dukej se ishte i lidhur me kulturën e vjetër (kulturë e kundërt), por gjatë periudhës së rënies shkrirëse të viteve’70-‘80 ishte më shumë i besueshëm për letërsinë dhe kritikëve të artit. Kjo rrugë ishte më e afta për të arritur nivelin ndërkombëtar, pasi ishte përdorur pothuajse veçantisht në disa shtete. Çudia e saj ka prodhuar shumë ngarkesa të pasionuara kundër moralit të saj dhe pjesëve artistike. Për shembull Gerald Graff denoncon letërsinë postmoderne si një nga kryesoret e mitologjisë së kundërkulturës, e cila e ka fatin të palidhur, një celebrim antiintelektual i energjisë së ashpër vitale dhe një karakter i paarsyeshëm i snobizmit. Shumë artistë mendojnë se bota moderne është duke kaluar përmes një krize indentiteti të fortë e të rreptë dhe ndoshta vlefshmëria e postmodernizmit nuk është vetëm e sigurt pas gjithçkaje. Në punën e tij: “Pesë fytyra të modernitetit” kritiku letrar rumun, Matei Kalicalinescu bashkoi postmodernizmin me pararojën, dekadencë dhe mitin.

Ne mund të shprehemi tashmë rreth prozës eksperimentale postmoderne rrëfyese. Por në poezinë postmoderne egziston një lojë e luajtur me të pamundurën, me pafuqinë e fjalëve, dështimin. Kjo poezi postmoderne bën kërkesë dhe pretendon se ti duhet të shkruash, sepse të shkruarit është një diçka e pamundur. Kështu që, përveç gjuhës poetike, poetët e postmodernes na sjellin në errësirë, paqartësi, budallëk, shmangie pa ndonjë stil lirik që mund të ketë emocione estetike. Një varg fjalësh mbeten që të pretendojnë përpëlitje, reflektime, stisjen e asgjësë. Ndoshta prezenca e postmodernizmit është një gabim dhe vetëvrasja mund të jetë mjeti i mundur për këtë. Varfëria dhe dobësia në drejtim të këtij të menduari teorik është vendosur gjetiu në drejtim të shpërthimeve leksike. Dhe në fund, të gjitha këto e bëjnë lexuesin të “çuditet” dhe të “mrekullohet”. Natyra e vet poezisë posmoderne është vetëm hipotetike; gjithsesi përzgjedhja e elementëve dhe transformimi i tyre që çon nxit drejt një bashkimi, i cili mundet të jetë vëllai i përparimit dhe i mitit. Kjo mundet të duket pjesërisht si modernitet, ku, në disa poetë bashkëkohorë, mund të identifikojnë veten e tyre. Çrregullimet ose trazirat e postmodernizimit zmadhojnë pjesën e vlerës së shpenzimit të bashkimit në një mënyrë jo kosenguente. Këta poetë, të cilët gjejnë veten e tyre në besime të kësaj të ashquajturës prirje letërsie, janë pikërisht ato çka ata janë duke shkruajtur ose ashtu si George Buffon tha: “Les stily est l’homme Meme” (Stili është shtëpia e ....” Duke lexuar krijimet e tij, ne shpesh vërejmë për thelbet e mesazhit, në një hapësirë të lirë, por ne mundet të gjejmë vetëm shfaqe të përçartë të ndjenjave, çrregullimeve në mendime, të cilat kanë një sterilitet të shkëlqyer madhështor. Poetët postmodernë marrin përsipër disa risqe të të detyrueshme, për të përkrahur fenomenin antipoezi të fjalimit të tendosur, ku në atë të drejtpërdrejtën e botës, në mërzitjen e vetes, jo vetëm të shqetësuar ose vetëm rebel, por të egër dhe me një etapë vetie të varfër. Kjo e ashquajtura kategori zbulon jo rrënjë në formë ose përmbajtje. Kuptueshmëria, projektimet simbolike, fantasia lirike, të gjitha këto janë të ngadalësuara ose tërësisht të munguara, por idetë e kota, vegimet, haluciancionet dhe fjalët e shkreta mbeten ose do të thonë mënyra ose mjete postmoderniste, në mendimin tim cinike dhe “përrua” agresiv ose fenomenal. Ajo shuan parodi….. dhe kthehet për të fshirë pluhurin ose për të shkundur të gjitha, duke pranuar vlerat e letërsisë, duke i zëvendësuar ato me disa pjesëza të realitetit, ndoshta të lira dhe skandaloze të vetme. Unë nuk mendoj nëse ka diçka për të bërë me poezinë, sepse poezia nënkupton të bëjë përshtypje, jo të të bëjë të sëmurë.

Të paktën në Rumani drejt poetëve postmodernë lexuesit nuk dëshirojnë të blejnë dhe të lexojnë më ndonjë poezi konteporane. Kritiku letrar dhe historiani Eugen Simion tha: “ Ata (poetët konteporanë) kanë një shpirt nxitës, djaloshar,… Ata janë të turpshëm, të dhunueshëm dhe të përmbajtur të vetëm ”.

