Ekzistojne disa metoda per lenien e duhanit, te cilat do ti parashtroj me poshte, por dua te theksoj nje fakt qe duhani lihet shume me lehte nga vullneti dhe deshira e vete personit sesa cdo lloj metodollogjie shkencore e perdorur. Njeriu eshte nje specie teper e forte dhe arrin te mbijetoje ndaj cdo lloj eksperience sado e veshtire dhe rrasakpitese qofte ajo: guximi, kureshtja, forca, vullneti dhe deshira jane armet kryesore dhe triumfuese ne duart e tij.
Metoda per lenien e duhanit
1. Metoda e ftohte turke
Kjo eshte metoda me e preferuar dhe perdoret nga te ashtequajturit njerez ne ndryshim, eshte nje metode qe arrihet nga vete personat pa patur nevojen e perdorimit te zevendesuesve te nikotines ne forme cimcakezi, patch apo spray ne rruge nazale. Shume pak njihet rreth kesaj metodollogjie, dhe per vete faktin se studimet kerkimore mund te influencojne rezultatet dhe nuk mund te jete me nje proces spontan. Faktore te forte motivues mendohet te jene, kushtet e nje klime malore, te pasur me oksigjen, ambjent i pandotur, mjedis i qete, shoqeri e distancuar nga faktore riskante duhanpiresish; ne efekshmerine e kesaj metode.
2. Terapia me zevendesuesit e nikotines
(Patch, cimcakez, spray nazale)
Ne kete metode, nikotina e tejcuar nepermjet cigares zevendesohet nga nikotina e trasmetuar apo tejcuar nepermjet lekures (nikotine transdermale ose patch nikotinik); mukozes se hundes (nikotina e dhene ne rruge nazale me spray) ose muzokes se gojes (nikotine e dhene nepermjet cimcakezeve).
a. Patch Nikotinik Transdermal (i dhene nepermjet lekures)
Patch-i nikotinik ne pergjithesi tolerohet, dhe arrin te siguroje sasine e kerkuar te nikotines ne gjak, dhe e mban ate ne nivele konstante gjate dites dhe gjate nates kur je veshur mire. Ato jane shume te thjeshta ne perdorim, ndihmojne ne parandalimin e mbipeshes, deshires per duhan si dhe simptomes se mbingarkeses me nikotine, dhe mbi te gjitha jane te pranueshem ne shoqeri.
Efektet anesore te patch-eve
Patch-et mund te shkaktojne reaksion lokal te lekures, pagjumesi si dhe endrra teper te frikshme. Nje mbidoze nikotinike eshte e mundur, vecanerisht kur personi pi ndersa ka vendosur ne lekure dhe patchin. Te pish duhan, ndersa ju keni vendosur patchin eshte teper e rrezikshme dhe mund te coje ne kriza apo infarkte miokardi. Perdorimi i patchit kerkon mungese totale te produkteve te duhanit, dmth: mos pirje cigaresh apo perdorim te cimcakezeve me duhan.
Cmimi i tyre
Patch-et kushtojne shume dhe arrin vleren e 100$ ne nje muaj perdorim.
Tipe patch-esh nikotinike:
- Nicotrol 15,10,5 mg 16 oreshe patch, teper efikase per personat qe kane pagjumesi me ndonjerin nga llojet e tjera te patcheve, per shkak te mungeses se tejcimit nikotinik gjate nates.
- Habitrol 21,14,7 mg 24 oreshe patch
- Prostep 22,11 mg 24 oreshe patch
- Nicoderm 21,14,7 mg 24 oreshe patch
b. Nikotine polacrilex nepermjet cimcakezeve.
Eshte nje metode teper e volitshme dhe efikase ne reduktimin e deshires per te pire duhan, si dhe ne lenien e tij, megjithate per fat te keq nuk eshte shume praktike, pasi kerkon qe nje person te mbaje cimcakezin ne nje kend te gojes, dhe ta kafshoje ate nje ose dy here per te ndalur nje deshire intensive per duhan. Disa institucione e rekomandojne perdorimin e tij ne mungese te patcheve ose mbas nderprerjes se patcheve individualisht nga persona te vecante per shkak te mos kontrollit gjithnje e ne rritje te kerkesave per duhan ne ta. Ka nje shije pak te hidhur dhe mund te shkaktoje dhe dhimbje stomaku. Eshte i mjaftueshem ne dozat 2 dhe 4 mg.
c. Nikotine e dhene ne rruge nazale me spray
Ka treguar te jete po aq efikase sa dhe perdorimi i cimcakezit ne reduktimin e deshires per te pire duhan si dhe ne lenien e tij, nese perdoret te pakten per nje periudhe me shume se 6 jave. Nje doze e vetme tejcohet nepermjet mukozes se hundes, kur fillon te shfaqet deshira per te pire.
3. Terapia e sjelljes
Strategjite e terapise te sjelljes per ndalimin e duhan pirjes:
a. Ekzaminimi i faktoreve ambjentale qe predispozojne sjelljen e duhan pirjes:
- Hiqni nga qarkullimi elemente riskante ( hi, shkrepse, postera, etj ) dhe vendos rregull qe ne shtepine tuaj te mos pihet duhan, ne makinen tuaj po ashtu, si dhe mbaj nje qendrim te rrepte ndaj atyre qe e pine.
