Nga Kongresi i Dyte (IV) i Levizjes per Lirimin e Tokave Shq

Gjithashtu nga ky Kongres duel edhe nje REZOLUTe me te cilen kerkohej bashkimi i Kosoves dhe i viseve tjera shqiptare me Shqiperine. Ky bashkim parashihej te arrihej me ndihmen e Fuqive te Medha, perkatesisht te Anglise dhe SHBA. Ky Kongres i mori disa vendime me vlera historike, mirepo rrethanat e imponuara politike e sidomos kapja e gjithe udheheqesise se KQ nga ana e OZN-es, i beri ato te pavlefshme, gjegjesisht te parealizueshme edhe pse dihej se nepermjet konsullates angleze nga Qeveria Britanike u kerkua ndihme ushtarake e materiale, si dhe mendimi nese eetat e armatosura duhej te qendronin ne terrenin e Kosoves dhe Maqedonise, apo te terhiqeshin jashte vendit. Gjithashtu, per mbajtjen e lidhjeve me konsullin turk dhe per sigurimin e pasaportave, u caktua Xhavit SELIMI.

Pas 55 ditesh qe u mbajt ky Kongres, udheheqesit e LpLTSH - LNDSH, thirren Kongresin e ri qe do te mbahej ne Kosove. Kongresi do te diskutonte per masat qe duheshin marre per ruajtjen e anetareve te LeVIZJES, per BASHKIMIN e te gjitha GRUPEVE qe vepronin me emra te ndryshem ne nje ORGANIZATe te vetme. Kongresi i trete i LpLTSH apo Kongresi i V-te i LNDSH, u organizua ne malet e Lipovices, (Blinajes), afer Lipjanit, me 25 korrik 1946. Ne kete Kongres moren pjese kryesisht veprimtaret e SEKTORIT Te DYTe, luftetare te grupeve te armatosura te Osman BUNJAKUT, Ukshin KOVAeICeS nga Kovaeica dhe te Haradin VIDISHIQIT po nga Shala e Bajgores, Hilmi ZARIQIT nga BAICA e Helshanit (Drenice), Arif SHALeS, hoxhe nga Sankofci i Drenices. Pervee udheheqesve te grupeve ishin te pranishem edhe veprimtare te dalluar te LNDSH, si Ibrahim GRAINCA - CERNILLA, Rrustem STATOVCI, Hasan BILALLI, Riza STRELLCI, Eshref SHEQA, Shemsi HAZIRI, Azem JASHANICA, Jetullah MUHARREMI, Ymer FAZLIJA, Bajram MUSLIU, Xhahit GAFURRI, Smajl SLLAMNIKU, Aziz ZHILIVODA, Isuf VISOKA, Ramadan BERISHA, etj. Kongresi i 3-te i LpLTSH apo i -V-ti i LNDSH, ishte me masivi per nga numri i pjesemarresve - (250 veta), por me i shkurtri per nga kohezgjatja.

Kongresi i Lipovices i zhvilloi punimet me kete rend dite:

Hapja e Kongresit,
Raporti i K.Q. per Ushtrine - UPNDSH-, Fjala e delegatit te K.Q. nga Shkupi i cili nuk arriti, sepse nderkohe ishte arrestuar dhe kongresistet as qe e dinin;
Ekspoze per punen e Organizates eBESA KOMBeTAREe dhe te Sektorit te Dyte,
a. Fjala e z. Prof. Ymer BERISHeS dhe z. Ajet GERGURI.

b. Raporti i Sektorit te Pare, ...

Pergjigje e letres se SEKTORIT te DYTe, te dates 5 korrik 1945, derguar K.Q. nga Greqia ku kerkonin qe forcat e armatosura te maleve tona te braktisin jeten e maleve e te emigrojne ne Greqi, ku Kongresi njezeri e hodhi poshte me motivacion se NUK LIHEN TROJET TONA dhe familjet nen kemben e gjaksoreve sllave. Te mbrojme atdheun, nderin e familjes e vorret e te pareve deri ne piken e fundit te gjakut tone - tha para kongresisteve, atdhetari Ukshin KOVAeICA.
Zgjedhja e Komandes Supreme te Ushtrise se Maleve e UPNDSH, te Kosoves dhe viseve shqiptare nen Jugosllavi (Komanda do te duhej te perfshinte organizatoret, perfaqesuesit e Komitetit Qendror te LNDSH ne Shkup, te delegacionit dhe te komandanteve te ushtrise).
Zgjedhja e Komitetit Nacional Demokratik Shqiptar dhe e SHTABIT te PeRGJITHSHeM te FORCAVE te ARMATOSURA te MALEVE (ne zgjedhje duhej te merrnin pjese perfaqesuesit e popullsise shqiptare te te gjitha trevave te Kosoves, Maqedonise Perendimore, Kosoves Lindore dhe asaj Perendimore: Sanxhak, Plave e Guci deri ne Ulqin e Tivar).
Zgjedhja e Komandantit dhe ndarja e ushtrise kombetare ne 5 divizione te kompletuara me aradha, si dhe rregullimi disiplinor i ushtrise - UPNDSH;
Pergjigje eeshtjeve perkitazi me rojen, furnizimin, ushtrimin dhe pajisjen e ushtrise (pritej pergjigja e Komisionit Qendror te KQ te LNDSH, qe kishte lidhje me Misionin Ushtarak anglo-amerikan),
Mbyllja e punimeve dhe redaktimi i rezolutave dhe konkluzioneve te Kongresit te Trete te LpLTSH, gjegjesisht te -V-tit te LNDSH.