Patjetër, ne nuk mund ta përgjithësojmë këtë, sepse janë dhe pak poetë të tillë në Rumani dhe unë jam njëra prej tyre. Ne kemi rrugë të ndryshme në poezi, një pikë interference, e cila ka zënë vend diku midis shpirtit të ekspresionizmit dhe klasicizmit. Ne të gjithë kemi të përbashkët interesin për mitologjinë e lashtë dhe legjendat, përkrahjen e traditave dhe ne mohojmë ose s’pranojmë çrregullimin të këtij shekulli teknik dhe elektronikme aftësi mohimi. Qëllimi ynë final është të kthehemi te njeriu pas në rrugën e imazhit të tij të vet, të natyrës së tij… Mesazhi është duke marrë parasysh në pajtim me ne Historinë e Letërsisë nga Ion Rotarn: “ Lejojini artet, poezinë të bëjnë detyrën e tyre duke u folur shpirtrave…. Mos e flak poezinë në luftë kundër makinerisë. Është gjithashtu fisnike për këtë gati për të ndihmuar poezinë, për të përdorur armët personale të saj”. Zërat e poetëve konteporanë mund të jenë të vërtetw, origjinalw, ato mund të mbajnë ritmin e vargut, natyralen dhe muzikalen e vetme, ndoshta dhe të vrullshmen e vetme, por, nëse ajo qëndon në stop të asaj se çfarë poezie reale dhe konkrete është. Ekpseriencat, ëndrrat, fantazia, zbulimi i efekteve që manteli i shëmbëlltyrës mund të kenë te lexuesit nga shtresa ose kategori shoqërore të ndryshme të gjitha këto i shtojnë një shije të këndshme (aromë) dhe unë mund të them se ata e bëjnë poezinë që të zgjasë përgjithmonë. Shumë shënime të historisë së modernitetit janë të varura nga shoqëria dhe ambienti njerëzor. Është thënë se ne jemi duke jetuar në një botë të përzier, ku çdo gjë është përgjithësisht e lejuar. Pa uzurpuar estetika të moshave historike të mëpërparshme, me shumë respekt për të gjithë klasikët dhe kryeveprat e letërsisisë së tyre, ne mund të kemi vendin tonë në historinë e letërsisë nga ana e jashtme te histeria e zhvillimit modern një piedestal krenar i kulturës bashkëkohore. Ne kemi forcën për ta bërë këtë. Ne na nevojiten vetëm mënyrat, mjetet linguistike që janë paracaktuar të përkrahin bukurinë dhe spiritualitetin të botës dhe jetës.

Ne duhet t’u japim “çelësin” lexuesve, të të kuptuarit dhe identifikimit të këtyre. Ata që të gjithë e mbështetin mesazhin dhe çelësin, pa ata, ne mbetemi gati si keqbërës të mrekullive të fshehura.

ILIAZ BOBAJ

---------------------

NË DITËT POETIKE TË ''PEGASIT''

----------------------------------------------------

reportazh



Ndërsa pranvera nxitonte të harliste natyrën me lulërinë e saj dehëse, ne nxitonim të mbërrinim në sofrën poetike të ''Pegasi”- t', Lidhjes së Krijuesve me qendër në qytetin e Gjirokastrës. Natyra e fillimprillit ishte aq e hijshme, sa nuk mund t'i shtoje asnjë penelatë tjetër hijeshie. Atë vetëm mund ta admiroje me gjithë forcën e shpirtit. Deri në dehje.

Në një mjedis të tillë, poetët e ngarkuar me nektarin e poezive të tyre në shpirt dhe çantat plot me libra në duar, mbërritën në qytetin e gurtë. Janë pothuajse nga të gjithë trojet e Ballkanit. Edhe ata që nuk kanë ardhur, janë aty me krijimtarinë dhe përshëndetjet e tyre të ngrohta e tepër miqësore, që i kanë dërguar këtij Simpoziumi. Së bashku me poetin e njohur lunxhëriot, Spiro Xhavara, nxitojmë edhe ne që vijmë nga Greqia. Para nesh është nisur një tjetër poet e fabulist i njohur, Pilo Zyba, ndërkohë që prej Selanikut presim të mbërrijë me pak vonesë, poeti dhe publicisti penëmirë, Dashnor Selimi.Për t'u bashkuar të gjithë, si miq të mirë dhe si poetë, në ditët e mëvonshme të këtij aktiviteti, në Përmet.

Befasohemi që në fillim. Nga pjesmarrja e gjerë. Si asnjëherë tjetër. Nxitojmë të takohemi me të njohurit tanë dhe të njihemi me ata që kanë ardhur për herë të parë.

