Misteri i Gjigantit TITANIK

EKSPEDITA E ROBERT BALLARD

1 shtator 1985. Në oqeanin Atlantik roboti Argo,ideuar nga Robert Ballard për eksplorime nënujore dërgon në sipërfaqe një imazh që nuk lë dyshime.

Bëhet fjalë për kaldajën e një anije,më pas shfaqet një objekt gjigand i zi.

Në orën 1:00 të mëngjesit Ballard dhe ekuipazhi i tij shikuan vetëm për 5 minuta atë çka mbetej nga Titanic.

Pas tri muajsh kërkime arritën ta individuojnë 4000 metra nën thellësi ku prehej tashmë prej 73 vitesh.

Në ekspeditat që u bënë më pas u vërtetua se Titanic gjatë fundosjes ishte ndarë në dysh.Ndërmjet dy pjesëve të Titanic ndodhej një distancë prej 600 metrash.Në këtë distancë u gjetën copa dhe objekte të shumta të kësaj anijeje.





FAKTE , MISTERE DHE TEORI

Pas dëshmive të bëra nga ato që panë orët e fundit të jetës së Titanic,disa prej tyre nuk u morën parasysh.Sidomos nga ato të pasagjerëve të klasit të tretë,që dëshmuan se anija para se të mbytej u nda në dy pjesë.

Ekspertët ishin të bindur se as ujërat e Atlantikut nuk kishin fuqi ta ndanin në dysh atë anije gjigande.

Ishte pikërisht fama e tij si i pambytshëm që e bëri Titanic nga anija më e madhe e kohës,në tragjedinë më të madhe detare të kohës.

Para nisjes u harruan madje dhe varëset e orientimit të varkave të shpëtimit.”Përse mund të shërbenin?”

Por të shohësh horizontin me sy të lirë duke ecur me një shpejtësi prej 20 nodesh ishte diçka e pamundur që Titanic e bëri realitet.

Cfarë rreziqesh mund ta ndalonin këtë mrekulli të dorës së njeriut?

Gjashtë muaj para tragjedisë kapiteni Smith kishte dhënë një intervistë për gazetën THE NEW YORK TIMES ku rrëfente që asnjë kondicion i motit nuk mund ta mbyste një anije të tillë. Por pikërisht nën komandën e tij shumë anije të kompanisë WHITE STAR LINE kanë hasur incidente.

Gjatë 20 viteve karrierë Smith kish hasur incidente në 5 anije të ndryshme. Në katër anije kish rënë zjarr, ndërsa më i rëndë qe mbytja e Olimpic ku Smith arriti të shpëtojë. Smith ishte i famshëm si komandanti më i paguar në botë,por edhe për maninë e tij të shpejtësisë dhe manovrave të rrezikshme.

Me pak fjalë kompania WHITE STAR LINE vinte sigurinë mbi të gjitha rrethanat. Por Bruce Ismay,president i kompanisë, mendonte se përveç sigurisë anija ishte dhe më e shpejta në botë.

Para se të hipte në të ai i dha udhëzime ekuipazhit që ta rrisnin shpejtësinë në maksimum dhe motorët të punonin me xhiro të plota.

Përgjegjësitë e Ismayt u fshehën nga investigatorët e aksidentit edhe pse diheshin që para se të ndodhte tragjedia.

Në orën 3:42 anija Baltic lëshon një mesazh për komandantin e Titanic, ku e informon që në rrugën e tij do të hasë shumë aisbergë.Mesazhin e Baltic e pasuan shumë anije të tjera ku rrëfenin për prezencën e aisbergëve.

Smith lexon mesazhin dhe ja dërgon Ismayt i cili e mban në xhep për më shumë se 5 orë, ndërkohë që anija çante detin me një shpejtësi marramendëse. Përse ? Ambicie, siguri e tepërt, presione nga kompania?

Arsyet e Smith janë zhdukur bashkë me të në fund të oqeanit, ashtu si gazeta në bord që askush nuk tentoi ta shpëtonte ose që e lanë me qëllim të zhduket.