Kongresi i Lipovices punimet i filloi me 25 korrik 1945, nga mezi i dites me nje vonese te madhe per disa shkaqe: E PARA, gjate ardhjes se delegateve te LNDSH - LpLTSH dhe te grupeve te armatosura ne vendin ku do te mbahej kongresi, u hetuan levizje te medha te forcave te KNOJ-it dhe te OZN-es; E DYTA, nuk arriten delegatet as perfaqesuesit e gueriles shqiptare nga Dukagjini; E TRETA, nuk arriti perfaqesuesi i KQ te LNDSH te Shkupit, Kemajl SKENDERI; E KATeRTA, nuk arriti Prof. Ymer BERISHA, kurse nje leter qe i arriti Kongresit ne emer te tij, pergatitur nga OZN-a, se nese ai nuk edo te arrinte, ne vend te tij te fliste Hilmi ZARIQIe - ishte e dyshimte dhe E PESTA, njesiti gueril i Jetullah ZABELIT te Rezalles, dyshoi ne besnikerine e korrierit per lidhje midis Hilmi ZARIQIT dhe eProf. Ymer BERISHeSe, dhe pikerisht ne Rexhep ALUSHIN e Carrabregut te Deeanit, (Porf. Dr. Muhamed SHATRI thote ne shkrimin e tij se ky tradhtar quhet: Rexhep BEKA), te cilin e arrestoi dhe te lidhur e sollen ne vendin e Kongresit. Ne Kongres do te perfaqesohet edhe Komiteti QARKOR i Gjilanit prej kryetarit Rexhep Sheme DAJKOVCIT.

Kongresin e hapi Ajet GERGURI, i cili foli edhe per aktivitetin e SEKTORIT Te DYTe (Organizata Nr. 2 e LNDSH), kurse ekspozeja mbi aktivitetin e eBeses KOMBeTAREe nuk u mbajt meqe Prof. Ymer BERISHA i cili ishte parapare te raportonte per veprimtarine e saj, ishte vrare nga forcat jugosllave te ndjekjes. Vrasja e tij me 11 korrik 1946, ne HEREQ te Gjakoves, ku ndodhej se bashku me Ndue PeRLLESHIN dhe disa luftetare te eetave qe vepronin atje, ishte goditje shume e rende per Levizjen e Rezistences Antikomuniste Shqiptare.

Ne referatin e tij, Prof. Gjon SERREeI, pasi analizoi gjendjen ne viset e pushtuara shqiptare, veshtiresite e veprimtarise se LpLTSH - propozoi qe tani e tutje kjo Levizje te quhet vetem ORGANIZATA NACIONAL DEMOKRATIKE SHQIPTARE, eka u aprovua me shumice votash (aklamacion), dhe percaktoi detyrat e anetareve te saj. Kongresi u ndal ne domosdoshmerine e kontakteve ndermjet RREZISTENCeS ne Kosove dhe demokracive perendimore, zgjodhi KQ te Organizates NKDSH dhe kryetar u zgjodh Ajet GERGURI, dhe sekretar Prof. Gjon SERREeI si dhe ky Kongres zgjodhi KOMANDeN SUPREME te Ushtrise popullore te NDSH, te kryesuar nga Ajet GERGURI. Kongresi vendosi qe te gjithe ata qe ishin dekonspiruar, te kalonin ne menyre te organizuar ne Greqi, ndersa ata qe do te mbeteshin ne vend, te vazhdonin veprimtarine e tyre. Mirepo ky propozim, sie u theksua me lart u hodh poshte dhe u vendos qe te gjithe te QeNDROJNe E Te LUFTOJe PeR LIRINe E ATDHEUT DHE PeR RIBASHKIMIN KOMBeTAR SHQIPTAR.

OZN-a jugosllave ishte vene ne dijeni per mbajtjen e Kongresit, por fatmiresisht kishin marre nje dezinformate se Kongresi do te mbahet ne eKosmaqe e jo ku u mbajt, pra ne Lipovice, nepermjet spiunit Rexhep ALUSHIT alias Rexhep BEKA nga Carrabregu i Deeanit. Ai pasi u kap, pohoi se kishte marre pjese ne likuidimin e Prof. Ymer BERISHeS dhe dhokeve te tij dhe tregoi, pasi iu nxu nje leter - Leje QARKULLIMI si i besuar i OZN-es, te nenshkruar nga kryeudbashi i Kosoves, gjakesori Spasoje GJAKOVIQI, me te cilen leter ky far spiuni kishte te drejte te kerkoje ndihme nga organet e pushtetit okupator deri ne 30 veta te armatosur qe do te viheshin nen komanden e tij, se ne tunelin ne afersi te fshatit Baice gjendeshin dy kompani te ushtrise jugosllave, te gatshme per te vepruar. Tradhtari u ekzekutua nga Roja besnike e Kongresit. Vdiq si vdesin qyqaret e tradhtaret me vaj e lutje per meshire. Ne kete menyre prita u shmang, ndersa pas perfundimit te punimeve te kongresit, u shperndane delegatet per teu kthyer ne rajonet e tyre.

