GJIROKASTRA LETERSI "PEGASI" "EZMERKA ME TOPUZ"

TË NDIHESH I DASHURUAR ME PROTAGONISTËT E POEMËS LIRIKE “EZMERKA ME TOPUZ” E KRISTAQ F. SHABANIT…
(Refleksione) nga JORGO TELO, poet , shkrimtar W.P.S

Poema e mirëfilltë lirike e shkrimtarit dhe poetit të talentuar Kristaq F. Shabani është produkt i kushedi se ç’viti.
Vetë na jep harkun e gjatë kohor dhe vendor (Delvinë 1967 – Athinë 1995)

Një përqasje e vetëdijshme e lirikës me erotikën të bie menjëherë në sy nëpër strofat e organizuara të kësaj poeme, për të cilën Kristaqi na parapërgatit me një goxha hyrje, brenda së cilës gjejmë dhe: “…kisha dëshirë të shfaqem edhe në sfondin lirik, pra të shpalos vlerat e një poezie të rimuar me simbolikë dhe “figuracion” të ndezur…”.

Duke e vetëshpallur thelbin e krijesës poetike në fjalë, poeti duket sikur ta stepon dëshirën për të thënë edhe lexuesi apo studiuesi diçka më tej, edhe pse ngjason sikur me dy - tre togfjalsha të tij është ezauruar shumëçka…

Poemës në fjalë me një titull mjaft provokativ për imagjinatën e çdo lexuesi, autori, tepër kërkues ndaj vetes, i ka mundësuar mjaft shërbime suplementare, përmes një hyrjeje e një “Çelësi të rrëfenjës poetike”…Këta aksesorë paraprijnë poemën, grishin lexuesin si në një tryeze dasme të shtruar e të pajisur me gjithë të mirat, që të shfaqen para syve, sapo heq mbulesat e holla, që, edhe pse prej letre, përgjajnë si pëlhura mëndafshi ekzotik.

Kësisoj na krijohet terreni i volitshëm dhe mendësia se dhe vetë autori, paçka se përpiqet të na përgatisë për mopërfshirje në këtë atmosferë gëluese e rrokopujë ndjenjash rinore, ne ndiejmë se dhe ai vetë, si shumë bashkëmoshatarë të Ezmerkës, nuk mund të qëndronte pa soditur, së paku, buzët e veta, apo pa u vetëgëlltitur sadopak tinëzisht…

Kështu ndodh rëndom, kur gjendemi shpesh apo papritur përpara diçkaje joshëse per syrin, dehëse për buzën, apo dhe si një lugë me mjaltë, pse jo…edhe kundruall një femre të bukur, siç na e pikturon Kristaqi protagonisten qendrore të kësaj poeme lirike me finesën e penelit të tij poetik, ku në rrafshin ndjesor të djaloshit zemërshpuar nuk mungon as “bluza e lidhësisë…”

“Eh, bluza e Lidhësisë,
ngjyrë kafe,… sinqeritet,…
Mbi zemër: Ura e ndjesisë,…
Kurmi tjetër porsi det.

Nga gjasme i vetëshpalluri lirizëm i lehtë flladitës vargëzimi rrëshqet ne erotizmin tronditës:
“Më fanitet poshtë bluzës,
Gufimi i shpirtit rinor,...
“Ej, - i thoshja bluzës, -
mbaj qetazi “lopatat” fort…”.

Nyja lidhëse që krijon hapësira për shtjellimin e mëtejshëm të rrëfenjës, siç e quan autori poemën, doemos është ndërrimi i bluzave. Protagonisti lirik na paska një bluzë të dhuruar nga Tata, që nënkupton lehtë, praninë e një bluze të jashtëzakonshme për rininë shqiptare asokohe

(bluzë kurbeti), kur izolimi total i vendit më tepër ofronte pamundësira se sa mundësira jetese normale…
Përmes një paralelizmi figurativ të qendisur, poeti nuk i kursen sofizmat e leksikun poetik për ndezje imagjinate:

“Buzën afrova, shtirë nga dëshira,
ndjeu dhe buza e saj nisjen.
Buzët po i linte “virgjëria”
Butrintoret filluan qëndisjen!