Fazat e mbytjes së Titanic qenë dramatike dhe konfuze. Plani i evakuimit qe i ngatërruar.
Mbasi u mor vesh që anija qe përplasur kapiteni priti 30 minuta për të dhënë S.O.S dhe pas një ore hodhi varkën e parë të shpëtimit në det. Që siç rrëfenin ligjet detare varkat që qenë në Titanic nuk mjaftonin për t’i shpëtuar të gjithë pasagjerët në bord.

Ndërkohë që Carpathia udhëtonte shpejt për të arritur Titanic, në vendin e ngjarjes ka pasur dhe një anije tjetër që i ka parë fishekzjarret por nuk ju ka përgjigjur S.O.S. Këtë e dëshmojnë disa që shpëtuan të cilët arritën të shikojnë një anije por pa mundur ta identifikojnë atë.

Disa mendonin që ajo anije qe Californian e kapitenit LORD, i cili pati ndërprerë lidhjet me Titanic në mbrëmje sepse radistët e transatlantikut ishin mjaft të zënë me mesazhe përshëndetëse dhe nuk i vinin veshin apelit që bënte operatori i Californias i cili pasi u ndje i injoruar e i mërzitur fiku radion dhe shkoi të flerë.

Por përse zyrtarët ruajtës të Californias injoruan S.O.S e Titanic?Nëse bëhesh fjalë për një anije tjetër përse nuk iu përgjigj kurrë S.O.S? Edhe kjo do të mbesë një mister i pazgjidhur. Pas tragjedisë flitej për rreth 800 të shpëtuar dhe mbi 1500 të vdekur, ku edhe në ditët tona numri i saktë nuk dihet ende.

Por ka dhe një aspekt tjetër tronditës që nuk është thënë: - Diferenca e madhe ndërmjet të mbijetuarve të tri klaseve nga 70% e pasagjerëve të klasit të parë dhe të dytë në 30% e pasagjerëve të klasit të tretë. A ka pasur me të vërtetë diskriminim shoqëror gjatë momentit të shpëtimit? Vështirë të japësh një përgjigje.

Shumë dëshmi tregojnë se disa oficerë të ekuipazhit kontrollonin se kush hipte në varkat e shpëtimit. Gjatë investigimit u tregua se oficerët numëronin thjesht se sa persona hipnin në varkat e shpëtimit sepse nuk ishin të sigurtë për numrin e pasagjerëve që mbanin ato.

Më pas u rrëfye se vendi për të hipur në varka qe në katin e sipërm ndërsa pasagjerët e klasit të tretë ndodheshin në katin e fundit. Ato kishin një rrugë të gjatë dhe konfuze për të bërë derisa të mbërrinin në vendin e shpëtimit. Zyrtarët gjithashtu rrëfyen se pas hedhjes së varkave në ujë, ato do të afroheshin në portat e fundit të anijes në mënyrë që të hipnin dhe pasagjerë të tjerë, por ky plan nuk u zbatua kurrë.

Por ka dhe shumë pyetje të tjera që filluan të shtoheshin vite më vonë.

Në një ekspeditë,Ballard mblodhi shumë pjesë të anijes (çelik dhe metal) të cilat ia dërgoi inxhinierëve dhe ekspertëve më të njohur amerikanë. Mbi bazë të testeve të bëra rezultoi se metali i përdorur për ndërtimin e anijes në një temperaturë -1˚C arrinte nivelin më të lartë të thyerjes.

Por ky zbulim mund ta ketë përkeqësuar gjëndjen e anijes pas përplasjes me aisbergun?

Një tjetër histori spektakolare të kësaj historie na e rrëfejnë në vitet 90’ në librin e tyre dy gazetarë:- ROBIN GARDINER dhe DAN VAN DER VART. Libri titullohet THE TWO TITANIC’S ( Dy Titanikët) ku na tregojnë si dhe pse nuk ishte anije më e madhe në botë ajo që u mbyt, por binjakeja e saj ; Olimpic.

Në kantieret e Belfast në fillimet e marsit të 1912 Titanic ishte në fazën e mbarimit,por ka një emergjencë:- Olimpic është përplasur me disa akuj pranë Terra Novës dhe ka humbur fletën e një helike.

Bëhet fjalë për një riparim prej disa orësh por anija qëndroi nën hekura për më shumë se 10 ditë. Përse? Mbase dëmet ishin më të mëdha se sa u parashikuan? Apo mbase kompania vendosi të përfitojë nga situata? Kjo ishte hera e fundit ku dy anijet ndodheshin bashkë. Olimpic është shumë e dëmtuar dhe riparimi kushton shumë.

