Nje tufe lule mbi varrin e Aristidh Koles

Lavdi jetes dhe vepres se Aristidh Koles!

Aristidhi Kola ishte shkencetar dhe historian modern qe e ngriti, lartesoi dhe e pasuroi teorine pellazgjike. Lavdi Aristidhit!

Me terhoqi vemendjen kjo rubrike, e cila ka protagonist nje nga studiuesit me te medhenj, nje nga miqte e mi po me te medhenj, ne shtepine botuese, te te cilit mori jete nje nga veprat e mia me te medha te titulluar "PULSI I DHIMBJES" ne vitin 1997, e ribotuar disa here nga kjo shtepi botuese "THAMIRIS" (E tha mire) dhe qe arriti te shperndahet ne te gjithe Evropen. Per kete liber Aristidhi i madh ka shkruar nje artikull kritik ne revisten e tij "Arvanon". Une ketu kam botuar dhe librin "Seli ne Qiejt" (nje liber tjeter qe ka marre çmim dhe eshte e perkthyer ne disa gjuhe), "Kryefjala e Fatales" roman, ku nje nga protagonistet e ketij romani,i cili eshte botimi i fundit i Shtepise botuese "Thamiris".
Per te krijuar nje tablo te qarte per kete do te hedh per forumistet dhe shikuesit kete fragment te ketij romani, te cilin Aristidh Kolja e lexoi me shume entuziazem...
Po keshtu ne kete shtepi botuese kam botuar poemthin "Vilaret e Verdhe". Une kam qene shume afer tij, ketij arvanitasi erudit, i cili perveç madhoreve, kishte karakteristika te veçanta ne lukun e tij (kravata e tij ishte kuq e zi), fliste ne me te shumten e kohes shqip.

Kjo eshte sa per fillese. Pershendet nisiatorin e kesaj rubrike perkujtuese dhe evidentuese.
Sinqerisht
Kristaq F. Shabani

Lavdi jetes se Artisidh Koles

pasuroi teorine pelazgjike

Rrespekt !

Po mbaj premtimin per Aristidh Koljan



Fragment nga “Kryefjala e Fatales”, roman i Kristaq F. Shabanit







“°“°“±“



"Ky roman u kushtohet gjithë njerëzve, që si rrjedhojë e fatkeqësive njerëzore, ose e imponimit të faktorëve, kanë humbur pjesë të organizmit të tyre dhe kanë mbijetuar, duke gjetur forca dhe energji.

Pavarësisht nga ky "procesion i ashpër cungëzimi" ATA janë ngritur mbi fatkeqësitë dhe po lozin një rol të pakontestueshëm aktiv në ribërje e në vrasje të "FATALITETIT - KRYEFJALË".

AUTORI

Gjirokastër, ALBANIA

Prill 1999



I nderuari poet i letërsisë së elegancës!

Jam në përfundim të mbylljes së veprimtarisë botuese të Shtëpisë sime botuese “Thamiris”. Dhashë një kontribut të madh në botimin e librave të talenteve shqiptarë të emigruar në Greqi gjatë këtyre viteve. Bëra ç’ishte e mundur. Romani juaj “Kryefjala e Fatales” është libri i fundit që po botohet në siglën “Thamiris”. Ky pa dyshim është dhe një nder i dyanshëm… Ndërprerja e veprimtarisë vjen si rrjedhojë e gjendjes sime aktuale jo të mirë shëndetësore”.

Aristidh P. Kolja

Athinë, 22.06.1999



Ribotohet, duke u nisur nga kërkesat e shumta që kam patur për këtë roman , jo vetëm në vend ,por edhe jashtë tij, për vetë faktin që botimi i parë i realizuar në gjuhën shqipe, në Athinë, ishte vetëm 500 kopje. Ky roman ka tërhequr vëmendjen e studiuesve, përfaqësuesve të botës shkrimore, pedagogëve , mësuesve dhe pasionantëve të letërsisë, mbasi personazhi kryesor i romanin është një njeri real, që mbijeton dhe ndikon kapërcipërisht në jetën e të tjerëve.

