Kristaq F. Shabani “Skënderbeu, një histori politike"kumtim

“Skënderbeu, një histori politike”
Një kumtim paraqitës
mbi veprën e Prof. Aurel Plasarit, studiues, përkthyes

nga Prof. Kristaq F. Shabani I.W.A, W.P.S, AOM, poet, shkrimtar, studiues, estet
President i Lidhjes Ndërkombëtare të Poetëve , Shkrimtarëve dhe Artistëve “PEGASI” ALBANIA
Kumtimi ynë nuk ka marrë përsipër të bëjë zbërthim analitik për figurën e Skënderbeut, por të evidentojë një fakt kokëfortë konfigurimin e plotuar të një vepre, të cilën e quajmë drejtësisht një punim shumë interesant për këtë figurë madhore, të cilën do ta kishin për nder çdo studiues, historian e historiograf, intelektual apo njeri i thjeshtë të ishte kombas i shtetit të tyre. Por ja, kjo nuk i buzëqeshi asnjë kombi tjetër. Ne e kemi Skënderbeun dhe shpesh herë “historianucë”, të cilët kërkojnë të duken, fillojnë të anatemojnë këtë figurë të ndritur…. Kësaj i thonë që të ndërtosh antifigurën, kundërshtinë përsëprapthi, kur të tjerët kërkojnë të përvetësojnë figura të tilla përmastive dhe t’i konfigurojnë përrallësisht. Kështu ka ndodhur dhe me këtë figurë sipërore dhe anatemat delirante vijojnë rrugëtimin e tyre profan…
Para disa kohësh, ka dalë në qarkullim një vepër e përmasave të mëdha, me një titulll të gjetur “Skënderbeu, një histori politike”, e autorit, studiuesit të talentuar, Prof.AUREL PALASARIT.
Prof. Aurel Plasari është shquar gjithmonë në sjelljen e veprave të begata dhe gjurmëlënëse. Në këtë kontekst, vepra dëshmon, parasëgjithash, dhe nivelin studimor të Plasarit dhe meritimin e fatit intelektual të ishte dhe në krye të Bibliotekës Kombëtare për shumë vite . Vepra, së cilës i referohemi është një botim i Institutit të Studimeve “Gjergj Fishta”.
Të bën përshtypje, madje, në fillesë, që ka një përkushtim të ëmbël hyrës për këtë trajtesë origjinale.
Po kështu qysh në hyrësi autori thekson:
“Ky punim nuk është një tjetër jetëshkrim i Skënderbeut, simbas modelit “Jeta dhe vepra”; është një përpjekje për të hartuar një histori politike të “poetit të madh të politikës shqiptare”, sikurse “Montaneli e thirri”.
Duhet theksuar se janë një mori faktesh dhe argumentesh kokëfortë, të cilat hedhin dritë në këtë vepër, mbi këtë figurë të quajtur edhe poetike. Theksohet që, kur përmendte Skënderbeun në veprën e tij klasike: “Edukimi britanik ose burimi i rregullimeve në Britaninë e madhe” Thomas Sheridani (1719-1788) e rendiste Gjergj Kastriotin ndër njerëzit e mëdhenj, që do të jetojnë përgjithmonë në “tempullin e kujtesës”. Ky nuk është një vlerësim i stërmadh në dukje , por real i shpjegueshëm.
Në këtë vepër voluminoze mund të gjesh shumë thënie, shumë përkufizime, shumë arsyetime, analitika thelbësore, të cilat hedhin dritë për këtë figurë kaq të madhe. Kjo është e përligjur dhe me pyetjen e madhe retorike të Fan Nolit, studiuesit të tij gjithëjetësor, kur pyet veten:
“ Ngandonjëherë pyes veten, nëse mund të ketë sot ndonjë njeri që të jetë po aq i gjallë, sa Skënderbeu?” Kjo është referencë normale e pastërtisë të të shkruarit të historisë dhe të analizës, larg ndikimeve diplomatike dhe interesative, të shkruarit me përfundime reale dhe bindëse të pandikuara. Një antitrajtë jashtë kësaj përligj faktin e mos arsyetimit , të ireales dhe hyn në shkollën e ndikimit.

