kostanzo kloros ish perandor i rromes dhe ilir, flavius valerius costantinus i thirrun trakala nga moshatart e tij per cafen e trash ka lind ne 274.
ne 293 i jati duke u ber cesare ju duhej te martonte vajzen e perandorit diokleziano dhe ai ilir posht te cilit nisi karrieren ushtarake, ulltoj ne palestin, morri pies ne luften rromake-danubiane, kunder sarmatve.
shkoi dhe ne egypt me dioklezianin ne 296 me luftu persianet e sarmatet. shkoi tek i jati kur ai u ba augusto ne 305 dhe e njeku ne luft ne britani.
ne vdekien e te jatit ne york costantino me 25 korrik 306 u sgjoll augusto (perandor i rrangut te mall) nga gjenerali kroko e nga ushtria.
kriza e sistemit tekrark i te jatit me ndarien e perandoris ne 4 pjes galia, itali, iliri, orientit, quan popullin ne luften civile
ne fillim u paten 4 augusta(galerio e masimo daia ne orient, licio ne iliri, kostantino ne provincat e galis e te spanjes kurse masenzio rrite si uzurpator ne rrom, itali e afrik).
fillimish kostantino u bashkua me masimianin, shok i te jatit e babai i masenzios, kostantino martoj te bin e masimianit (fausta) i cili vdic ne 310
ne 311 galerio perandori i orientit vdiq, 3 augustat e mbetur u kthyen kunder masenzios qe rrite ne rrom te cilin e thyu kostantino ne 312 tek dyret e rromes
ne vitin 313 perandori i fundit i orientit u thyte nga i iliris i cili me costantinon liberalizuan te drejten e fes dhe ne orient e duke llan fund persekuzioneve kunder kristianve te nisura nga i jati i kostantinos.
ne 326 kostantino urlleron vdekien e djalit te par Crispo(i pasun me minerven gruaja e dyt) e djalit te motres qe ite e martuar me licion (augusti i iliris) ne baz te akuzave te faustes (gruaja e par)per insidie, kur ai konstatoi pafaisin e djalit vret fausten e cila mendohet te ket dasht eliminazionin e rrivalve te femive te saj.
po ate vit 326 kishin nis punimet e capitales se re nova roma(rroma e re) siper mbeturinave te bizancios duke i shtuar senatin dhe zyrat publike si ato ne rrom.
cyteti u sgiell ne baz te kualitetit brojtes i cili u mbarua ne vitin 330 duke u quajtur kostantinopoli (sot istambull). do jet deri ne 1453 capitale e perandoris bizantine (personalisht nuk besoj te ket qen ndonje her greke)
djemve u la mbrojtjen e romes kunder frankve e alamanve kurse ai personalish luftoj ne kufirin danubian kunder goteve (332) e sarmatve (335). ndau perandorin tek djemt duke i lan kostantinos ll galin, spanjen e britanin kurse kostanzos ll provinciat e azis e egyptin kurse kostantes italin, ilirin e provincat e afrikes. ai vdiq me 337 ate vit do u bate gati per te ikur me luftu persianet ne orient.
u batezua ne pik vdekie e trupi tij u varros ne kishen e apostojve kostantinopoje.
gjat perandoris se tij rregulloj sistemin ekleziast duke ndar perandorin ne kater prefetura, ne te cilat mbajti larg fucin e ushtrin nga e politikes.
ne 309-310 kostantino beri dhe riformen monetare
kostantino luftoi kunder barbarve duke i fituar, i beri luf dhe ushtris rromake duke e mujtur me skllever te kapur ne gjermani dhe britani, para se te behej beteja e funit tek dyret e rromes ne dark siq thot legjenda tek kampi tij i shfaqet ne qiell nje kryc dhe nje ze ce i thot shko dhe ne ket shej do fitosh, gjat betejes se fundit kunder masenzios e pershkruj ne rresht te par, kostantino arriti te mposhte pervec masenzios dhe licion, nen urdhave te tij perandoria rromake arriti te njoh sgjanimin maximal te saj ai qe politikan i mreft pervec se nje strateg, pruesi fes kristiane dhe martiri i par