Autori

" ADONIS : " ANTI - V "



Adonisi po e ndiente veten, në këtë takim, me Aristidhin si me një të afërt. Studiuesi vërente me kujdes Adonisin dhe me vetvete stiste portretin e një njeriu, që "ndërtonte" veten me qelizat për ta shndërruar në një hero të ri, të pagjetur as në dramat më të dhimbshme, as në tragjeditë me pike tragjedish, as në legjendat e vërteta e jo të sajuara mbi të dhëna, as në baladat e trimave më të guximtë!

Po vinte në historinë e njohjes një njeri, që nuk i pëlqente termi, apo motivimi "Hero".

- Sa vjet keni në këtë gjendje? - pyeti Aristidhi.

- Rreth 25 vjet…, - u përgjigj Adonisi.

- 25 vjet !… - Habia po ngrinte me procesion të shpejtuar ndërtesën e saj.

"Adonisi”: Legjenda më e re e botës, protagonisti i saj, ishte në një luftë të përgjakshme " jetëvdekje" dhe mbijetimi nxirrte bisqe,...

- Pa ma trego, të lutem, jetën, - iu lut me një ndjenjë thellësisht lutjeje Aristidhi.

Adonisi filloi të shpjegojë "DRAMËN” e tij që nga dalja e "YLLIT". Një jetë, e cila fillonte me gërmën “V" dhe vijonte po me të njëjtën gërmë.

Aristidhi e ndiqte dhe mendonte, duke e parë "POETIN " e thinjur, se ç'mund të bënte me këtë njeri, që nesër ky mund ta bënte më të madh se ç'ish në lëvrimin e legjendës. I erdhën në kokë legjendat më të mëdha: Protagonistë, Gladiatorë dhe dema të arenës që vetëm brirëzonin në një ritëm të ngjashëm ndeshës; shami të mëndafshta, që tundeshin në dorë princeshash, të cilat ëndërronin muskujt e bronztë të "gladiatorit”dhe përqeshnin " belbas" princin e zbehtë të fronit. Princesha, që pasthirrmonin në një "Ah!", që kërkonte me çdo kusht mbajtjen në këmbë të gladiatorit, që e gostisnin papushim "brirë racorë" demi me sy të kryqëzuar në tejngopje.

A nuk i ngjante Adonisi një "Gladiatori ", që gjithmonë është në përleshje në arenë me "DEMIN"? Ç'simbolizonte "DEMI"? Natyrisht një shkronjë tjetër "V", por ndryshe nga dy të parat! Adonisi, ky mit i pathyeshmërisë, me v - të e tij.

Ai mund të quhej edhe ndryshe:



§ § § "JOSIF BURONJA - ADONIS - ANTI "V " !

Adonisi fliste dhe tregonte një histori të mermerizuar në të gjitha dimensionet. Stiste dhe pyetja:" Ç 'duhet të bëj për këtë supernjeri, për t'i shtuar ditët, vitet e jetës së tij ?"- po e plagoste shpirtërisht me gjithë forcën e saj, e brente në thellësi të shpirtit human. S’ka dhimbje më të madhe se sa të të brehet shpirti! Filloi të dyshonte me sinqeritet të hapur dhe pyeste i çuditur: "Mos, ndoshta, JOSIF BURONJA kishte kohë që kishte mbyllur sytë dhe ADONIS BURONJA - Anti "V " ishte tipizimi i tij? Kishte mbyllur sytë Legjenda "JOSIF" dhe bisku "ADONIS " bleronte, se legjendat e kanë zakon: "NUK VDESIN".

" Poeti" i thinjur ishte aty. Kur ishin prezantuar, ai kishte thënë "POETI". Për emër tjetër asqë bëhej fjalë. Emri i tij i vërtetë kishte një çerekshekull, që e kishte përpirë harresa. "POETI " s'bëzante. Në fytyrën e tij, të stërmunduar nga rrudhat, shikimi dukej sikur thoshte: "Ju keni miqësi me Perënditë, jeni mik i tyre, ndoshta, diçka mund të bëni për Adonisin… Të paktën gjendjen e tij le ta njohin Perënditë, pa pastaj ato diçka do të bëjnë, se PERËNDITË nuk rrinë kurrë duarlidhur e këmbëkryq..."