Por dicka ndodhi sepse nxjerrja e Titanic vonoi më shumë sesa ishte thënë.Në ç’mënyrë kompania mund të ketë krijuar përfitim nga kjo situatë kritike?

Një plan i thjeshtë por djallëzor: -Të ndërrojnë anijet.Duke çuar në det Olimpic në vend të Titanic me minimumin e riparimeve të mundshme që të jetë e aftë për të përballuar disa ditë udhëtim dhe më pas të çohet me shpejtësi në maksimum drejt akujve të Atlantikut.

Kjo gjë do rriste fondin ndjeshën,duke përfituar nga shkëmbimi i anijeve, por kjo është thjesht një teori ku as ekspeditat e Ballard nuk arritën ta vërtetojnë dot. Pjesa e çarë e Olimpic nuk është parë asnjëherë me vëmendje në mënyrë që të identifikohej e vërteta e kësaj teorie.

E gjithë kjo nuk arrin ta ndryshojë dot realitetin e tragjedisë.Dhe shumë sekrete të Titanic ndodhen dhe sot e kësaj dite të fshehura nën ujërat e ftohta të Atlantikut.

Një përgënjeshtrim i madh u bë nga doktori Sharel Sharlet në vitin 1992 i cili botoi një artikull në gazetën mjekësore “The Lancet”.Në regjistrat e vdekjes së New Yorkut pasagjerët që humbën jetën në Titanic u cilësuan si të mbytur, por dr.Sharlet zbulon se duke pasur gomonen trupore njerëzit nuk mund të mbyteshin sepse ato qëndronin mbi ujë.

Sharlet thotë se pasagjerët vdiqën nga një Hipotermi Aksidentale sepse uji ndodhej në temperaturën -2˚C, një temperaturë që trupi i njeriut nuk e përballon dot.Nëse varkat e shpëtimit do të ishin kthyer mbrapsh mund të merrnin edhe pasagjerë të tjerë për t’i rianimuar:- Gjë që ndodh normalisht në këto raste.

Dhe pas rianimimit ato do të mund të kthehenin në jetë,sepse hipotermia aksidentale fillon dalëngadalë dhe njeriu mund të riaftësohet edhe pas 40 minutash hipotermi. Ajo ç’ka dr.Sharlet donte të shprehte ishte se, nëse varkat e shpëtimit do të ishin kthyer do të shpëtonin më shumë jetë.

FUNDI I NJË ËNDRRE

Ruth Becker shpëtoi nga nata ku ëndrra mund të bëhej realitet,por që u kthye një herë e përgjithmonë në botën e errësirës.

Fjalët e saj dhe atyre që shpëtuan kanë bërë xhiron e botës. Për shumë pasagjerë ky ishte udhëtimi drejt një bote të re dhe një jete më të mirë por bashkë me ta u shua shpresa dhe besimi për një të ardhme më ndryshe. Disa prej pasagjerëve nuk do t’i dimë as emrin. Pasagjerët që ndodheshin në Klasin e tretë nuk dinin as të shkruanin as të lexonin. Trupave të pajetë që nuk i dinin emrat i klasifikonin me numra.

Numra që me kalimin e viteve u kthyen në emra.

Emra me një histori unike dhe me një fat të përbashkët.

Anija e deklaruar si e pambytshme po shkonte drejt fatit të saj nën ujërat e zeza,por shumë pasagjerë nuk e besonin këtë. Para përplasjes, në sallonin e madh njerëzit kërcenin, qeshnin dhe dëfreheshin nën ritmin e muzikës por më pas fati i goditi me një “shuplakë” të menjëhershme. Një “shuplakë”aq e fortë sa zgjoi menjëherë pulsimet njerëzore.

Milioneri Benjamin Gugenheim, trupi i të cilit nuk është gjetur kurrë, mendohet se i ulur në një karrige në sallonin e madh me një gotë Brandy në dorë dhe me një cigare ka pritur vdekjen si një zotëri i madh.

Isidor Straus i cili ndërtoi pasurinë e tij me magazinat në Memphis udhëtonte me të shoqen e tij Ida. Pasi ndihmoi shërbyesen të hipte në varkën e shpëtimit ai i kërkoi dhe gruas së tij që të shpëtonte,por ajo nuk pranoi dhe ndenji me të deri në çastet e fundit.