Pjesëmarrin pothuajse të gjithë shkrimtarët e poetët nga rrethet e jugut: Gjirokastra, Tepelena, Saranda, Delvina, Përmeti. Kristaq Shabani, Agron Shele, Dino Çiço, Petro Dudi, Lumo Kolleshi, Osman Buzo, Anila Mihali, Sinan Vaka, Dhimitër Miti, Janaq Jano, Paskal Zoto, Dhimitër Miti, Ethem Bundo, Ligor Shyti, Muharrem Kamani, Riza Dede, Eduard Ymeri etj. Nga Tirana kanë ardhur poetet Mimoza Ahmeti, Enrieta Sina dhe Niko Tyto, nga Tropoja Lulzim Logu e Gjon Neçaj. Nga Kosova ka ardhur një ekip i përbërë prej shkrimtarëve dhe poetëve tejet simpatikë: Reshat Sahitaj, (N/Kryetar i Lidhjes së Shkrimtarëve të Kosovës), Nebih Bunjaku, Hasije Selishta-Kryeziu Sheqir Podori. Nga Fyrom, Kryetari i Lidhjes së Shkrimtarëve Shqiptarë, poeti dhe satiriku i mirënjohur Kalosh Çeliku, Prof.Dr.Nehas Sopaj, dy personalitete të njohur të letrave shqipe aty; Remzi Salihu nga Zvicra. Nga Mali i Zi poeti dhe studiuesi Anton Gojçaj. Nga Bosnjë-Herzegovina,poetja bukuroshe Sejda Beganoviç.Për t'ia lënë radhën poetëve,shkrimtarëve, studiuesve dhe botuesve të ardhur nga Greqia: shkrimtari i mirënjohur Dinos Kubatis,(së bashku me të shoqen e tij nga Tepelena, Luljetën, e cila ofroi gjithshka të mirë, që mund të ofronte në një aktivitet të tillë, duke u bërë vërtet një urë e mrekullueshme lidhëse e kulturës së dy vendeve fqinjë), poetja dhe botuesja e njohur Panajota Zalloni e më tej: Jorgos Petropullos, Panajotis Kapnistis,Vaso Sterju, Joana Curuqidhi-Serene, Haris Melitas, Panajotos Serenes, Moskos Qefallas,Leta Kucohera, Iro Aleksandraqi, Jota Fotiadhu-Ballafuti, Kostas Valetas e të tjerë.Shumë të tjerë.Njeri më i këndshëm se tjetri.

Në këtë aktivitet ishte e gjallë edhe pjesëmarrja indirekte e Ismail Kadaresë, Prof.Rexhep Qoses, Ali Podrimjes, prof.Nasho Jorgaqit.

Të gjithë kanë ardhur me një qëllim të vetëm: të ofrojnë më të mirën që mund të ofrohet në aktivitete të tillë,kulturën e ndërsjelltë. Askush më mirë se shkrimtarët, artistët dhe poetët nuk mund t'i afrojnë dhe t'i vëllazërojnë popujt dhe kulturat e tyre. Njerëzit e kulturës janë edhe ambasadorët e vërtetë të afrimit dhe vëllazërimit të popujve. Kultura i ngjan dritës. Njerëzit e kulturës i hapin rrugët duke hedhur në to dritën e shpirtit të tyre. Në rrugët që kanë dritë, popujt ecin të lirshëm, të qetë, pasi nuk i pengon errësira. Ky është ai misioni fisnik i krijuesve, për të cilin gëzojnë edhe nderimin e popujve. Deri në adhurim. Dhe mbeten të pavdekshëm me veprën e tyre fisnike që lënë pas.

Ishte ky mjedis i ngrohtë, të cilin e krijuan vetë pjesëmarrësit e shumtë që në çastet e parë të njohjes dhe takimit të tyre, mjedis, i cili veçse do të bëhej përditë e më i këndshëm, më i ngrohtë, më vëllazëror.

* * *

Kryesia e Lidhjes së Krijuesve ''Pegasi'', me në krye Presidentin e saj, Kristaq Shabani, n/presidentin Dino Çiço, Lumo Kolleshi dhe sekretarin e saj Agron Shelen, nuk ka kohë të marrë as frymë. Na duhet gjithashtu të përkthejmë në disa gjuhë. Së bashku me përkthyesit e tjerë: Reshat Sahitaj (frëngjisht), Aleksandra Shabani (anglisht), Kalosh Çeliku (maqedonisht), Anton Gojçaj (serbokroatisht) edhe unë (greqisht), jemi të mbytur në punë. Simpoziumi Ndërkombëtar:''Muza poetike-Pegasi 2009'', ka hapur siparin e tij.

Por me një befasi të këndëshme. Simposiumi çelet me një pasdite për letërsinë, e cila zhvillohet në Komunën e Antigonesë, me qendër në fshatin ''Asim Zeneli''. Udhëtimi për aty, edhe pse i shkurtër, është shlodhës, midis fushës që ka veshur fustanin e blertë të pranverës.Po edhe mikpritja në komunë është e mrekullueshme: e thjeshtë, e bukur, mbresëlënëse. Ashtu siç është tradita jonë. Kryetari i komunës, zoti Ylli Muho, i kishte marrë të gjitha masat për të pritur dhe nderuar miqtë. Dhe i kishte marrë aq mirë, sa nuk kishte lënë asgjë mangut. Fjala e tij e mirëseardhjes, i mbresoi pjesmarrësit. Na uron mirëseardhjen dhe suksese në punën tonë fisnike. e fjalë të ngrohta, ë thjeshta, të mençura. Të dala prej zemrës. Dy kumtimet në anglisht dhe shqip për romanin ''Iliana, jeta jonë përfundon tek tanket'',e shkrimtarit të njohur grek, Dinos Kubatis, pjesëmarrës në këtë aktivitet dhe kumtesa për letërsinë e prof. Nasho Jorgaqit, sjellin vlera cilësore e mbresëlënëse tek pjesëmarrësit e këtij aktiviteti. Mandej paraqitet libri ''Liria dhe buka'' e autorit Zaho Boga, duke e nderuar atë edhe me çmimin special të PEGASIT, çmim i cili iu dorëzua të birit të autorit, zotit Filip Boga. Nxënësit e shkollës 9-vjeçare i kanë gatitur me kohë recitimet e tyre, të drejtuar nga mësuesja e tyre e letërsisë. Miqtë mrekullohen dhe e shprehin hapur kënaqësinë. Të gjithë pjesëmarrësit e kanë nga një fjalë falënderimi për kryetarin e komunës, për nxënësit e shkollës 9-vjeçare, por edhe për njerëzit e thjeshtë, që dinë të përshëndesin aq miqësisht dhe me buzëqeshje të dlirë në buzë. Vijon një kokteil miqësor, vizitë e miqve në zyrën e kryetarit të komunës, zotit Ylli Muho, dhurata simbolike për pjesëmarrësit dhe fotografi të shumta. Njerën prej tyre, dalë së bashku me dy poetët dhe njerëzit e mirë: Nebih Bunjaku (Kosovë) dhe Spiro Xhavara, e kam këtu mbi tryezën e punës. Janë kujtime të bukura nga ''Asim Zeneli'', tashmë i veshur me blerimin e stinës, ndërsa në sfond lartohen malet me dëborën e tyre të bardhë. Janë pamje piktoreske, shlodhëse, të pëlqyera veçanërisht nga poetët. Ndërsa Lugina e Drinos, aty pranë, ta rrëmben vështrimin deri aty ku syri humbet në horizontin e largët. Largohemi nga ky fshat, duke falënderuar përzemërsisht kryetarin e komunës, duke përshëndetur dhe duke na përshëndetur njerëzit që takojmë rrugës.