Aristidhi me fytyrën e tij engjëllore, ngjasuese me një oqean ndjesor, kuptonte "KODIN" e fshehtë të "POETIT". Dy petalet e bardha në një përqafim model ishin stilizuar në xhaketën e tij, sikur kishin mbirë natyrshëm, ndërsa kuqezia e kravatës shndriste në një solfezh notash, tek priste në një hapje të guximshme krahësh notat e kënaqësisë.Mbi këtë pentagram ra një lot i ndjeshëm i "POETIT", i cili kohët e fundit, pas marrjes edhe të një titulli të lartë, nuk përmbante dot veten e tij dhe mbillte lot, sikur mbillte fara në tokën e pluguar. Aristidhi kundronte. Adonisi kishte përfunduar. Poeti kishte hedhur ndjenja në bllokun e tij.

Humbje e madhe; na e vranë Aristidh Kolën
Më 11 tetor të vitit 2000, në një spital të Athinës, në moshën 55-vjeçare mbylli sytë një nga kolosët e letrave shqipe të shekullit XX, historiani, juristi dhe studiusi arvanitas, Aristidh Kola. Ai lindi në Thiva të Greqisë Qendrore, zonë e cila banohet tërësisht nga shqiptarët, që në Greqi thirren arvanitas. Aristidhi, si edhe mijëra e mijëra bashkëkombas të tij, u edukuan me frymën e dashurisë për traditat shqiptare, që trashëgoi kjo pjesë e popullatës shumëkombëshe e Greqisë së sotme, prej afërsisht 10 milionë banorë, ku 1/3 e saj përbëhet nga popullata shqiptare, si dhe pjesa tjetër nga kombe dhe kombësi të ndryshme.

Aristidh Kola studioi për jurispudencë në Athinë dhe pas mbarimit të universitetit, për shumë kohë iu përkushtua traditave kombëtare të shqiptarëve në Greqi. Ai përfundoi librin e tij të famshëm, “Arvanitasit dhe origjina e grekëve”, që bëri një jehonë të jashtëzakonshme në të gjithë Greqinë, si dhe në diasporën e saj jashtë vendit; njohu 9 botime brenda dhjetë vjetëve. Kola botoi revistën tashmë të njohur, “Besa”, si dhe revistën tjetër periodike, “Arvanon”. Këto revista bënin edukimin e shqiptarëve të Greqisë me traditat e shkëlqyera të tyre historike. Këto flisnin, gjithashtu, për autoktoninë e shqiptarëve të Greqisë, si dhe kultivonin kulturën, traditat, zakonet shqiptare në këtë vend. Dihet, se në Greqi ka influenca të tjera të kombeve dhe kombësive, siç janë sllavo-bullgarët, që shtrihen në veri të Greqisë, turqit, që shtrihen në veri-lindje të këtij shteti, romano-vllehët, evgjitët, që nuk janë pak në këtë shtet, por i kalojnë tre milionë banorë, si dhe popullata katolike, izraelite dhe egjyptiane. Pra, për të mbrojtur këto doke dhe zakone, në këtë konglomerat popujsh të ndryshëm të Greqisë, këto revista kanë bërë një punë jashtëzakonisht të mirë për të ruajtur ndjenjat kombëtare të arvanitasve.

Kontributi i tij kombëtar
Aristidh Kola botoi thirrjen e shqiptarëve të Greqisë, që u bë në fund të shekullit XIX, gjë që hodhi dritë mbi lidhjet e shumta të shqiptarëve të Ballkanit, të cilët kërkonin një shtet të bashkuar, që fillonte nga Veriu i Shqipërisë së asaj kohe, në Nish të Serbisë e deri në Selanik të Greqisë. Ky shtet do të kishte një popullatë shqiptare me pakica greke dhe sllave, në shumën jo më pak se 13 milionë banorë. Në vargun e shumë librave të Aristidhit, është edhe libri “Greqia në çarkun e Jugosllavisë së Millosheviçit”, i cili u botua edhe në gjuhën shqipe. Aty Kola përshkruan në mënyrë reale marrëdhëniet greko-sërbe dhe njëkohësisht, denoncon kombinacionet e tyre karshi kombit shqiptar dhe influencat negative mesjetare të ortodoksizmit greko-serb në Ballkan. Aristidhi bashkëpunoi me të gjitha rrethet e diasporës shqiptare në Botë. Ai mbante lidhje dhe bashkëpunoi me shqiptarët e Amerikës, me mikun e tij të ngushtë, Antonio Belushi, në Kozenca të Italisë, me intelektualët e Kosovës, të Maqedonisë, të Turqisë dhe atyre të Shqipërisë. Ai ishte lidhur edhe me arbëreshët e Korsikës, nga të cilët kishte dalë edhe i madhi Napoleon Bonoparti. Kola, në mënyrë heroike mbrojti në dhjetëra emisione televizive, si dhe në mjetet e informimit grek, luftën e UÇK-së, e ju kundërvu propagandës së neveritshme e të ndyrë të qarqeve ultranacionaliste greko-serbe, kundër vëllezërve tanë kosovarë, gjatë masakrave të barbarëve serbë në Kosovë dhe përkrahu bombardimet e NATO-s në të ashtuquajturën Jugosllavi.