Nen kujdesin e Ajet GERGURIT dhe te Prof. Gjon SERREeIT, rrjeti i Komiteteve te ONDSH u zgjerua ne Llap dhe ne rrethinen e Prishtines, ndersa Hamdi BERISHA formoi Komitetin QARKOR te Gjilanit me 9 anetare. Po ai formoi edhe komitetin e Kamenices, me ne krye Kadri MISININ. Ne radhet e ketij Komiteti, dalloheshin edhe Xhemail KALLABA dhe Ali KABASHI, qe ishin ne te njejten kohe edhe anetare te Komitetit te Rinise Komuniste Jugosllave. Ali KABASHI organizoi vrasjen e Shefki BEQIRIT, oficer i OZN-es, kurse kryetari i ketij komiteti, Kadri MISINI e perfitoi per kete organizate edhe Isa DUJAKEN, komandant i postekomandes se policise por qe te dy komitetet u dekonspiruan nga nje nenshtetas i Shqiperise qe ishte bere agjent i OZN-es me sugjerimin e SIGURIMIT te Shqiperise.

Edhe ne Vushtrri vepronte Organizata e RINISe se LpLTSH - ONDSH e perbere nga Hajdar MAXHUNI, Ramadan REXHA - (me 1992 - 93 ishte Kryetar i Komitetit Drejtues te BKDSH per Kosove, ku dha vete doreheqje nga detyra per shkak te moshes se shtyre dhe shendetit te lig), Hamdi ABDURRAHMANI dhe Nazmi PRESHEVA.

Veprimtaria e LpLTSH e LNDSH, ndihej edhe ne Mitrovice dhe ne Shale te Bajgores, ku vepronin Ahmet SELACI, Ukshin KOVAeICA, Bislim BAJGORA, Haredin VIDISHIQI, Sherif TeRSTENA, Isuf BOLETINI e shume te tjere.

Komiteti i RINISe se ONDSH ne Skenderaj perbehej nga: Jusuf KASTRATI, Ibrahim SPAHIU, Sali HOTI, Hamez ISTOGU, Hajriz DEMAKU, Oruq ISTOGU dhe Bajram DOBRA.

Ishte mjaft aktiv edhe KOMITETI i RINISe se LNDSH se Pejes ne perberje te Skender RIZeS, Engjell BERISHeS, Ramiz KELMENDIT, Osman BASHeS, Shefqet KELMENDIT, Viktor GASHIT, Kamer PAJAZITIT, etj. Ky Komitet i Rinise nxirrte revisten ilegale eDRITA E LIRISe.

Nje dite para se te fillonte Kongresi i Lipovices, me 24 korrik 1946, OZN-a arrestoi Januz BALLEN, themelues i Komitetit te Tetoves, Mahmut DUMANIN dhe sekretarin organizativ te KQ te LNDSH - LpLTSH - Azem MORANEN. Ne ate kohe, u burgosen edhe Mehmet BUSHI, kapiten, Hysni RUDI, Osman CAMI, Dr. Qerem ZLLATKU, Spiro Harilla THEODOSI, Nexhmedin BESIMI, Suad Sylejman MEHMETI, Xhevahit Vesel HOXHA, Gani Mehmet ABDULLAHU, Xhavit SELIMI etj. Nderkaq, Halim ORANA u likuidua pa dale ne gjyq, ndersa pas tij u arrestuan Qemail SKENDERI - eBerberie, Hasan BILALLI, i cili arriti tei shpetoje arrestimit dhe u bashkua ne mal me Ajet GERGURIN dhe Gjon SERREeIN, ndersa Mexhid ZYBERI, Sherif ALIU, Vedat TeRSTENA, Xhemajl FAZLIU, etj., edhe pse u arratisen u kapen nga OZN-a gjate muajve gusht-shtator 1946. Po ne kete kohe, u burgosen edhe veprimtare te tjere te KOMITETIT te Tetoves, Abdylfari ADEMI, Sadik Qemail YMERI, Etehem Ali TAHIRI dhe Fahri BEQIRI, si dhe drejtuesit e kesaj Organizate (NDSH) ne Gostivar, Diber, Struge e ne qytetet e tjera shqiptare ne Maqedoni. Nderkaq arsimtari Jetish VISHI u arrestua pabesisht ne Gjilan nga Sinan HASANI, ne fakt ishte mik i te vellait, kurse Hasan BILALLIN, qe me shume veshtiresi kishte arritur te ikte ne Shqiperi, autoritetet shqiptare te Enver HOXHeS ia rikthyen xhelateve te OZN-es jugosllave.