LIDHJA INTERNACIONALE E POETËVE, SHKRIMTARËVE DHE ARTISTËVE

“PEGASI” ALBANIA



PROGRAMI I VEPRIMTARISË LETRARE:



“Njeriu i Kembrixhit, krijuesja e talentuar, moduli dhe shembëlltyra e femrës shqiptare të progresit”



(e shkruar në sallë në sfond)

Datë 28-29.10.2009

Gjirokastër, Përmet



Nga magnetofoni në fillesë të veprimtarisë kënga fituese e festivalit të Këngës viti 1996 “Kënga e Lotit” kënduar ne Elsa Lila, teksti Enrieta Sina



Ekspoze e librave të poetes, gazetës “Horoskopi” dhe revistave për fëmijë.

të ngarkesave të roleve të dy gjinive realizatore të jetës e tjera., probleme këto të trajtuara edhe në gazetën gjithërimore dhe gjithëpërfshirëse simpatike nga të gjitha kahjet “HOROSKOPI”.

Më lejoni që në këtë prezantim tipik të sjell edhe përshendetjet e shumë presidentëve të lidhjeve simotra të Pegasit IWA (OHAJO SHBA) Lidhja e Shkrimtarëve dhe Artistëve Ndërkombëetarë, Poetas del Mundo (Amerikë Latine), Ë.P.S (Lidhje Poetëve Bashkëkohorë të Globit, Lidhjeve së Poetëve Rumunë, Maltezë, Maqedonas, Kosovarë, Brazilianë, Meksikanë, Mongolë, Indianë, Kinezë, “XASTERON” dhe “Kafeja e Ideve” Greqi, të Lidhjes së Poetëve Turq e tjerë, të cilët kanë përshëndetur dhe përshëndetin kontributin e Pegasit si dhe prezantimin e vlerave të çdo krijuesi dhe krijuese. Pegasi gjatë kësaj periudhe është organizuar sipas koncepteve të reja, duke kaluar në një në një programim dhe pjesëmarrje anëtarësie me kontribut talentor krijues, duke respektuar me falenderim gjithë aktivistët, të cilët dhanë kontribut në rritjen e tij dhe duke hapur rrugën për një konkurrim letrar të gjithkahshëm e duke u përfaqësuar denjësisht edhe në Antologji botërore në disa vende si në SHBA, Kinë, Greqi e tjera, duke zgjeruar përfaqësimin në vend dhe jashtë tij.

Duke paraqitur sot veprimtarinë e një krijuese të tillë, si Enrieta Sina, ne plotësojmë boshllëqet e krijuara dhe japim impulse të fuqishme për të vepruar në të ardhmen, për të realizuar obligimet e ndërmarra si dhe për të realizuar shkëmbimin universal të vlerave.

Duhet evidentuar se, vetëm gjatë kësaj periudhe prill – tetor 2009 janë ndërmarrë hapa të rëndësishme për prezantimin e kreaturës poetike dhe prozës së krijuesve me rreth 75 botime të reja, ku rreth 18 prej tyre janë përkthime në gjuhën shqipe dhe një kontribut të veçantë në këtë aspect ka dhënë Shtëpia botuese “Marin Barleti” Tiranë e drejtuar nga poetja e mirënjohur Mimoza Ahmeti. Prezantimi i këtij kontributi pegasian do të rezalizohet jo vetëm në Shqipëri (Tiranë e Gjirokastër), por edhe në Shkup, Tetovë (Macedoni), Podgoricë(Mal i Zi) Prishtinë e Gjakovë (Kosovë) edhe Athinë (Greqi) me gjithë poetët emigrantë shqiptarë, në ditët e para të Nëntorit, ku do të marrë pjesë në këto veprimtari edhe një grup poetësh pegasianë të afirmuar.