Kopla, si kryetar i shoqatës së arvanitasve të Greqisë “Marko Boçari”, do të akuzohej nga forcat ultrashoviniste ortodokse greke, vazhdimisht për të vërtetën e ngjarjeve të Kosovës, si dhe për të vërtetën e shqiptarëve në Greqi, që ai i përfaqësonte nëpërmjet shoqatës së tij, njohur edhe nga ligjet e shtetit grek. Atë e hodhën në gjyq përfaqësues të organizatave ultranacionale greke, të cilat e kërcënuan edhe me vdekje. Nuk është rastësi që në të gjithë Athinën, në pranverën e vitit 1999, në ngjarjet e Kosovës, ishin shkruar me dhjetëra parulla ku kërkohej varja në litar e Kolës, pra, vdekja e tij.

Miku i madh i të gjithë shqiptarëve
I qeshur dhe i dashur, Aristidhi ishte mik i të gjithë shqiptarëve në Greqi, që shkuan atje gjatë këtyre viteve të fundit dhe sidomos, i intelektualëve shqiptarë, të cilët ai i ndihmoi jashtëzakonisht shumë. Dera e shoqatës së shqiptarëve të Greqisë “Marko Boçari”, ka qenë gjithnjë e hapur. Kjo shoqatë, që drejtohej nga Kola, organizoi në të gjithë Greqinë tubime, aktivitete politiko-kulturore e të tjera, për Shqipërinë, si dhe për personalitete të rëndësishme shqiptare të Greqisë.

Aristidh Kola i përket brezit të kolosëve të kombit tonë. Ai, së bashku me Antonio Belushin, bënë të njohur zyrtarisht në vitin 1988, pranë organizmave ndërkombëtare se në Greqi jetonin mbi 2 milionë shqiptarë, si dhe kishte 600 qendra shqipfolëse. Kjo u bë publike edhe në shumë mjete të informimit, si dhe te revista “Lidhja e Kozencës”.

Aristidh Kola, së fundi ishte duke përgatitur fjalorin arvanitas-grek, që do të mund të bënte diferencimin e gjuhës shqipo-arvanitase me atë zyrtare greke.

Aristidhi u sëmur në gusht të vitit 2000 me diagnozën leuçemi në gjak. Jam i sigurt se kundër tij janë përdorur doza vdekjeprurëse radioaktive ose goditje me mikrovalë, përballë zyrës së tij. Këtë ma kishte thënë më parë, vetë i ndjeri Aristidh, në kohën kur vuante nga e njëjta semundje, mbesa e tij. Ajo kishte dhembje koke dhe të dridhura, gjithmonë kur punonte në zyrën e Aristidhit. Më pas, familjarët e tij janë shprehur se nga kampionët e gjakut të Aristillit, dërguar jashtë Greqisë, niveli i radioaktivitetit në gjakut rezultoi nga 40 deri 50 herë mbi normalen.