- identifikoni situata apo ndjenja qe riforcojne tek ju deshiren per te pire duhan ... orale, manuale, deshira respiratore ... shoqerizimi me persona duhan pires ose partner duhan pires.
- matni dhe monitorizoni sjelljen tuaj prej duhan pirese, e cila do tju ndihmoje te identifikoni reagimin tuaj kur bini ne kontakt me faktore apo situata qe ju sjellin ne mend deshiren per te pire ... mbani nje bllok shenimesh lidhur mbi keto situata apo faktore!!!
b. Tentoni ne gjetjen e menyrave per te ndryshuar sjelljen tuaj duhan pirese:
- Taktika vonimi:
. prisni nje kohe te gjate perpara se ta ndizni cakmakun apo shkrepsen, kini parasysh qe te mbani shenim, kur ju lindi deshira dhe sa kohe zgjati ajo, sa kohe arritet te duronit perpara se ta ndiznit shkrepsen apo cakmakun.
. praktika te lenies se duhanit per 1 dite vetem.
- Teknika venitjeje:
. pakesoni sasine e nikotines duke perdorur patch, cimcakez ose duke realizuar nje ulje graduale te sasise se tar/nikotines ne cigaret qe pini, me kujdes qe te mos e alternoni me teknika duhan pirese, si thithje e tepruar e cigares, apo mbajtje e stergjatur e tymit brenda jush ... ndryshimi i vendbanimit gjithashtu jep nje reduktim te deshires per te pire duhan, dhe mund te jete ndihmese ...
- Zevendesoni nje sjellje me nje tjeter:
. hani karrota
. cimcakeza, kokoshka
. kruajtese dhembesh
. stervitje, sport, palester
Per te bere dicka nje zakon, beje ate
Per te mos e bere nje zakon, mos e bej ate
Per te cbere nje zakon, bej dicka tjeter ne vend te tij
Epictetus 60-110 AD
c. Situata neverie
bazuar ne dhenien e stimujve negative (sjellje ose mendime) ne sjelljen te cilen personi do te ndryshoje ...
- Pirje e shpeshte dhe e shpejte ne distanca te shkurtra e duhanit derisa tju vije per te vjelle...
kjo eshte nje metode teper efikase, por duhet te perseritet derisa vetem ideja se deshironi te pini apo te vini duhan ne goje tu shkaktoje nauza, dhe te vjellat mund te jene te rrezikshme ne rast gjakderdhjesh apo aspirime.
- Pirje duhani ne fokusim te plote
ndersa pini ju imagjinoni efektet e keqija te duhani si probleme te renda ne gjendjen tuaj fizike dhe mendore, i beni keq te tjereve, hasni ne mosperkrahje shoqerore, ju ka kthyer ne nje skllav dhe vartes te tij, mendoni per duhanin si nje i barazvlefshem me vetvrasjen ...
- Prova kohezgjatjesh
beni nje marrveshje me veten tuaj per te arritur kohezgjatjen me te gjate te qenies suaj pa pire duhan, sa i afte jeni te duroni, ne kete sprove tuajen, vini perpara vetes suaj nje kusht, qe nese nuk arrini te duroni pa pire per nje periudhe kohe te paracaktuar nga ju, do te jeni te detyruar te beni dicka qe e keni shume inat, apo dicka qe ju ben qesharak ne syte e te tjereve.
d. Mbeshtetje pozitive
bazuar ne krahasimin e mendimeve apo sjelljeve pozitive me ate qe ju vertet deshironi te arrini.
- Fokusohuni ne qellimin tuaj:
. identifikoni dhe mbani shenim te gjitha perpjekjet tuaj per ta lene duhanin, fokusohuni dhe riprovojini ato sa me shume te jete e mundur!!!
- Fokusohuni ne nje shperblim personal
. Planifikoni se nese arrini ta lini duhanin ju mund te fitoni dicka, imagjinoni se cfare mund te beni me gjithe ato para te fituara ... mendoni rreth te mirave qe ka lenia e duhanit, si mund te jetoni me gjate, te merrni fryme me lireshem, etj...
- Fokusohuni ne nje shperblim shoqeror
. Mbeshtetja shoqerore; imagjinoni veten ndersa u thoni te tjereve qe nuk jeni duhan pires, te kerkoni nje tavoline apo ambjent jo duhanpires ne nje restorant, te ndihmoni te tjeret se si ta lene duhanin, enderroni momentet kur te tjeret do te cuditen nga aftesia dhe suksesi juaj ne lenien e duhanit, ne theniet e tyre UAU! Si arrite tja dalesh mbane? Si arrite te mos e vesh me ne goje! Si arrite ta mposhtes deshiren?!
e. Pune aktive
- Vetevleresim i aftesive tuaj konceptuale
- Kopjoni stile trajnimi nga te tjeret, stile trajnimi shoqerore qe kane treguar efikasitet.
- teknika relaksimi dhe qetesimi.
Teknikat mbajtese mujoreshe, do tju ndihmojne ne konsolidimin e zakoneve te reja ... cfare do qe te te ndodhi, cfare do qe te behet, ju nuk duhet ne asnje menyre qe ta ribeni gabimin qe keni bere me pare ...
...