Butrinti afër detit shfaqur,
Dea rrezatim madhështie.
Buza dha puthjen e përflakur,
“Eva” puthëse e kësaj magjie…

Dhe ligjërimi poetik i figurshëm sa vjen e hovëzohet, sa vjen dhe i shkrin edhe ato sadopak akuj përmidis:

“Unike buzët në bashkim,
Bashkimin ditarizon Dita,
Ndriçoi kopshtin magjik,
Pëllumbi në ngritje lëshoi: “Ika!”

Te strofat e poemës nuk është nevoja të shkelësh varg më varg, se mjafton të qëndrosh e të meditosh mbi disa fjalë të shkëputura e prej tyre sheh nxehje me shtrydhje rrushi e shumëçka ka dashur të shtjellojë poeti…

Sikur disa minuta të stacionohesh te kuptimësia apo nënteksti i fjalëve: “Aman…!” dhe fjalëpërmbyllesen e vargjeve:
“… filloi të fliste “Topuzi”, fjalinë e nisi me “shpirt”.

Këtu fjala “shpirt” edhe të merret e veçuar nga togfjalshat e tjerë, kur vihet në gojën e një riosheje ezmerkë, ka sugjestion magjik, ka përbrenda përvëlimin epshor, që rrallë mund të përshkruhet…

Poeti me finesë arrin kryen krahasimet duke i kujtuar vetes dhe lexuesit të zellshëm një mori puthjesh personazhesh klasikë, duke startuar që nga mitologjia homerike gjer në ditët, kur rioshët e shkollës së Delvinës kapërcenin nga vizionet imagjinare në veprimet reale…

Ka strofa që na përcjellin me figurshmërinë e mendimit popistin Majkëll Xhekson, duke kënduar e lëvizur, siç dinte e donte ai të lëvizte me duar e këmbë, që flisnin dhe ato me atë heshtjen levizëse të tyre tejet provokative… Apo na pëcillet në imagjinatë përmes togfjalshash të shumtë lirikja këngëtare Inva Mula me atë hijeshi sysh e melizma zëri aq joshëse deri te këngët e Çiljetës me atë afshin në lëvizje e sy… sikur kërkon të të “rrjepë” krejt qenien…Dhe nuk është e vështirë për të rrëshqitur si pakuptueshëm e fare natyrshëm nga lirizmi dhe romantizmi i lulemollëve dhe këngës së zogjve në erotizëm të pastër…

Herë – herë poeti, si për inerci, del nga synimi, që i ka vënë vetes në fillesën e hedhjes në letër të kësaj poeme liriko-erotike, duke e hedhur hapin herë mbi udhë e herë nën udhë…, pra kalon në të zakonshmen e vet të ngarkesës me figuracion të dendur e disi abstrakt e filozofik…

Duke qenë se kjo dalje nga stili i paracaktuar vjen natyrshënm e shohim aty-këtu duke ecur me njërën këmbë në xhade e me tjetrën në trotuar, të krijon sakaq pandehmën e rimarrjes së situatës në dorë, duke na e servirur sa më të këndshme atë që ai vetë e quan rrëfenjë.

Mirëpo, me sa kuptojmë, është përsëri po ky ndërtues i kësaj poeme që e vëren i pari rrëshqitjen e vetvetishme e imponon veten të nënvizojë disa shpjegime të dobishme për lexuesin, si në krye edhe në mbyllje të poemës, ku me një pasion impulsiv, siç është dhe vetë autori në jetë, t’i ngrejë këtë monument lirizmi puthjes si porta e parë e kryendjenjës me emrin DASHURI.(Modernizmi prezent metoda e ikjes nga lirika e

lirizmi i thjeshtësuar , gjimnastika mendore edhe në këtë fushë përcjellore; krijimi i nje trajte të re të shprehurit lirik dhe të përdorimit stilistik befasues, vargu klasik i motivuar me diamantizime dhe me një liri shprehëse individuale- origjinale nga neologjizmi i fjalësit të poetit)

Dhe nuk ka si të ndodhë ndryshe me një profil poeti të simbolikës dhe modernitetit, kur rreket të hyjë dhe në ato treva poetizimi ku më tepër lypset vargu klasik që u nënshtrohet “urdhrave” ritmikë e me rima lloje – lloje…

Në kësi rastesh justifikohet dalja prej premtimit e shkuarja te vetja e mirëfilltë.