Ne burgun famekeq te Idrizoves se Shkupit, anetaret dhe veprimtaret e tjere te LNDSH iu nenshtruan torturave enjerezore. Azem MORANA, Mehmet BUSHI, kapiten Hysni RUDI, Jonuz BALLA e te tjere, u akuzuan se eme ndihmen e imperializmit te jashteme u angazhuan per permbysjen e rregullimit shteteror te Jugosllavise dhe te Shqiperise dhe per formimin e eShqiperise se Madhee - (sllavet kurre nuk e cekin Shqiperine Etnike, sepse u dhemb, prandaj shprehen me nocione shoviniste edhe pse dihet boterisht se shqiptaret nuk kerkojne zgjerim ne dem te te tjereve, por vetem ate qe u takon - eka ka qene, eshte e do te jete e tyre - Autori), nen udheheqjen e ezogistevee, kuislingeve dhe eballistevee. Ne aktakuzen e tyre kishte edhe aso trillime marramendese si: ONDSH-ja ishte ne ekontaktee me organizaten e shovinistit bullgarofil Vaneo MIHAJLOVIT jashte vendit, me qellim qe te zhvillonte lufte te perbashket kunder Republikes Federative te Jugosllavise titiste; se me ane te Halim ORANeS, ish-konsull i Qeverise ekuislingee Shqiptare te epogllavnikue, Dr. Ante PAVELIQI, u lidh me embeturinae ushtarake kroate por ajo me absurde ne aktakuzen e tyre ishte se gjoja ONDSH paska pasur lidhje me eetniket e tradhtarit e gjakpiresit Drazha MIHAJLLOVIQIT, etj. Me pas ONDSH u akuzua se ne Kongresin e 2-te te LpLTSH, gjegjesisht ne Kongresin e -IV- te LNDSH kishte marre vendim per shpeshtimin e aksioneve eterroristee, per likuidimin e perfaqesuesve te pushtetit epopullore dhe te eproreve ushtarake. Ne fund konkludohej se, sipas urdhrit te udheheqjes se ONDSH, u likuidua eheroie i popullit Milladin POPOVIQI me 13 mars 1945, Rexhep ZAJAZI, anetar i Keshillit Qendror te eFrontit Popullor jugosllave, Mehmet DAUTI, deputet i epopullite, Remzi ADEMI, zevendeskomandanti i batalionit dhe togeri Panta eESNOVSKI e te tjere... ese ne bashkepunim me ebandate balliste ne Shqiperi kishin bere gjithfare veprimesh per permbysjen e rregullimit shteteror te RP te Shqiperise, duke rrezikuar keshtu sigurine e eQeverise populloree. Sipas aktakuzes, keto veprime u bene ne bashkepunim me sherbetoret e njohur te okupatorit dhe me etradhtarete shqiptare Muharrem BAJRAKTARIN, Mitehat Frashrin e te tjeree ee!...

Aktakuza ishte fund e krye trillim.

LNDSH, me gjithe pretendimet e autorit shovinist maqedonas Tone BATKOVSKI, asnjehere nuk kishte propaganduar dhe nuk ishte angazhuar per thellimin e urrejtjes ndernacionale, ndersa udheheqesit e RREZISTENCeS KOMBeTARE ANTIKOMUNISTE SHQIPTARE nuk ishin tradhtare e as agjente te okupatorit. Shumica e tyre i takon rrymes irredentiste, mjaft te tjere kishin marre pjese ne LNe qofte te Jugosllavise apo te Shqiperise, duke marre pjese ne lufte me ta ose kishin ndihmuar ate dhe, duke shpresuar se permes saj, do te realizonin aspiraten per elirimin dhe per ribashkimin gjithekombetar. Likuidimi i kriminelit Milladin POPOVIeI u be si hakmarrje per krimet e tij te pafalshme ndaj kombit shqiptar. Edhe akuza per bashkepunimin e LNDSH me VMRO-ne, me eetniket e Drazha MIHAJLLOVIQIT, nuk ishte aspak e vertete. VMRO si atehere ashtu edhe sot, angazhohej per Maqedonine e Madhe, kurse eetniket synonin dhe gjithnje enderrojne per nje Serbi te Madhe dhe ne keto shtete (Maqedoni dhe Serbi e Madhe) nuk do te kishte vend per shqiptaret. Kjo me se miri po manifestohet sot, pas 50 vjeteve te ngjarjeve per te cilat po flasim. Po ashtu LNDSH nuk luftonte per kthimin e Ahmet ZOGUT ne Shqiperi, madje Prof. Ymer BERISHA kishte refuzuar oferten e Abaz KUPIT qe te inkuadrohej ne udheheqjen e eLevizjes se Legalitetite. Denimet per anetaret e KQ te LNDSH dhe veprimtaret me te dalluar te LNDSH ne Shkup, ishin drakonike. Nga 17 veta qe u gjykuan, e nga te cilet 13 ishin intelektuale, 1 tregtar, 1 oficer dhe 3 punetore; 9 prej tyre u denuan me vdekje - pushkatim, 5 me 68 vet burg te rende, kurse 3 u liruan.