Shkrepja e kësaj veprimtarie të gjerë fillon pikërisht këtu në kryeqendrën pegasiane , Gjirokastrën e vlerave të mëdha të Letërsisë, Artit, Kulturës shqiptare.



Fillesë të mbarë këtij prezantimi dhe suksese të të trefishtë poetes, shkrimtares dhe publicists Enrieta Sina!

NJË HAPJE SIPARI NJOHJEJE

2. Po kush është Enrieta Sina?



NJERIU I KEMBRIXHIT

KRIJUESJA E TALENTUAR

ANËTARJA E LIDHJES SË POETËVE BASHKËKOHORË TË GLOBIT W.P.S

ANËTARE E PRESIDENTES SË LIDHJES INTERNACIONALE TË POETËVE, SHKRIMTARËVE DHE ARTISTËVE “PEGASI” ALBANIA

BOTUESE E GAZETËS EMËRMADHE TË NJOHUR “HOROSKOPI”

FEMRA E PROGRESIT DHE E NDRYSHIMIT



Prezanton materialin e përgatitur MIMOZA LLAVDANITI, shkrimtare



Për të njohur nga afër dhe për të shpalosur një tablo të jetës dhe të veprimtarisë së poetes, shkrimtares, gazetares dhe veprimtares aktive të shoqërisë së sotme shqiptare ENRIETA SINA organizohet kjo veprimtari prezantuese dhe njohëse në fushën e vlerave të krijuara gjatë kësaj periudhe intensive krijimi.

Ju pa dyshim që emrin e saj e keni dëgjuar, pasi ajo është afër të gjithëve me veprimtarinë e saj intensive.

Po kush është Enrieta Sina?

Enrieta Sina, poete, shkrimtare, gazetare e lindur në qytetin e Vlorës, është një nga personalitetet e fjalës së lirë dhe e mendimit të lirë, kjo e fituar pas ndryshesës së madhe të ndodhur në Shqipëri me triumfin demokratik. Familja e saj në periudhën e sistemit të monizuar ka qenë e shënjestruar, duke ndërmarrë ndaj saj akte të tilla si sekuestrime prone dhe dyqane. Nga familja e saj kanë vuajtur e prangëzuar të afërt, për arsye të tentimeve kundër sistemit. Megjithëtë, Enrieta Sina, me karakteristikat dhe individualitetin e saj arriti shkollimin, duke përfunduar Universitetin e Tiranës, Fakultetin e Shkencave Politiko - Juridike, dega gazetari, ndërsa e arsimin e mesëm e ka përfunduar në qytetin eVlorës, gjimnazin “Ali Demi”. Etja për kulturim dhe dije e Enrietës realizoi atë që në vitin 1987 ajo ndoqi kualifikim pauniversitar.

Si rrjedhojë e këtij niveli ajo iu fut me shumë guxim artit të bukur të gazetarisë. Si rrjedhojë edhe e pasionit për këtë degë, gjë që e bëri me emër në Shqipëri duke qenë korrespodente e Radio Tiranës, gazetës “Bashkimi”, “Zëri i Rinisë”, revistës “Shqiptarja e re” dhe “Nëntori”.

Në periudhën 1976 - 1991 ka ushtruar profesionin e gazetares në gazetën lokale “Jehona e Skraparit”, ku përgjigjej për sektorin ekonomik dhe të shendetësisë, ndërsa në vitin 1992 ,për pak muaj, ka punuar me gazetën “Shkëlqimi Islam”, ndërsa në vitet 1992-1997, redaktore dhe kryeredaktore e gazetës “Zgjimi”, organ i Degës së Partisë Demokratike Vlorë dhe e gazetës “Flamuri”, organ i Bashkisë Vlorë.

Në vitin 1997 botuese e gazetës “Opinion”dhe Presidente e Shoqërisë “Opinion”. Që nga viti 1992 e deri në ditët e sotme e vijueshmërisht” është botuese e gazetës “Horoskopi”, një gazetë e sukseshme në linjën e vet.

Duhet theksuar se poetja, shkrimtarja, gazetarja Enrieta Sina ka ushtruar profesionin e mësueses në vitn 1972 në fshatrat Kuç, Vranisht, Dukaj të rrethit të Vlorës.

Si një talent në fushën e gazetarisë dhe në atë letrare ajo është autore e mjaft shkrimeve, analizave në të gjitha zhanret e publicistikës, ku është nderuar me mjaft çmime të karakterit profesional, që dëshmojnë talentin dhe vlerësimin e dhënë për këtë fushë. Nën kujdesin e Prof. Hamit Boriçit ajo botoi librin profesional në vitin 2005 “Shkolla një – praktika një plus”. Në fushën letrare ajo është shquar në lëvrimin dhe botimin e dymbëdhjetë librave letrarë në fushën e poezisë dhe të prozës, duke lëvruar në këtë të fundit gjininë e novelës; po kështu ka lëvruar edhe romanin. Në poezi Enrieta Sina ka lëvruar lirikën dhe, madje, me mjaft sukses e duke u shquar midis krijuesve të tjerë në vend. Trajtesa apo përmbajtja e këtyre veprave është e larmishme, pasi edhe në novelat ka prekur ngjarje dhe fenomene të aspektik social -pedagogjik, duke evidentuar probleme të rëndësishme të jetës dhe duke dhënë mesazhe dhe zgjidhje evidente, hapëse të rrugës së ndryshesës dhe rritjes së personalitetit, të botës nga e cila i përket, duke evidentuar procese të thella të jetës njerëzore dhe dhënie të mesazheve për progres.

