Në dhjetëvjetorin e Masakrës së Mejes

Dëshmia e Meritës



Merita Dedaj ishte dëshmitare në tribunalin e Hagës në gjykimin kundër Millosheviqit. Ajo me familjen kishte dalur e deportuar dhunshëm nga oborri i familjes Markaj ku ishte e strehuar. Ishin sytë e fundit që panë ekzekutimin e meshkujve. Sipas dëshmisë së Meritës 14 burra nga familjet Markaj dhe Dedaj i dërguan tek muri i oborrit, kur ajo e kthej kokën për herë të fundit në drejtim të tyre trupat serbe me kapela kaubojësh, shami dhe shirita hapën zjarr dhe meshkujt u rrëzuan të vdekur. Shumë vite më vonë të gjithë ata djemë që Merita i shikoj duke u ekzekutuar u kthyen nga një varrezë në Batajnicë të Beogradit dhe u rivarrosën në lëndinë të pikëllimit në Mejë.

Grumbuj kufomash



Dëshmitarët që kaluan në për rrathët e vdekjes panë në disa vende në Mejë grumbuj kufomash të cilët ndaloheshin nga njësitet ushtarake dhe policore serbe dhe dërgoheshin në pjesë të caktuara tek njësitet e ekzekutimit. Në fakt dëshmitarët poashtu potencuan se kishin parë njësite të organizura nga më të ndryshmet duke filluar nga ushtria jugosllave, policia, beretat e kuqe, njësitet e Arkanit dhe vullnetarët e Sheshelit, njësite të tjera ruse dhe nga Republika Serbe e Bosnjës, huliganë të droguar dhe fqinjë të maskuar. Gjatë tërë ditës këto forca sipas dëshmive ekzekutuan meshkujt e ndaluar sidomos në orët e paraditës në grupe dhe vende të ndryshme të Mejes dhe Korenicës ndërsa dëshmitarët në vazhdimësi potencuan pamjet e tmerrshme të grumbujve të kufomave në Mejë.

Dy kamionë



Të nesërmen dy kamionë të mëdhenj me gjasë të tipit “Scania“ filluan misonin e “pastrimit të terenit“ duke grumbulluar meshkujt e ekzekutuar në Mejë dhe Korenicë. Ky ishte misoni i fshirjes së dëshmive nga regjimi kriminal duke i dërguar në dy lokacione në Batajnica 2 dhe 5. Dëshmitarët e paktë të mbetur në rajon panë grumbullimin e kufomave për të cilën punë ishin detyruar romët vendas. Dëshmia për udhëtimin e kamionëve në vitin 2001 hapi kutinë e krimit, pikërisht në fundin e këtij viti u publikuan faktet për Mejen në shtypin serb konkretisht në revistën “Vreme“. Në certifikatën e vdekjes së Antonit të lëshuar nga ekipi mjeko ligjor shkruante psh. se është goditur nga tre plumba në kokë dhe dy në pjesën e krahërorit, që dëshmon për një paralele tjetër të krimit, ekzekutimin nga afërsia që kishte ndodhur me 27 prill 1999 në Meje.

Gjyshja ime



Në orën 11 të së njëjtës ditë gjyshja ime kaloj nëpër Meje, tek shkolla e Mejes ja morën Antonin së bashku me sheh Ramën e dërguan prapa shkollës ku disa serbë të uniformuar me thika dhe shkopinj bejsbolli e morën në dorëzim. Që nga ajo ditë deri me 13 tetor 2007 ne nuk dinim gjë për Antonin djaloshin që adhuronte Juventuesin dhe ëndërronte kthimin e Prishtinës në stadum të vetin. Me 13 tetor Antonit ja vendosëm një kryq në mes të miqve pranë piramidës në varrin e sheh Ramës. Që të dy në kohë të ndryshme i sollën nga një varrezë e koduar Batajnica 2. Një hapy end për fundin e një rruge të përgjakshme.