Ne gjykimin publik, qe u mbajt ne ndertesen e ish - Shtepise se Kultures ne Prizren per 13 dite me rradhe, duke filluar nga 29 qershori 1946 e deri 11 korrik 1946, me prokuror publik Ali SHUKRIUN, (prokuror publik i Kosoves), me kryetar te trupit gjykues Dragutin JANJIQIN, Kryetar i Gjyqit te Qarkut ne Prizren, me gjyqtare e porote, Ismet MULeN, drejtor i Spitalit Civil ne Prizren dhe Selajdin AHMETIN, nepunes i Keshillit Popullor te qytetit ne Prizren, te dy nga Prizreni, si anetare te trupit gjykues, procesmbajtes Branisllav KIJARIQ, nepunes i gjyqit, ndersa mbrojtes te te akuzuarve: Bozhidar ZULEVIQ, ndihmes-sekretar dhe Husamedin EJUPI, anetar i juridikatures se Keshillit Popullor Krahinor per eKosmete, Jovo POZNANOVIQI, nepunes i zyres se financave dhe Urosh GOLLUBOVIQ, nepunes i zyres se puneve te brendshme te Keshillit Popullor Krahinor, bashke me te vetmin avokat, rusin Vlladimir ZNAMENSKI nga Gjakova, u nxoren 27 te akuzuarit, anetare te organizates NDSH e eBRSA KOMBeTAREe: 1. Marije SHLLAKU, 2. Ate Bernard LUPI, 3. Kole PARUBI, 4. Gjergj MARTINI, 5. Marsel VUeAJ, 6. Isa eAVOLLI, 7. Masar BEGOLLI, 8. Hamza BEGOLLI, 9. Muhamet VOKSHI, 10. Jusuf HAXHIYMERI, 11. Viktor GASHI, 12. Frano eIVLAKU, 13. Jak KRASNIQI, 14. Osman BASHA, 15. Skender RIZAJ, 16. Engjell BERISHA, 17. Shefqet KELMENDI, 18. Ramiz KELMENDI, 19. Kamber PAJAZITI, 20. Sebe METEA, 21, Jak SHAHINI, 22. Gita MJEDA, 23. Lueije LEKA, 24. Sebe KOLA, 25. Miftar BALA, 26. Binak SEMA dhe 27. Gjergj DEDA.

Kater te paret nga kjo liste: Marije SHLLAKU, 24 vjeeare, Ate Bernard, LLUPI 60 vjeear, Kole PARUBI, 41 vjeear dhe Gjergj MARTINI 29 vjeear, me 15 korrik 1946, u denuan me vdekje dhe me 25 nentor 1946 u pushkatuan ne Prizren dhe u varrosen fshehurazi nga ana e OZN-es ku, edhe sot e ate dite nuk dihen varret e ketyre martireve te Shqiperise Etnike. Fjalet e fundit te Marijes perpara skuadres se pushkatimit ishin: eKOSOVe, SA SHPRESeMADHE Te GJETA, SA Te PIKeLLUAR PO Te LE. Po edhe ne kete east te mbrame, po i lutem Zotit qe GJAKU IM Te Te BeHET DRITe!

Ne gusht te vitit 1946, OZN - a burgosi Rexhep BUNJAKUN, qe se bashku me Hilmi EJUPIN u perpoqen te organizonin eSherbimin e Sigurimit Politike te LpLTSH - ONDSH, ne te cilin u inkuadruan 15 veprimtare nga viset e ndryshme te Kosoves. Se shpejti arrestohen edhe Ibrahim SPAHIJA, Hilmi ZARIQI dhe disa veprimtare te Skenderajt.

Ne shkurt te vitit 1947, Gjygji i Jashtezakonshem Ushtarak i Divizionit te Prishtines, pas torturave enjerezore, Rexhep BUNJAKUN, Ibrahim SPAHINe dhe Hilmi ZARIQIN i denoi me vdekje, ndersa me burgim shumevjeear u denuan edhe Abdurrahman GERGURI, Jusuf VISOKA, Sabit QAZIMI, Ramadan Hoxhe GOVORI - eMulla Ram GOVORIe, etj.

Shume nga te arratisurit, qe u dorezuan per te shpetuar familjet qe i kishin strehuar, u vrane ne pabesi nga repartet e OZN-es si Azem JASHANICA, Musli DUMOSHI, Qazim BAJRAKTARI, Haradin VIDISHIQI, etj. Me vrasjen e tyre si dhe me arrestimin e veprimtareve te shquar: Gjon SERREeI, Ajet GERGURI, Uke SADIKU, Osman BUNJAKU, etj., ONDSH pesoi nje goditje te rende. Ne veren e vitit 1947, Gjykata ushtarake e Prishtines e denoi me vdekje pushkatim: Ajet GERGURIN, Gjon SERREeIN, Uke SADIKUN dhe Osman BUNJAKUN. Ata u ekzekutuan me 31 gusht 1947, heret ne mengjes ne Toukbashqe te Prishtines dhe u varrosen ne nje vend te panjohur, ndersa shume te tjere u denuan me burgim shumevjeear.