Idea e madhe
Kola kishte hedhur idenë: “Greqisë nuk i vjen asgjë e keqe, nëse riktheheshin shqiptarët e përzënë në shekullin e kaluar, nga trojet shqiptare të Çamërisë. Përkundrazi, do të forcohej akoma më shumë miqësia me kombet dhe kombësitë, që e përbëjnë sot Greqinë.
Unë pata rastin që ta vizitoja Aristidh Kolën në ditët e fundit të jetës në spitalin e Athinës “Evangjelizmos” dhe e pashë gjendjen e pashpresë të tij. Aristidhi më tha se ishte i gëzuar që gazetat e Shqipërisë kishin shkruar për sëmundjen e tij. I dhashë kurajo, duke i thënë se do të shërohej shpejt. Së bashku me ambasadorin shqiptar në Greqi, mikun tim të vjetër, Kastriot Robo, e kishim shprehur dyshimin për “sëmundjen” e Kolës dhe mundësinë e eliminimit të tij nga shërbimet sekrete greke. Dy ditë para vdekjes së Kolës, më 09.11.2000, së bashku me zotin Robo, e vizituam atë përsëri. Pak para se të ndaheshim, Aristidh Kola na tha: “Ju lutem, mos ushqeni asnjë iluzion; mua më vranë dhe kështu si me mua, kanë vepruar edhe me dy kryetarët e tjerë të shoqatës “Marko Boçari”, të cilët vdiqën po nga “leuçemia”. Unë këto fjalë ua kam thënë të gjithë miqve të mi”.
Më erdhi shumë keq për vdekjen e tij më 11 tetor 2000, atë natë kur ekipi ynë kombëtar mundi me rezultatin 2 me 0 ekipin grek në Tiranë.

Ne kishim humbur një nga njerëzit më të medhenj të kombit tonë, që gjithë jetën ia kushtoi çështjes shqiptare të Greqisë e më tej.

Aristidh Kola u varros më 13 tetor 2000 në varrezat e Athinës, i përcjellë nga qindra e qindra shqiptarë të Greqisë dhe Shqipërisë.

Në varrin e të madhit Aristidh Kola u vendosën kurora të shumta nga personalitete të ndryshme arvanitase të mbarë botës, nga presidenti i Shqipërisë, Rexhep Meidani, si dhe kryeministri shqiptar, Ilir Meta.

Si e njoha këshilltarin e Kostandin Micotaqis
Ishte pranvera e vitit 1991 kur u drejtova për të kërkuar azil politik në një zyrë të Organizatës së Kombeve të Bashkuara në Athinë, që ndodhej pikërisht në rrugën “Arakovis 39”. Rastësisht, takova një të njohur nga Himara, që kishte punuar si mësues në Skrapar. Me këtë njeri isha njohur në rrethana të vështira, atëhere kur im atë, Teki Malindi, e shpëtoi nga burgu për veprimtari antiqeveri. Më vonë, mësova se ai ishte në lidhje me shërbimet sekrete greke dhe ishte në përpunim nga Sigurimi i Shtetit.

Himarioti më këshilloi që të mos kërkoja azil politik, pasi sipas tij, të gjithë zyrtarët e këtij institucioni ndërkombëtar, ishin agjentë të shërbimeve greke. Po ashtu, sipas tij, “kundër” meje ishte edhe fakti se në kërkesën e paraqitur për azil, përmendej edhe veprimtaria ime për pavarësinë e Kosovës. Miku im, nisur nga këto, mendonte se nuk isha i përshtatshëm as për agjent dhe as për azil politik, madje, do të përndiqesha deri në largimin tim nga Greqia, një vend që nën peshën e ortodoksizmit ekstrem të kishës greke, do të poshtëronte shqiptarët, do të tallej me ta, për mëse 14 vjet me radhë.

Një ditë maji të vitit 1991, miku nga Himara më ftoi në një kafene, pasi do të takohesha me njerëz tepër të fuqishëm, që kishin në dorë fatet e Shqipërisë së Jugut, të ashtuquajturin nga ultranacionalistët grekë, “Vorio-Epir”. Në atë bisedë ishte edhe Nikos Grilaqis, këshilltar i kryeministrit grek Kostandin Micotaqis, Niko Benetis, avokat dhe përfaqësues i drejtpërdrejtë i Nikolas Gejxh, si dhe disa drejtues të shoqatave “vorioepirote” të Athinës.

Ish-mësuesi nga Himara më prezantoi si një mikun e tij, jurist me përvojë në Shqipëri. Ai kishte dalë garant për mua dhe dihej që gjithçka që do të bisedohej, do të mbahej sekret.