Duke shfaqur talentin në plane të ndryshme jetësore dhe të artit, ajo ka kontribuar gjerësisht dhe është shfaqur shumë konkurruese edhe në fushën e muzikës si autore tekstesh, ku përmblidhen mbi dyzet tekste këngësh të muzikës së lehtë, këngë këto për të rritur dhe fëmijë. Këto këngë janë paraqitur në konkurrime në festivale të ndryshme, ku edhe është vlerësuar edhe me çmime të parë dhe të dytë. Ajo është redaktore e dhjetra librave në fushën letrare (poezi, prozë) të krijuesve të ndryshëm brenda dhe jashtë vendit. Është gjithashtu redaktore e librit kushtuar Prof. Dr. Isuf Luzaj “Larg mureve të harresës”, personalitet ky i madh në fushën e letrave dhe të ideve progresiste. Krahas kësaj, Enrieta Sina ka kontribuar duke qenë anëtare e PD që nga viti 1992, aktiviste e saj; ka marrë pjesë po aktive në drejtimin e Kryqit të Kuq të Vlorës për rreth 10 vjet rresht, kryetare e Shqoatës “Fan Noli” për Vlorën për rreth 10 vjet si dhe NçKryetare e Shoqërisë “Gruaja vlonjate dhe progresi” për pesë vjet, presidente shoqërisë “OPINION” për dhjetë vjet. Po kështu ajo ka qenë nga viti 2000-2005 kryetare e Shoqatës së Krijuesve “Petro Marko “ Vlorë, duke dhënë kontribut në letërsinë e mendimit demokratik dhe në rritjen e forcës së mendimit të lirë.

Ajo ka qenë gjithmonë e vlerësuar në veprimtarinë e saj krijuese duke pasur një bilanc të pasur vlerësues: Në vitin 1995 ka marrë çmim të parë për tekst kënge në Festivalin e Muzikës së lehtë në Vlorë, ndërsa në vitin 1996 Çmimin e parë në Festivalin Kombëtar në RTSH me tekstin e këngës “Pyes lotin”, kënduar nga këngëtarja e talentuar Elsa Lila.

Në vitin 1997 zë vend në edicionin e 16 të shekullit të 20 në Kembrixh, ndër njerëzit më të shquar të letrave, propozuar nga Profesor Dr. Isuf Luzaj, ndërsa në vitin 1998 është shpallur si një prej 15 njerëzve më të shquar të qytetit të Vlorës.



Enrieta Sina detyrimisht do t’u bashkohej krijuesve aktivë dhe progresistë duke luftuar në lajtmotivin “PËR NJË LETËRSI NDRYSHE”. Ajo që nga viti 2007 është anëtare dhe një nga kryesueset e Lidhjes së Krijuesve “PEGASI” Albania dhe prej vitit 2008 është anëtare e Predidencës së Lidhjes Internacionale të Poetëve, Shkrimtarëve dhe Artistëve “PEGASI” ALBANIA, duke mbajtur një nga detyrat më të larta në këtë Presidencë si anëtare e Presidencës . Po kështu, falë nivelit të saj krijues, në prill të vitit 2008 pranohet anëtare e Lidhjes së Poetëve Bashkëkohorë të Globit, Ë.P.S. Merr pjesë me kumtim analitik për lirikën në Simpoziumin Ndërkombëtar “MUZA POETIKE “PEGASI 2009”, duke dhënë një kontribut të madh në zhvillimin intesiv të programit të këtij Simpoziumi si dhe propogandimin e tij në Median e Shkruar dhe elektronike. Ka dhënë kontribut në publikimin e poezisë dhe prozës shiptare në fushën lirike në gazetën emërmadhe të përjavëshme që drejtohet dhe botohet prej saj, duke botuar zërat më të avancuar të lirikës dhe poetikës shqiptare, duke realizur edhe shkëmbimin universal të vlerave.

Enrieta Sina është një shkrimtare, e cila ka një zell për t’u admiruar e sidomos për temat, që prek me individualitet; është një poete mjaft e suksesshme, sidomos në fushën lirike duke u ndriçuar jetën lirike të rinjve; është një gazetare profesioniste me mjaft vlera tipike, reale dhe shëmbëlltyrë për gazetarët e sotëm të rinj, të cilët kanë çfarë të përfitojnë nga eruditizmi i saj.

1. Fjala hyrëse e veprimtarisë

“Njeriu i Kembrixhit, krijuesja e talentuar, moduli dhe shembëlltyra e femrës shqiptare të perogresit”

nga Kristaq F. Shabani, President i LIPSHA “PEGASI” ALBANIA, IWA, WPS

2. Duhet respektuar mendimi dhe praktika intelektuale e njerëzve të shquar të shoqërisë në çdo fushë…

Prof. Dr. Liljana Reçka Universiteti “Eqrem Çabej” Gjirokastër

NJË HAPJE SIPARI NJOHJEJE

3. Po kush është Enrieta Sina?

Prezanton materialin e përgatitur MIMOZA LLAVDANITI, shkrimtare

4. Libra të Enrieta Sinës dhe ato të redaktuara prej saj

Kumtime:

1. Shpirti lirik dhe shpërthimi ndjenjësor në poezinë e poetes lirike të suksesshme”

Tematika dhe figuracioni lirik në vëllimin “Minuti i thyer”

Katedra e Lidhjes së Krijuesve “PEGASI”

(Interpretatim nga vëllimi poetik: “Minuti i thyer.” “Unë, ti dhe deti”

Drini Hila, actor, Elton Zykaj anglisht

2. Një këndvështrim për prozën e Enrieta Sinës (fokusohen novelat “Natë e thyer” dhe “Lot në vjeshtë”

Dino Çiço, poet, shkrimtar, fabulist, N/President i Lidhjes së Krijuesve “PEGASI” ALBANIA

Pazazhe nga novelat (interpretatim skenik) Drini Hila, aktor

3. “ Muzika dhe poezia” shkruar nga Xhelal Angoni

4. Intervistë me poeten, shkrimtaren dhe gazetaren Enrieta Sina

Interviston: Astrit Reçka, publicist

5. Fjala e auditorit: Mbresa dhe mendime



6. Fjala përshëndetëse e autores, autografe nga autorja, Çmime, titullime, diploma

7. Fjala përmbyllëse e veprimtarisë

MUZIKA – FJALA POETIKE – HIMN I PAVDEKSHËM PËR JETËN




nga Xhelal Angoni, Jorgo Roze, kompozitor



kumtim

Muzika është një nga artet quadrivium ( artet liberale), mënyrë supreme e edukimit qysh në traditën platoniane dhe augustiniane. Muzika është veprimtari intelektuale. “ Ajo është një nga mençuritë tona themelore” – thotë HARUERD GARDNER. Muzika bëhet për t’u kënduar, për t’u ekzekutuar me instrumente.

Përse duhet muzika? Arti muzikor i ndihmon njerëzit të punojnë. Në mënyrë sinkretike ajo ngërthehet me veprimtarinë prodhuese e intelektuale të njeriut. Duke qenë art, dëfren njerëzit në jetën e përditshme apo edhe në evenimentet e gëzimeve të jetës. Muzika ka efekte të mëdha mobilizimi e frymëzimi në jetën shoqërore, prej nga del dhe karakteri i saj edukativ. Tingujt e magjishëm e të ëmbël të muzikës arrijnë deri aty sa sfidojnë medikamentet e barnat e recetave të mjekëve edhe më të shquar. Muzika zbut, lehtëson, fashit e largon edhe dhimbjet më të forta. Lavdi Zotit, muzika shpesh sfidon vdekjen! Ajo zgjat jetën. Njerëz, dëgjoni sa më shumë muzikë, qoftë ajo popullore dhe klasike. Është e pamundur të dëgjosh muzikë, të merresh me muzikë, të rrëmbehesh nga muzika, nga tingujt e gëzuar e të hareshëm të një valleje, të krijosh muzikë, ta duash atë e të bësh keq. Muzika “gdhend” e zbut edhe shpirtin e një krimineli. Muzika e Bahut të madh parandalon rënien e flokëve, teksa e dëgjon. Muzika bravurë e burleske e veprave të PLOKSARTIT e SHTRAUSIT largon stresin, pagjumësinë. Dëgjimi i veprave muzikore të titanit Bethoven arrin deri aty sa lehtëson çlirimin e hormoneve në trupin e njeriut kundër plakjes. Shpesh njeriu ka kërkuar të krijojë ura mes arteve e mjeteve shprehëse. Popujt e Lindjes së Largme, atje ku besohet Budizmi, në poezitë e tyre, në figurat stlilistikore brenda tyre kërkojnë dhe gëzohen të gjejnë harmoninë e zanoreve. Me Guido d’Arecon muzika u bë shenja më e vjetër e shkruar e komunikimit masiv të saj. Sa më shumë simbole, apostrofa, personifikime, epitete të mbartë poezia, aq më shumë ajo fiton ëmbëlsi, harmoni; vargjet fitojnë muzikalitet – muzikë, pikërisht këtu letërsia i afrohet muzikës. Zanoret (që gjuha jonë amtare i ka po aq sa edhe notat muzikore, po aq sa janë edhe hiret e shpirtit të shenjtë sipas kanonizmit kristian. Si te poetët dhe te kompozitorët romantikë u arrit një unitet i përsosur i formës me idenë, kombinuan muzikalitetin e brendshëm të fjalës duke arritur të përçonin mesazhe të qarta. Kur fjala, poezia lidhet me muzikën, ajo e shpjegon atë me përmbajtjen e saj të përcaktuar, fjala e kufizon muzikën gjë që krijon vështirësi në muzikimin e poezisë. Ashtu si në një muzeum edhe fjala është ciceron i muzikës sidomos kjo në gjinitë e mëdha të muzikës vokale. Po kaq i fuqishëm është edhe muzikaliteti i vargjeve, ca më tepër kur prej tij buron rimë, ritëm, harmoni. Kjo gjë duket në poezitë e Gëtes, Hajnes, Lorkës, Pushkinit e Turgenievit, të cilët qenë kolosë të shquar të fjalës poetike, por edhe muzikantë të mëdhenj të fjalës. Ja ç’shkruan Poradeci ynë i shquar : “Esenca e poezisë lirike është muzika shpirtërore dhe muzikën shpirtërore e bën toni shpirtëror dhe tonin shpirtëror e bën dridhma shpirtërore, lëkundja, tronditja shpirtërore”.