Gjata kesaj periudhe te krimit e genocidit sllavokomunist mbi shqiptaret e trojeve dardane, u zbuluan 111 anetare te Komiteteve te Rretheve te LpLTSH - ONDSH, nga te cilet 14 ishin zejtare, 45 intelektuale, 34 fshatare te pasur e te mesem, 2 punetore e 2 shtepiake. Prej tyre, 16 u denuan me vdekje dhe u ekzekutuan, 58 veta me 581 vjet burg, 32 u liruan gjate hetimeve, kurse mbi 850 u denuan ne mungese sepse kishin ikur pertej kufirit jugosllav dhe kishin dale ne Greqi si dhe ne shtete te tjera te Perendimit: Itali, Austri, etj. Gjithashtu, u zbuluan 67 anetare te Komiteteve te Rinise se KNDSH-se, prej te cileve 40 ishin intelektuale dhe nxenes, 8 tregtare, 11 zejtare, 4 punetore dhe 4 amvisa. Prej tyre: 30 veta u denuan me 154 vjet burgim. Sipas te dhenave zyrtare, nuk ishin zbuluar rreth 840 anetare te Komiteteve te Rinise, kryesisht nga Gjakova, Rahoveci, Mitrovica, Shala e Bajgores, Vushtrria, Podujeva, Prishtina dhe Gjilani me rrethine.

Ne Komitetet Lokale te ONDSH u zbuluan 183 anetare, prej te cileve 68 fshatare te pasur, 76 te mesem, 15 te varfer, 14 tregtare dhe 10 intelektuale, prej tyre u denuan me vdekje 12 veta (dhe u ekzekutuan), me burgim 33 veta me gjithsej 504 vjet burg, 1 u arratis, kurse 135 veta u liruan gjate hetuesise pasi kishin pesuar rrahje e keqtrajtime psikike dhe fizike. Nuk jane zbuluar 233 anetare te Komiteteve te Vendit.

Ne mungese te dokumentacionit eshte veshtire te percaktohet me saktesi roli dhe ndikimi i Sherbimit Informativ Britanik ne veprimtarine e LNDSH, edhe pse dyshohet se Kominterni, nepermjet agjenteve te tij, pikerisht ne qendrat kryesore britanike si dhe te SHBA, kishte informata te mjaftueshme per irredenten shqiptare te cilat ia servonte fillimisht Beogradit e ky Tiranes dhe anasjelltas, e pastaj direkt Tiranes. Dihet se, vetem fillimisht anglezet inkurajonin udheheqesit e kesaj Levizje per te vazhduar veprimtarine e tyre, me premtime dhe ne interes te perpjekjeve per destabilizimin e regjimit komunist ne Shqiperi, por ata nuk mbeshtetnin aspiratat e shqiptareve te Kosoves dhe viseve te tjera per bashkim me shtetin ame. Ne kete kohe, Britania e Madhe dhe aleatet perendimore shpresonin ta ndanin Jugosllavine nga orbita e bllokut sovjetik, prandaj nuk ishin te interesuar qe tei shkaktonin Titos telashe duke perkrahur irredenten shqiptare. Aq me teper kur dihet se Britania e Madhe ishte e interesuar te rimerrte koncesionet ne Trepee dhe ne objekte te tjera ne ish-Jugosllavi. Nga ana e tij eINTELIGJENT SERVISIe, britanik, bashkepunonte me Sherbimin Informativ Jugosllav, madje mjaft kuadro te OZN-es u specializuan ne Angli. Per rrjedhoje, kerkesat e LNDSH per qeverine britanike mund te jene shfrytezuar nga OZN-a, qe ne edo rast ishte ne dijeni per veprimtarine, kontaktet dhe permbajtjen e kerkesave te Levizjes se NDSH. Lidhjet ndermjet Sherbimit Informativ shqiptar e atij jugosllav dhe te ketij te fundit me ate britanik, u bene praktike e zakonshme nga e cila e pesuan shume veprimtare shqiptare kendej e andej kufirit te 1913-es.