Historia edhe e Skënderbeut nuk është shkruar me hamendësi, gjithçka në histori shkruhet më burime dhe fakte të provuara, jo me krijimin e skenareve dhe të akteve për të interpretuar me fantazi të sëmurë dhe me fakte të kthyera përsëprapthi. Motivimet dhe keqsjelljet ndaj veprës barletiane “ një histori përrallore” janë cinike , minimizim i veprës të Karl Hoptit. Identitet i faktit, i ndodhive i Barletit, përafërohet historikisht me të dhënat arkivore… Ky fakt është përcaktues dhe tregon realitetin e të dhënës barletiane, duke e konsideruar atë një jetëshkrues real, kronikues i veprimtarisë së Skenderbeut.
Është me të vërtetë një mënyrë e të shkruarit e aftë, jo vetën në aspektin historik, por edhe të përdorimit të pasur të fjalësit. Prof.Aurel Plasari thotë në fillesë të Kapitullit të parë:
“ Si personazhet e përveçme që në një spektakël dalin në skenë në çastet e kolizioneve, ashtu u shfaqën arbërit në historinë politike të rajonit…”.
Një gjuhë e tillë e paraqitshme është dhe e kapshme dhe e asimilueshme dhe e tërheqshme…Një analitikë e fuqishme e kohës historike para Skënderbeut realizohet në këtë vepër… Autori, duke patur në dispozicion një sërë veprash të botuara për figurën e Skënderbeut, si dhe falë edhe inteligjencës së tij studiuese, në këtë vepër voluminoze ka një këndvështrim, sipas një projeksioni kompozicional novator:
1. Arbërit dhe Arbëria politike para pushtimit otoman
2. Ekspandimi turk në kontekstin Europian- Arbëror
3. Shfaqja dhe ngritja në histori e Gjergj Kastriotit
4. Shpallja e politikës së Luftës
5. Drejt “Aleancës së Krishterë”
6. “Luftëtar i Krishtit” mes Turkut dhe Venedikut”
7. “Ballë për ballë” me Muratin e II
8. Mes Papës Nikollë dhe Mbretit Alfons”
9. Mes Kalistit III dhe Alfonsit të V(I)
10. Mes Kalistit III dhe Alfonsit të V(II)
11. Më Piun e II në kulmin e Politikës
12. Me kryqëzatën dhe pa Kryqëzatën e Piut II
13. Në ballafaqim me me “Mehmet Pushtuesin”
14. Zhgënjimi prej Kurjes së Romës
15. Ballafaqimi i dytë me” Mehmet Pushtuesin”
16. Ethet e vdekjes dhe fundi
17. Skenderbeu- Hero Semantik

2.
Një histori politike për Skenderbeun e ndërtuar në këtë mënyrë dhe me përgjegjësi, tregon se studiuesi, Aurel Plasari, sjell një vepër voluminoze me vërtetësi historike, e mbështetur në material dokumentar arkivor, që është një histori, e cila kërkon studim të veçantë dhe përdorim të gjerë, jo vetëm nga shqiptarët e të gjitha brezave dhe kategorive profesionale, por edhe më gjerë.
Libri është një pasuri e çmuar, që vjen në kohë dhe zgjeron horizontin kulturoro- historike për këtë gjeni, i cili epokoi në momente të vështira dhe të rëndësishme për fatet e Kombit dhe rriti përmastivisht autoritetin e shqiptarëve në Botë…, duke treguar realitetet ndërtimore të shtetit dhe të përballjes, të vullnetit dhe të kundërshtesës, të arritjes me bindësi të sukseseve në betejat e zhvilluara dhe të mbrojtjes së territoreve nga një “superfuqie kohore”, sikundërse ishte Perandoria Otomane, e cila kishte në varësi një “hartë” të madhe gjeografike pushtimore…
Të tërheqin vëmendjen përforcimet e këtij burri në madh disakahësh dhe një strategu drejtues në fushën ushtarake, duke dhënë kontribut edhe në Artin Ushtarak Botëror për idetë dhe praktikat e tij të luftimit dhe të qëndresës.
Studiuesi gjithçka e shpjegon me realizëm , pa ekzagjerime, me fakte, me dokumenta që përballen nga të gjitha kahjet.
Është një punë më tepër se serioze. Kështu mund të motivohet ky libër. Autori, për të qenë modest ,shprehimisht thotë se, këto janë ndoshta dhe të ditura, por unë them dhe arsyetoj se libri i strukturuar me këtë model është një risi dhe përftimi i një moduli të ri trajtesë në pasqyrimin e një aktiviteti madhor shumëplansh, të shumllojshëm dhe të pasqyrimit privilegj të një individi madhor, sikundër është Skënderbeu ….
Shpjegimet dokumentare si dhe “Fjalorthi i Termave Historike” ndihmon dhe krijon mundësinë për të zgjeruar horizontin, por edhe mundëson ndihmesën në njohjen e gjerave, fakteve, fenomeneve dhe praktikave skënderbejane. Po kështu edhe Bibliografia e Autorëve të cituar ose të përmendur është mbushamendëse dhe tregon një punë shumëvjeçare studimi, përpunimi dhe sjellje të kësaj vepre.