Muzika e ndërthurur me një tekst a poezi të bukur ca më shumë ka magjinë e saj që të merr me vete dhe të fton në orbitën e saj, kështu ajo hyn në skutat e shpirtit dhe çdokush bëhet satelit apo pre i saj. Jeta kalon. Vitet zënë vend në trungun e drurëve që motohen. Mbarë bota e formave vjetërohet e përtërihet. Vetëm muzika s’ka moshë, s’njeh pleqëri. Ajo është e pavdekshme. Muzika është det i brendshëm, thellësia e shpirtit. Në sajë të saj arratisen si kope resh ditët përvëluese e me ngrica, ditët e dhimbshme që i dëbon shqetësimi. Ndërsa … muzika nuk njeh fund. Ajo “jeton” jashtë e brenda botës. Muzika është botë më vete. Muzikë, ti je mike e pandarë, drita jote hënore është e ëmbël e njerëzit rendin drejt teje dhe thithin në gjoksin tënd erën joshëse të qumështit të ëndrrës! Muzika është përtej së keqes. Ajo është tej, përtej së mirës, së bukurës, së madhërishmes. Kush ngre folenë tek ti rron jashtë telasheve të kohës. Muzika të bën të qetë, të fortë, të fal lumturi, largon trishtimin, të bën ëndërrues, të bën me krahë, të deh, të jep shëndet, të gëzon, të zgjat jetën. Vjen një ditë dhe… jeta e njeriut këputet, por arti i madh e i bukur, arti sublim i muzikës vazhdon të rrojë. Muzika veç lind, rritet e zhvillohet. Lum kush e dashuron e i përkushtohet asaj.

Është nevojshmeri që në kushtet e një lëvizje të tillë dhe kulmi të tillë të sinkronizohet poezia (teksti) me muzikën , pasi falë lirshmërisë së të krijuarit, tashmë, flasim për Shqipërinë, por nuk përjashtojmë edhe vendet afër nesh, që tekste poetike mund të bëjë kushdo, veçse të shtrijë ca shtresa vargëzimesh, të cilat s’thonë asnjë dhe korrja poetike edhe muzika janë të vlagëta, pa sensi e nevojshëm. Kanë dalë në arenë vjershërimi shumë poetë të talentuar, ndaj kërkohet një bashkëpunim i zellshëm, i kërkuar, me gjetje, fantazi, plot imazh për të paraqitur vepra muzikore të lartësuara.

Jo pa qëllim trajtuam këtë kumt për muzikën dhe lidhësinë me poetikën nga fakti që poetja Enrieta Sina në krijimtarinë e saj poetike ka realizuar një bashkëpunim të frytshëm me muzikën , për rreth 40 tekste kënge të krijuara prej saj në veprimtari të ndryshme muzikore, por kulmi i saj arriti me tekstin “Pyes lotin’’ kompozuar nga kompozitori Valentin Veizi dhe kënduar nga këngëtarja e talentuar Elsa Lila në Festivalin e këngës në Radio Televizion në vitin 1996, këngë kjo e cila fitoi Çmimin e parë

në këtë festival. Për të arritur në këtë lartësi duhet një kombinacion harmonik midis forcës poetike të poetit, melodisë së kompozitorit dhe interpretimit virtuoz të këngëtarit (këngëtares). Dhe një harmonizimi tillë u shpreh pikërisht tek kjo këngë e prezantuar. Enrieta me këtë tekst tregoi vlerat e saj poetike, ndjenjëzimin, përcjelljen e mesazhit dinamik dhe paraqitjen e reales.

Enrieta Sina



I broke the seven mirrors



In seven days I lived with my feeling for you

I had to break the seven mirrors to pieces

Because they were making me look ugly

The beauty was taken by you and left underground in the darkness



There you were finding your maturity

While I was feeding your maturity tree

Searching for my light...



To my children



If I have gathered the dream forgoten years ago

It wakes me up and hunts only the voices that offer tranquility

If I could not reach the white mountain top

There are thousands of ideas resting within you



If I happen to wake up with swallen and dried up eyes from tears

It is because the night for me brings just that longing for you

If one day I happen to depart this life

The eyes of my soul in the threads of your hearts will remain....



You do not know



My fingers becave cold reaching for your jacket

Up to your hair with profume

You stared me differently as if a black cloud was over me



My heart wanted to know how yours was beating

While that beating was not normal that evening

Everything was no longer important for you



My soul was migrating but could not find peace anywhere

Was gathered into a golden circle within the beauty of your eyes

But I do not know, there it could not find its place



You do not know if you'd be able to fly in my blue sky

It is something that I have not experienced myself

In the magic moment you create and make it grow

But you do not know! You do not know...

Kjo veprimtari letrare , pra u zhvillua në dy qytete si Gjirokastra dhe Përmeti. Karakteristikë tipike ishte pjesëmarrja e madhe në veprimtari, ku tansmetimi i saj u realizua në median lokale.

Në qytetin e Përmetit u zhvilluadhe një debat për leximin, lexuesit si dhe nivelin e botimeve në Shqipëri.

Po kështu u evidentua puna e madhe që zhvillohet në bibliotekat e qytetit.

U trajtua dhe problemi për përsosjen e kritikës letrare si dhe impulsimi i përkthimeve të reja.