Veprimtaria politiko - ushtarake e LNDSH, ashtu sie kishte ndodhur me pare edhe me organizatat e tjera atdhetare, ka pasur rendesi te veeante per ruajtjen e frymes luftarake dhe liridashese te popullit shqiptar. Ajo mbajti barren e rezistences se armatosur, ndersa drejtuesit e saj: Prof. Ymer BERISHA, Gjon SERREeI, Halim SPAHIU, Ajet GERGURI, kapiten Hysni RUDI, Marije SHLLAKU, Halim ORANA, Luan GASHI, Selman RIZA, Uke SADIKU, Shaip MUSTAFA, Mehmet BUSHI, Mulla Idriz GJILANI, Ejup BINAKU, Hysen TeRPEZA, Haredin VIDISHIQI, Ukshin KOVAeICA, Bislim BAJGORA, Ahmet SELACI, Azem JASHANICA, Sadik LUTANI, Ibrahim GRAINCA, Kole PARUBI, Ate Bernard LLUPI, Adem GLLAVICA, Shyt MAREVCI, Bahtir DUMNICA, Gjergj MARTINI, Hilmi ZARIQI, Osman BUNJAKU e te tjere, do te mbeten shembuj te shkelqyer te patriotizmit shqiptar. Ndermjet ketyre patrioteve e udheheqesve te shquar, patjeter duhet te permenden edhe deshmoret e fundit: Ibrahim LUTFIU, Hasan Ali REMNIKU me shoke: Mustafe Hete KOKeN dhe Agush MEHMETIN me gra: Qibrije MEHMETIN dhe Rabije KOKeN qe u vrane pabesisht me 10 tetor 1951 - tridhjete vjet para se te vritej deshmori yne, Vehbi IBRAHIMI, po ne te njejten date.

Qendresa e organizuar e forcave patriotike - demokratike nen udheheqjen e kesaj Levizje qe tani e njohim vetem me emrin: eOrganizata Nacional Demokratike Shqiptaree, e jo sie ishte vendosur ne Kongresin e Kopilakes: eLevizja per Lirimin e Tokave Shqiptaree, e beri ate nje udherrefyese te denje edhe per forcat qe po udheheqin sot luften e popullit shqiptar ne trojet tona etnike per te jetuar te lire, te pavarur e sovran ne trojet e veta, me idealin madhor: RIBASHKIMIN GJITHeKOMBeTAR Ne SHQIPeRINe ETNIKE. Kete amanet te atyre deshmoreve te flijuar ne altarin e Atdheut per liri, demokraci e Bashkim kombetar, qe patjeter do ta realizoje, heret a vone, por gjithsesi po, eshte: BESeLIDHJA KOMBeTARE DEMOKRATIKE SHQIPTARE.

eka ndodhi ne trojet Dardane pas plojes se OZN-es jugosllave ndaj LNDSH dhe veprimtareve te saje A u shua valle kjo Levizje mbarekombetaree Sigurisht qe jo. Ajo nuk u shua kurre, edhe pse pesoi trauma te veshtira; humbi gati tere udheheqesit e K.Q., si dhe te shume Komiteteve Qarkore, Komunale e te Vendit, prape se prape LNDSH, si zogu mitologjik, Feniksi, u ngjall nga shpuza dhe hiri i flakes e i zjarrit te shkaktuar nga okupatoret sllavokomuniste. Qe nga viti 1948 e gjer ne vitin 1972, vetem ne territorin e ish Krahines se Kosoves, linden 5 organizata politike me karakter e program kombetar, pra te djathta, si dhe disa Grupe e 2 organizata majtiste nen ndikimin e ideologjise se regjimit te Enver HOXHeS. Per keto te majtat deri sot u shkrua e u fol shume ne Kosove si dhe ne Shqiperi, ndersa per partite dhe organizatat nacionaliste jane heshtur fare, ose edhe nese jane permendur, eshte bere ne menyre nenemuese dhe me plot ironi e shpesh here edhe me akuza e shpifje difamuase duke u perpjekur qe ato tei paraqese ne sherbim te armikut, ndersa veprat e tyre patriotike duke i pervetesuar si vepra te etyree (majtisteve). Ne lidhje me kete pohim, mjafton te shfletohen artikujt e te ndjeres eRilindjee te viteve 1950 - 60, e posaeerisht te vitit 1961 si dhe nga viti 1987 e deri me 1990, kur u mbyll sepse edevijoie rrugen e percaktuar te okupatorit. Dhe aty kuptohet urrejtja e shfrenuar e pushtetareve komuniste ndaj edo ideje kombetare qe ata e quanin enacionalizmi shqiptare. Mirepo keto le teia leme historise qe tei gjykoje por jo asaj eHistoriee te hartuar dhe botuar me 1994 ne Tirane e cila qellimisht i hesht te gjitha keto veprimtari te LNDSH qe u permenden deri tani dhe qe do te pasojne me tutje.