Nga rrëfimet e pasagjerëve është mësuar një tregim kolektiv që duket si një projektim,një mit legjendar. Me fjalë të tjera një imazh. Si ai i Wollas Arthur dhe muzikantëve të tij që vazhduan t’i binin veglave të tyre sikur ajo që po ndodhte të dukej si një pjesë e një shfaqjeje teatrale. Si fakti që përmendet sikur oficerë të ekuipazhit kanë hapur zjarr mbi pasagjerë.

Rrëfime, legjenda, histori që janë ndryshuar dhe transformuar nga kalimi i viteve.

Në Titanic ka pasur shumë pasagjerë të dëshpëruar,gra që nuk donin të linin burrat, gra kurajoze si Margaret Brown që ndodhej në Titanic për të shoqëruar një nip të sëmurë. Margaret e detyruar të hipte në varkë ka kapur rremat duke i dhënë me sa forcë mundte për të shpëtuar veten dhe të tjerët.

Në anijen e ëndrrave ka pasur njerëz të pasur dhe të njohur të kohës si p,sh John Jackob Astor,i cili ishte me gruan e tij të dytë e cila ishte shtatzënë prej 8 muajsh. Pasi shoqëroi gruan të hipte në varkë Astor shkoi dhe liroi qentë nga kafazi dhe pak minuta më vonë u thith nga ujërat e Atlantikut. Madlene, e shoqja shpëtoi por jeta e saj më pas qe e trishtuar.

Thomas Andrews inxhinieri dhe projektuesi i Titanic pasi ndihmoi shumë gra të hipnin në varka u drejtua dhe shkoi në sallonin e madh për të admiruar anijen e tij dhe gati duke e “përkëdhelur”ndërsa shkonte drejt fundit të ujit.

Kapiteni Eduard Smith pasi i dha urdhër ekuipazhit që të shpëtonin gra dhe fëmijë, si një kapiten detrash shkoi dhe u mbyll në kabinën e drejtimit për të “përballuar” udhëtimin e tij të fundit.

Por në atë natë terrori shumë njerëz janë ndjerë si zogj nëpër kafaze:- Këto ishin pasagjerët e Klasit të tretë. Anija ka pasur ndarje ndërmjet sektorëve dhe atë natë vetëm atë natë u vunë re se sa të larta ishin pengesat e pakalueshme. Por bukuritë ekzistonin. Ana Turia Londi një pasagjere e klasit të tretë tregon se kabinat ishin të bukura aq të bukura sa krahasoheshin me kabinat e klasit të parë të anijeve të tjera.

Të rrije në to dukej sikur të ishe në një planet tjetër,në një planet ku dhe të varfërit gjenin një “copë”lumturi. Por ishin pikërisht të varfërit, analfabetët, të mjerët ata që u thithën të parët nga uji për t’u sakrifikuar për një fat të përbashkët dhe të pandryshueshëm.

Nga një anë ulërimë,thirrje,tmerr, më pas heshtje, errësirë.

Më 15 prill të 1912 në orën 02:20 të mëngjesit anija më e madhe në botë Titanic u fshi njëherë e përgjithmonë nga regjistrat e flotës detare britanike.

Pasagjerët që ishin në bordin e varkave të shpëtimit ishin të mbërthyer nga një ndjenjë faji që nuk do të mund të liroheshin kurrë. Por disa të tjerë prej tyre që nuk kishin humbur asgjë në Titanic arritja në New York ishte mbarimi i një makthi dhe fillimi i një ëndrre të re.

Carpathia nuk ndaloi në Delis Iceland aty ku ndalonin zakonisht anijet,por ndaloi në molin 54 ku kishte rreth 100.000 njerëz që prisnin ndër ta dhe shumë vullnetarë që ishin gati të ndihmonin kush kishte nevojë.

Në Carpathia pasagjerët dhe ekuipazhi u bënë katërsh për të ndihmuar të mbijetuarit. Një humanizëm që nuk e pata imagjinuar kurrë kujton Mary Young. Në ato tre net të udhëtimit në Carpathia mendoja aktet heroike që u bënë në Titanic ku njerëzit rrezikonin jetën e tyre për të shpëtuar të tjerë ose ata të cilët nuk ishin të aftë për të lëvizur.