Vrasja e Danielit



Daniel Berishën me meshkujt e shtëpisë e dërguan në katin e tretë. Gjashtë meshkuj i kthyen me fytyrë nga muri. Danieli u rrëzua i pari dhe ishte i vetmi i mbijetuar nga tragjedia, të nesërmen vrasësit filluan të mbledhin trupat dhe të asgjësojnë dëshmitë, ata me gjasë numëruan sa njerëz kanë rreshtuar për ti vrarë në kullën e Berishajve. Danieli ishte i plagosur në malin e afërt, policë të njohur sipas dëshmitarëve e ekzekutuan zërin e fundit të mbijetuar. Ishte goditje e rëndë për familjen dhe për mullinjtë e dejtësisë nëse do të fillojnë të bluajnë një ditë…

Një franqeskan në kolonë të tmerrit…



Patër Marjan Lorenci është franqeskani i guximshëm që u bashkua me kolonën e të deportuarve. Tek famullia katolike e Shën Ndout ai kishte parë kolonën e fshatrave të famullisë së Gjakovës pa djem. Dikund në mes të kolonës kishin futur edhe një grua të deportuar nga Mitrovica. Në qytetin e Gjakovës djalin e saj të vetëm e ndalojnë. Patër Lorenci reagon se nuk mund ta ndaloni djaloshin pa mua pasi është i vetmi djalë që e kam nxjerrur nga kolona e vdekjes me urdhër të komandantit tuaj. Një guxim prej një misionari të paqes që për fat të mirë funksionoj.

Afrimi dhe Pashku



Këtë të premte në Lëndinë të pikëllimit u rivarrosën Afrim Haxhijaj dhe Pashk Ndrejaj. Ishte një udhëtim i gjatë prej nëntë viteve si dhe në balada për tu rikthyer në fshatin në të cilin u ndaluan. Kthimi i tyre në fakt personifikon tërë imazhin e koekzistencës të varrezave në Lëndinë të pikëllimit. Njëri nga Korenica dhe tjetri nga Ramoci bashkohen në Lëndinë të pikëllimit. Drejtësia e heshtur ende nuk e ka thënë fjalën e vet se kush planifikoj, urdhëroj dhe ekzekutoj në Shoan kosovare të vitit 1999. Mbase i vetmi satisfaksion është se në atë ditë feste të asaj që e quante veten Jugosllavi nën muzikën e gjakut dhe autoblindave për Serbinë e madhe në Mejë Jugosllavia apo Serbia reale kjo krijesë surogat në duart e regjimit të Millosheviqit vdiq.

Simbolika dhe epoka



Mejen dhe Lëndinën e pikëllimit e bashkon tanimë një epokë dhe një simbolikë e koekzistencës ndërfetare në varrezat e tolerancës së përbashkët ku pushojnë martirët shqiptarë katolikë dhe muslimanë, fakt që e kanë potencuar edhe mediat më të njohura botërore. Qindra kryqe dhe piramida në një fushë morti ka mbjellur një regjim dinak që ekzekutoj të gjithë meshkujt e rajonit të Gjakovës për ti dërguar më pas në varrezat e koduara Batajnica 2 dhe 5. Simbolika e Mejes tashmë po e bënë një epokë e cila në fakt të fundit është fytyra jonë reale si komb modern përballë vuajtjes dhe historisë.

Edhe ata kanë shtet



Në ditën e të pagjeturve dhe kujtimit për martirët patjetër të bie ndërmend simbolika se “Edhe ata kanë shtet“. Me krijimin e shtetit të Kosovës nuk mund të ketë komoditet dhe luks të ecjes nëpër rërën e stagnimit por familjet e kësaj kategorie gjithandej Kosovës duhet të gëzojnë statusin e merituar. Kjo është kohë e kthesës dhe dëshmisë se përtej frazeologjisë dhe frazave historike të pasluftës realisht “Edhe ata kanë shtet “ andaj shteti duhet të funksionoj me hapa të shpejtë dhe të prekshëm. Tekefundit ky është shteti i gjakut të tyre.

Në dhjetëvjetorin e Masakrës së Mejes

 

DHJETË VJET PAS MASAKRËS SË MEJES

 

Masakra e Mejes po i mbush dhjetë vjet, që kur ushtarët dhe policët serbë masakruan më shumë se 377 civilë shqiptarë të moshave prej 15 deri 75 vjeç. Asnjë prej kryesve të kësaj masakre nuk është dënuar.

 

Shkruan: Faton Ismajli - Prishtinë, 26. 04. 2009


__________________________
Foto: Jetmir Ferizi - Valentina Kuçi pranë varrit të vëllait të saj Shpendit, në varrezat e Mejes


 

  Argjentina Kuçi (21) nuk e do pranverën, gjelbërimin, e as rrezet e diellit që fillojnë të ngrohin tokën. Kjo për shkak se dhjetë vjet më parë, në kohën kur fillojnë të çelin lulet, asaj serbët ia kishin vrarë vëllanë (Shpendin). Prej atëherë, Argjentina asnjëherë nuk i është gëzuar fillimit të stinës së pranverës. “Ky është varri i vëllait tim. E nxorën nga kolona e refugjatëve dhe e pushkatuan bashkë me meshkujt e tjerë. Për mu pranvera nuk ka.....”, rrëfen për Express Argjentina, e cila nuk mund t`i ndalë lotët, derisa shpaloste kujtimet për vëllaun e saj. 

