Ndarja e Shqiperise ne vitin 1919, zbardhen dokumentet e Was

WASHINGTON e Teksti i korrespondences midis Washingtonit dhe kryeministrave britanike dhe franceze jepet si me poshte: Korrespondenca nisi me nje memorandum te perbashket britaniko-francezo-amerikan, te firmosur me 9 dhjetor.

Teksti i ketij dokumenti ishte publikuar ne eThe New York Timese me 22 shkurt, ne nje mesazh special te derguar nga Parisi, duke perjashtuar seksionin e fundit te tij. Kjo shtese tek memorandumi eshte shperndare sot dhe thote si me poshte:

Shtese ne Memorandum pe Shqiperine

eQeverite e Shteteve te Bashkuara, Britanise dhe Frances deshirojne te njohin pavaresine e shtetit shqiptar. At konsiderojne se shteti i Shqiperise. Ata konsiderojne se shteti i Shqiperise do te urdherohet te sugjeroje zgjerimin ne Paragrafin Nr 4 te Pikes XXII te Konventes se Lidhjes se Kombeve, te asistences dhe keshillimit administrativ te nje prej fuqive te medha. Per kete, fale situates gjeografike te saj dhe kapacitetit ekonomik, eshte sugjeruar fillimisht Italia qe ta beje kete detyre.e

ePer kete, qeverite e Shteteve te Bashkuara, Britanise dhe Frances jane te shqetesuara ti lene ne dorezim Italise nje mandat mbi shtetin shqiptar nen kushtet e perfshira ne konventen e Lidhjes se Kombeve. Ata konsiderojne se keto kushte do te krijojne bazat e pranimit te ketij mandati prej Italise dhe mund te jene ne marreveshje midis qeverise italiane dhe qeverive kryesore aleate dhe fuqive.

Pikat e dokumentit te publikuar

Pikat e nje marreveshje te te tille jane si vijone
1-Shqiperia eshte pranuar si shtet i pavarur brenda kufijve te percaktuar ne strukturen shpjeguese te memorandumit. Megjithate, asnje nga keto kushte nuk do te shmange shtetin shqiptar nga te negociuarit me shtetin serbo-kroatp-slloven per rregullimet rajonale, sie mund te behen ato ne mbeshtetje me nevojat etnografike lokale dhe ato ekonomike.

(2) Qeveria serbo-kroato-sllovene do te kete te drejte te ndertoje dhe operoje pergjemes hekurudhave ne veri te Shquperise, bazuar marreveshjes 41, pika 15 dhe ne rast te kundert, te gezoje privilegje te plota te rendesise nderkombetare pergjate Veriut te Shqiperise.
(3) E drejta e kontrollit te zhvillimit te lumit Bojana do te jepet ne Keshillin e Lidhjes se Kombeve, ku pushteti per nje eeshtje te tille do ti delegohet Italise apo shtetit serbo-kroato-slloven nen kushtet e veeanta. eshte vleresuar per kete synim se Mali i Zi do te krijohet si pjese e shtetit serbo-kroato-slloven.

Shkrimi eshte publikuar me 26 shkurt 1920 ne eThe New York Times

Ja planet e Willsonit dhe skemat anglo-franceze per rajonin sipas hartave

WASHINGON - Ne harte tregohen zonat e Istrias dhe Fiumes, sie u ndane nga Marreveshja e Londres, me 26 Prill 1915, sipas kushteve me te cilat Italia hyri ne lufte; sipas linjes se Uillson, sie iu komunikua fillimisht delegacionit italian ne Paris, me 14 prill 1919; dhe sipas ndryshimeve te bera ne linjen e Uillsonit, te shprehura ne memorandumin trepalesh britanik-francezo-amerikan per Italine, me 9 dhjetor 1919; dhe nga ndryshimet e bera ne linjen e Uillsonit te shprehur ne propozimet per kompromis, te pranuar nga Anglia, Franca dhe Italia, pavaresisht presidentit Uillson, dhe te parashtruara Jugosllavise me ultimatumin alternativ qe ishte ekzekutuar nga Marreveshja e Londres se 20 Janarit 1920.

Harta e poshtme shfaq zonat e Adriatikut dhe bregdetin e ndare nga disa vija dhe modifikimet e tyre. Ajo qe konstatohet brenda ne harte eshte se ndryshimet e bera ne 9 dhjetor nga linja e Uillsonit, i japin Italise rajonin e Albones, bregdetin e Arses, midis Kepit te Gjuhezez dhe Fianonas, 60 milje ne jugperendim te Fiumes. Ata shtojne se ishujt e Lussinit dhe Unies, tashme te ndara, dhe grupi i ishujve te Pelagosas dhe Lisas, pergjate Lagostas, kaluan nen Jugosllavine; ndryshime jane bere edhe ne kufirin jugor te Shqiperise, ne favor te Greqise; ndersa pergjate kufirit serbo-shqiptar, ne veri, mbeten ashtu sie ishin percaktuar ne Konferencen e Londres se vitit 1913; Vlora ne bregdetin shqiptar, i eshte dhene Italise, me nje territori te mjaftueshem strategjik per mbrojtjen e saj. Dokumenti i 20 janarit ben dy ndryshime te rendesishme ne linjen e Uillsonit, sie tregohen ne harten lart. Ajo zgjeron koncesionin e Albonas ne drejtim te veriut, te percaktuar me 9 dhjetor, duke i dhene ne kete menyre Italise te tere bregdetin e Istrias, vendos afersi territoriale midis kufirit te ri dhe qytetit te Fiumes, pergjate bregdetit lindor te Voloskes, dhe plani i linjes se Uillsonit, i jep liri veprimi Triestes per tei dhene nje mbrojtje me te mire ushtarake qytetit. Ne harten e meposhtme, i jepet Jugosllavise territori verior i Shqiperise larg ne jug deri ne Drin.
__________________

» Masakra e Tivarit, zbardhen dokumentet mbi Ramiz Alinë
» Dokumentet më të vjetra të vakëfeve...
» Ndarja e Kosoves...
» Konferenca e Paqes 1919, Kur Papa Benedikti XV mbrojti Korçë
» HAXHI HASAN VUÇITËRNA (1919-1998)