Duam të theksojmë se ky është një rindriçim katërcipëror i figurës; është një rikujtesë e madhe për gjithë Kombin tonë, është një krenim për këtë figurë përmastive. Studiuesit, Profesorët apo pedagogët e rinj, që japin leksione për Historinë e Shqipërisë në Universitetet tona duhet të zgjerojnë horizontin e tyre me këtë libër, me qëllim që nëpërmjet këtij “injeksioni’” historik brezat studentorë të njohin këtë figurë të madhe.

Natyrisht vepra të tilla duhet t’u hapin horizontin edhe gazetarëve, apo atyre që kërkojnë të merren me analitika për këtë figurë, të cilën, me mungesën e tyre të njohurive , apo me gjoja “ zbulimin” e të rejave, apo të hamendësive , kërkojnë shpërdorim të kësaj figure të epërme , duke sajuar lloj “ tableta” helmuese e duke e kthyer figurën e Skënderbeut, si një figurë jo në përmasat që shfaqet , apo duke e denigruar e “sendertizuar” me fantazi dhe imagjinata groteske apo duke e kthyer në një figurë mistike, inekzistente, kur ai është një ekzistencë potenciale reale, vepruese, e provuar dhe një figurë kryesemantike.
Një figurë kaq kryepoetenciale është transmetuar e përsjellë me fanatizëm real deri në ditën tona.

Vetkuptohet që kjo është një punë rreth 15 vjeçare e autorit. Dhe ai na e bën të qartë në një shënim përmbyllës, ku thekson shprehimisht:
“Puna për këtë libër është filluar në vitin 1995 në Paris, në bibliotekën e INALCO (Institute des langues et Civilisations Orientales), në të cilin shërbeja si lektor, si dhe në biblioteka të tjera të atyshme: “Bibiotheque nationale de France”, “Bibiotheque Sainte Genevieve”, “Bibiotheque Byzantine de Paris” etj. Mbas vitit 1996 puna për të është vijuar në Tiranë, më së shumti në BKSH, por edhe në Biblioteka të tjera brenda dhe jashtë Shqipërisë, duke përfunduar po në Tiranë më 2010…”.
Studiuesi, në pjesën përmbyllëse të veprës, përmend bashkëpunëtorët e tij, miqtë dhe dashamirët, që e kanë ndihmuar në kryerjen e këtij libri duke i përmendur emër për emër dhe duke shprehur edhe falenderimin për ta.

Si përfundesë të këtij kumtimi paraqitës:

Kjo vepër duhet bërë pronë e gjithë shqiptarëve, me synim të ndikojë në eruditivitetin jo vetëm të inteligjencës dhe historianëve në Shqipëri e në të gjitha Trojet Shqiptare, në Diasporë, por edhe brezave që arsimohen.
Studiuesi i talentuar Prof. Aurel Plasari, duket përgëzuar për veprën “SKËNDERBEU NJË HISTORI POLITIKE”.