 

  Me një palë gërshërë që mbante në dorë, Argjentina të shtunën largonte barin, i cili kishte mbuluar varrin e Shpendit. Shpendi është viktima e 377 e Masakrës së Mejes, ku ushtarët dhe policët serbë vranë dhe masakruan civilë shqiptarë. Për këtë masakër askush deri më tani nuk ka dhënë llogari, derisa kohë më parë janë dënuar pesë zyrtarë më të lartë serbë për krimet e tjera që janë kryer në Kosovë. 

 

  Dy ditë para se të mbushen dhjetë vjet nga kryerja e Masakrës, familjarët përgatiteshin për të shënuar këtë përvjetor. Ndryshe prej Argjentinës, edhe njëzet e shtatë familje të tjera nga Masakra e Mejes nuk dinë asgjë për eshtrat e familjareve të tyre të zhdukur. Familja e Xhevat Nikës është njëra prej tyre, që e ka të zhdukur vëllaun, Kolën. “Të paktën eshtrat t`i kishim gjetur, se kështu nuk po shkon më”, thotë motra e Xhevatit, Vjollca. 

 

  Ajo pret nga institucionet e Kosovës dhe ato ndërkombëtare që të bëjnë më shumë për zbardhjen e fatit të personave të pagjetur, në mesin e të cilëve hyjnë edhe 27 viktima të Masakrës së Mejes. 

 

  Sipas banorëve të Mejes, policët dhe ushtarët serbë para dhjetë vjetësh kishin ndalur meshkujt në kolonat e refugjatëve, ku kishin grumbulluar grupe nga mosha 15 - 75 vjeçare. Masakra kishte filluar në orët e hershme të mëngjesit, ku ishin goditur 15 fshatra të rrethit të Gjakovës, duke i ekzekutuar të gjithë meshkujt që gjendeshin në kolonat e refugjatëve. 

 

  Atë ditë asnjëri nga të ndalurit nuk kishte arritur të dilte i gjallë nga kjo masakër. Por, derisa eshtrat e Shpendit ishin gjetur më 2005, eshtrat e Kolës ende nuk dihet se ku gjenden. Familjarët e të pagjeturve vazhdimisht kanë bërë presion te Qeveria për zbardhjen e fatit të tyre, por deri më tani nuk ka pasur rezultate. 

 

  Me ndihmën e Kryqit të Kuq Ndërkombëtar janë zhvilluar disa raunde të bisedimeve ndërmjet Prishtinës dhe Beogradit, por këta të fundit ende vazhdojnë të mos i sjellin të gjitha kufomat që gjenden në Serbi. Petrovosella, Batajnica janë vetëm disa nga vendet ku janë gjetur shqiptarë të vrarë, të cilët pastaj janë transportuar për në varrezat masive në Serbi. 

 

  Pas luftës, gjatë viteve 1999 - 2001, një pjesë e eshtrave të tyre janë gjetur në varreza të ndryshme masive në Kosovë dhe për të tjerët janë marrë informata se gjenden në Serbi. Mirëpo edhe përkundër kërkesave nga Qeveria e Kosovës, të nxitura nga shoqata të ndryshme humanitare dhe të afërmve të të ndjerëve, organet serbe kanë zhagitur dorëzimin e tyre. 

 

  Martirëve të rënë në këtë masakër iu është ngritur Qendra Përkujtimore 27 Prilli në Lëndinën e Pikëllimit, në fshatin Meje të Gjakovës. Më 18 qershor 2005, është bërë rivarrimi i mbetjeve mortore të 21 viktimave të masakruar. 

 

  Në luftën e fundit në Kosovë, janë vrarë më shumë se 15 mijë shqiptarë, derisa më shumë se 1 milion ishin depërtuar nëpër vendet e ndryshme të botës. Sipas të dhënave të fundit të Kryqit të Kuq, ende nuk dihet për fatin e më shumë se 2 mijë shqiptarëve dhe të 400 serbëve që janë të evidentuar si të zhdukur. ( Gazeta „Express“ )

https://www.youtube.com/watch?v=Cm899uWrNK4


Nuk shuhen plaget e Mejes.