Të them të drejtën, u befasova kur në bisedë e sipër, Benetis, përfaqësues i Nikolas Gejxh dhe Kris Qirkos, kryetar i Federatës Panepiriote në Amerikë, Kanada dhe Australi, diskutonin për copëtimin e Shqipërisë, si dhe drejtimet që do të merrte politika greke në lidhje me këtë.

Ishte muaji i pestë i vitit 1991 dhe ne shqiptarët që kishim ardhur në Athinë nuk e kishim aspak të qartë atë që do të bëhej me marrëdhëniet mes dy vendeve.

Më tej, Niko Grilaqis tha se qeveria greke ka njerëz në Shqipëri, të cilët po punonin për këtë qëllim. Ai tha se Nikolas Gejxh kishte marrë kontakte me opozitën shqiptare, shumë kohë para ardhjes së demokracisë dhe se po punonin shumë për të imponuar politikën greke kundër Shqipërisë.

Faktikisht, unë nuk dija greqisht dhe përkthimin nga kjo gjuhë e bënte mësuesi nga Himara. Biseda nisi “të merrte flakë”, sepse në këtë kohë, Antonis Benetis tha: “Ne jua kemi dhuruar çekun e bardhë. Ne i dhamë Partisë Demokratike me miliona dhrahmi. Tani dhe priftin tonë grek e kemi gati t’ia dhurojmë Shqipërisë. Helenizimi i Shqipërisë është çështje muajsh dhe ditësh”. Menjëherë pas deklarimeve të tij, ai qeshte me të madhe. Isha tepër i tronditur nga ato që dëgjoja dhe pas disa ditësh, shkova në ambasadën tonë në Athinë. Atje takova një diplomat dhe i thashë ato që kisha dëgjuar. Ai më tha: “Shiko të gjesh ndonjë punë dhe mos u merr me këto gjëra, se do të hash kokën”. Më vonë mësova se ai ishte larguar për në Amerikë dhe se përfaqësuesi i shërbimit sekret shqiptar në ambasadë, pas vitit 1992, ishte rekrutuar nga EIP-ja, Shërbimi Informativ i Greqisë. Ky shërbim kishte investuar në Shqipëri me qindra milionë dhrahmi, duke vënë në shërbim të tij biznesmenë, njerëz të veçantë e madje, edhe politikanë, të cilët do të bënin “mësymjen totale”, shkatërrimin e çdo gjëje shqiptare deri në shkatërrimin e shtetit në Shqipëri, siç ndodhi në vitin 1997, por faktori ndërkombëtar dhe miqtë tanë, bënë që të dështojnë pjesërisht planet e shovinistëve grekë.

Takimi me agjentin sekret, Takis Themelis
Nuk do ta harroj kurrë takimin në Kakavijë me punonjësin e Shërbimit Informativ të Greqisë, Taqis Themelis. Takimi ishte personal dhe lidhej me dyshimin që punonjësit grekë në pikën e kalimit kufitar, kishin për rregullsinë e vizës sime.

Taqis ishte nga zona e Çamërisë dhe e zotëronte gjuhën shqipe, pavarësisht se ai bënte sikur nuk e kuptonte atë. Faktikisht, pas disa provokimeve, ai përmendi fjalë në gjuhën tonë. Megjithatë, biseduam greqisht dhe në bisedë e sipër, kur ra fjala për Jugosllavinë, i thashë se e kisha vizituar Beogradin dhe më kishte pëlqyer. Ai e miratoi atë që përmenda. Atëhere, nuk m’u durua dhe i thashë: “Ju shkoni në Beograd për të blerë dosjet e agjentëve serbë në Shqipëri, të cilët më parë i kishte në lidhje UDB-ja”. Pas kësaj, zoti Taqis më pa rreptë, më tha se duhet ta linim këtë bisedë dhe kërkoi që të sqaroja vetëm problemin që kisha me vizën.

E thashë atë që përmenda më sipër, sepse kur kisha qenë në Zvicër, këtë gjë po bënin edhe zviceranët me agjentët e tyre serbo-kosovarë, të cilët i merrnin në lidhje, në shumë drejtime.