Gjithashtu mendoja dhe për ato pasagjerë që shpëtuan pa u përpjekur për të shpëtuar dikë ku më pas u penduan për të gjithë jetën e tyre, si p.sh William Slooper i cili zuri vend në një varkë i maskuar si grua.

Për tragjedinë e Titanic është shkruar dhe folur shumë. E vërteta me tragjedinë janë përzier bashkë dhe shpesh kujtimet dhe rrëfimet e disave janë ndryshuar nga “gënjeshtra”e kohës e cila merr gjithçka me vete dhe transformon çdo gjë.

Ajo që më mbetet mua janë historitë e njerëzve që për një moment kanë jetuar parajsën dhe më pas janë zhytur në ferrin e ujërave të ATLANTIKUT.

Me sa e di une nuk eshte prodhu me kurre Titaniku ?

...është anija që konsiderohet si anija e parë gjigante në botë .

Cito :

Kapaciteti ka qenë 46000 ton me gjatësi 268 m dhe lartësi 53 m. Mund të udhtonin 1343 udhëtarë, ndërsa tani si anije më gjigante është anija Freedom e cila peshon 2,7 miljon ton, gjatësi prej 1296 m, dhe lartësi 105 m, ku mund të udhëtojnë 65000 veta në 20000 apartamente pra një qytet i tërë lëndrues.

Me pelqen ajo plaka qe ishte akoma gjalle .

Sot duket keshtu :

Kronologji

Data---------Ora------Detajet

1908- 1909
Ndërtimi i Titanic fillon në Belfast, Irlandë..

1911
Ndërtimi i Titanic del i suksesshëm.

Janar 1912
Gjashtëmbëdhjetë varka shpëtimi dhe katër kanova vihen në bordin e Titanic.

Prill 10, 1912 9:30-11:30
Pasagjerët arrijnë në Southempton dhe janë gati të hipin në anije.

Prill 10, 1912 12:15
Titanic mbushet dhe është gati për të filluar udhëtimin e tij.

Prill 12 dhe 13 1912
Titanic çan ujin e qetë.

Prill 14 23:40
Vëzhguesit shikojnë një aisberg.Aisbergu e godet Titanic në pjesën e poshtme nga ana e djathtë.

Prill 14 23:50
Uji hyn me një shpejtësi prej 14 hapash në pjesën e carë të Titanic.

Prill 15 00:00
Kapiteni Smith e kupton që anija nuk ka më shumë se dy orë jetë dhe urdhëron të kërkohet ndihmë nëpërmjet radios.

Prill 15 00:05
Jepet urdhri për të hipur në varkat e shpëtimit të cilat nuk mjaftojnë për të shpëtuar 2227 pasagjerë.

Prill 15 00:25
Varkat e shpëtimit fillojnë të mbushen me gra dhe fëmijë,ndërkohë që Carpathia ecën me shpejtësi maksimale për të arritur Titanic,ajo ndodhet 58 milje larg..

Prill 15 00:45

Varka e parë e shpëtimit hidhet në det me 65 persona ndërkohë që në të ka dhe 28 vënde bosh. Fishekzjarret çajnë qiellin duke ndezur natën pa hënë..


Prill 15 2:05
Lëshohet në det varka e fundit,ndërkohë që në Titanic ka ende 1500 pasagjerë.Titanic fillon e fundoset gradualisht..

Prill 15 2:20 a.m.
Pjesa e mbrapme e Titanic çuditërisht ngrihet 90˚ vertikalisht. Ajo qëndron ashtu për 5 minuta dhe fillon e fundoset dalëngadalë, ndërkohë që njerëzit që janë në ujë fillojnë të vdesin nga i ftohti.

Prill 15 4:10 a.m.
Varka e parë e shpëtimit hipën në Carpathia.

Prill 15 8:50
Carpathia i afrohet New Yorkut me 705 të mbijetuarit e Titanic.

Prill 18 9:00
Carpathia mbërrin në New York.

Prill 19 deri Maj 25
Shumë anije u dërguan në vendin e ngjarjes për të mbledhur trupat. Gjithsej u mblodhën 328 trupa të pajetë..