Vizita e kryeministrit shqiptar në Athinë
Më 17 maj të vitit 1993, kur po shoqëroja në kafen e mëngjesit kryeministrin Aleksandër Meksi, ndjeva se optimizmi i tij “si grip”, më ishte ngjitur edhe mua. Ndërsa zoti Meksi po dilte nga hotel “Grand Britania”, për të shkuar 500 metër më tutje në rezidencën e kryeministrit grek, besova me gjithë shpirt se do të bëheshin gjëra mjaft të dobishme në marrëdhëniet mes Shqipërisë dhe Greqisë, e sidomos, për emigrantët shqiptarë, që tashmë e ndjenin deri në palcë peshën e robërimit e të poshtërimit.

Mbaj mend se të dy kryetarët e shteteve, i cilësuan bisedimet tepër konstruktive e rezultative dhe, madje, nuk harruan të citojnë formulën e zakonshme se “një etapë e re u çel në marrëdhëniet dypalëshe”. Ndërkaq, Athina e kishte lënë pa përgjigje ftesën e Tiranës për nënshkrimin e një traktati miqësie e bashkëpunimi. Të dy burrat e shtetit, Micotaqis dhe Meksi, nuk dhanë hollësira për këtë. Po atë natë, unë do të pyesja ministrin e Jashtëm, Papakostandinu, nëse pati ndonjë problem në bisedime që nuk e mundësoi nënshkrimin e këtij traktati, por ai më tha se nuk kishte ekzistuar ndonjë problem në to.

Në të vërtetë, sinjali i parë se diçka nuk kishte shkuar mirë në bisedime, u dha të nesërmen në gazetën “Elefthero Tipos”, e cila është një nga gazetat më të mëdha të Partisë Demokracia e Re, që ishte në pushtet.

Me një titull, që zinte gjysmën e faqes së parë, gazeta jepte alarmin: “Po ligjërohen shqiptarët”. Vetëm disa orë më pas, zëdhënësi i qeverisë, Vasilis Manginas, do të deklaronte para gazetarëve se mes Micotaqis dhe Meksit nuk ishte diskutuar fare çështja e emigrantëve klandestinë shqiptarë. Ishte ndoshta hera e parë që zëdhënësi e përgënjeshtronte shefin e vet. Nëse, Micotaqis, në konferencën për shtyp kishte thënë se po shqyrtohej mundësia e nënshkrimit të një marrëveshjeje që do të ligjëronte praninë në Greqi të shqiptarëve si punonjës sezonalë, zëdhënësi thoshte se nuk ligjërohet asnjë shqiptar në Greqi dhe se ato që shkruheshin, nuk i përgjigjeshin realitetit. Nga ana tjetër, në deklarimin e saj presidentja e Institutit Shtetëror të Fuqisë Punëtore thonte se do të jepeshin 30 mijë leje pune për të papunët e Shqipërisë fqinje e se këta punëtorë do të aktivizoheshin në punët e stinës në bujqësi. Më 18 maj gazeta “Ta Nea” e paralajmëronte me tone më të buta ligjërimin e emigrantëve kur shkruante: “Me një tjetër tërheqje të palës greke në çështjen e emigrantëve klandestinë, u realizua në Athinë takimi Micotaqis-Meksi”. Natyrisht, mes këtyre deklaratave, nuk ishte i vështirë qëndrimi kontradiktor i Micotaqis, i cili bënte lojë me dy porta...

Aristidhin na e vrane o shoke greko fanariotet, po ata e likuduan ate sall fizikisht. Ata nuk arriten kurre tia likudiojne mendjen dhe shpirtin. Ndaj, shpirti dhe mendja e Koles jeton nder shekuj. I perjetshem qofte kujtimi per Aristidhin.

Bahri Fazliu yne ka thene:
Nese do ti nderosh deshmoret, vazhdo ne rrugen e tyre

Ndaj, ne per Aristidhin nuk ben te vajtojme, por ta nderojme duke ndjekur pas vepren e tij dhe duke e vazhduar ate. Ta ndriqojme historine tone pellazgjike!

''Askush nuk na ka faj, se na i kemi qorru szte tone me duer tona''

Aristidh Kolia

https://www.youtube.com/watch?v=QJZE_ac85L0