Keshtu, me 6 gusht 1952, ne rrethin e Mitrovices lindi Organizata e Rinise Kombetare (nacionaliste) Shqiptare me nje emer simbolik por teper kuptimplote: eVOTRA KOSOVARE NACIONAL DEMOKRATIKE SHQIPTAREe. Kjo Organizate, fillimisht lindi dhe u perhap ne Gjimnazin e Mitrovices, pastaj ne Tetevjeearen e Staritergut dhe brenda pak kohesh u zgjerua edhe ne Shkollen Normale te Prishtines, ne Podujeve, Gjilan, Prizren, Shkup e Tetove, Peje, Istog e Rakosh, etj. Dega e Istogut u krijua me 22. 5. 1955 ne fshatin Bellopoje ku merrnin pjese disa te rinj nga keto treva, e nje nder ta ishte edhe aktivisti Ibrahim METAJ, i cili ne momentin kur shkruhen keto rrefime, gjendet si emigrant politik ne Suedi dhe qe nderkohe, ka nje kontribut shume te emueshem ndaj kauzes shqiptare. Brenda 8 vjeteve te veprimtarise se dendur te kesaj Organizate Rinore, ajo perfshiu ne gjirin e vet nje numer prej 387 anetaresh besnike e te gatshem per edo sakrifice. Me rastin e zbulimit te saj nga UDB - a jugosllave, ne veren e vitit 1960, u arrestuan 47 veta. 4 prej tyre ishin ne sherbim ushtarak ne Zagreb, andaj keta te 4 edhe i denoi Gjyqi ushtarak i Zagrebit, ndersa 43 veta u denuan ne Kosove. Prej tyre, 26 u liruan nga burgu gjate hetimeve per mungese argumenti, mirepo kuptohej se torturat e rrahjet nuk u munguan, ndersa te tjeret u denuan me denime prej 1 deri 5 vjet burg te rende. Te tjeret nuk u zbuluan fare sepse konspiracioni i tyre ishte me i forte dhe ata, te burgosurit, nuk i zbuluan per kurrfare emimi. Autori i ketij shkrimi u denua atehere nga Gjyqi ushtarak i Zagrebit bashke me tre shoke te tjere: Baki DULLOVI me 2 vjet e gjysme, Mehmet TREPeA me 18 muaj, Hilmi AJVAZI me 9 muaj, ndersa une, Emin Fazlija, me 8 vjet burg te rende, ku edhe i kam mbajtur 6 vjet te plota, ndersa 2 vjet emu falene, pas renies se Rankoviqit ne Plenumin e 4-te te Brionit me 1 korrik 1966.

Pas shpartallimit te KQ te LNDSH e gjer me 1970 - 72-en ne trojet shqiptare te okupuara nga ish federata jugosllave, u krijuan keto Organizata ilegale: Grupi Demokrat Shqiptar Kosovar, Grupi Shqiptar Revolucionar i Maqedonise, Grupi Demokrat Indipendent Shqiptar i Kosoves, Grupi eVeteranet e Luftes Shqiptaree - Rezistenca malesore -, si dhe Shoqeria Demokratike Shqiptare eIsmail QEMAJLIe qe e pat themeluar ne Gjilan patrioti i mirenjohur, Vehbi IBRAHIMI me Metush DAJKOVCIN - KRASNIQI, ndersa ne Shqiperine lindore qe padrejtesisht u pagezua eMaqedonie qene krijuar: eLidhja e Vardarit - Besa Demokrate Shqiptaree dhe eLidhja Shqiptare e Sharrite. Kurse me 1964 doli ne skenen politike te Kosoves Organizata e Adem DEMAeIT me emer: eLeVIZJA REVOLUCIONARE PeR BASHKIMIN E SHQIPTAReVEe, si dhe nje Organizate tjeter me ish-anetare te LNDSH por qe tani kishin ndryshuar bindjet e tyre ideologjike dhe kishin pervetesuar idene e eXhaxhit Envere. Dhe tek, kah fundi i viteve e80, linden ne Kosove Organizata Marksiste Leniniste e Kosoves - OMLK, Fronti i Kuq Popullor, qe ne te vertete u krijua ne Gjermani e jo ne Kosove, si dhe PKMLSHJ, por nder to luante nje rrol te veeante LNCKVSHJ, e cilat vetem pas vrasjes se vellezerve GeRVALLA, do te shkriheshin ne nje Levizje te perbashket e cila fillimisht u quajt: eLeVIZJA POPULLORE PeR REPUBLIKeN SOCIALISTE Te KOSOVeS Ne JUGOSLLAVIe, dhe vetem pas 13 vjetesh do te dale me emrin e ri: eLeVIZJA POPULLORE E KOSOVeSe - LPK.

VOTRA KOSOVARE, N.D.SH.-, trasheguese e denje e LpLTSH e NDSH, nuk pushoi se vepruari as atehere kur pesoi nje goditje te tille aq te rende kur u zbuluan, u kapen e u denuan gati tere udheheqja e saj. Ajo vazhdoi aktivitetin e saj, kuptohet duke shtuar vigjilencen dhe konspiracionin dhe duke nderruar taktiken e strategjine e veprimit, duke persosur metodat e konspiracionit dhe te komunikimit gati te persosura dhe shume efikase.

Me qellim qe te ruhet ideja e shendoshe kombetare per ribashkimin e trojeve etnike ne nje Shqiperi te lire demokratike, eVotra Kosovare NDSHe mori idene e bashkimit dhe njesimit te te gjitha rrymave dhe organizatave qe kishin programe e platforma kombetare qe i kishin trasheguar sadopak dieka nga Levizja per Lirimin e Tokave Shqiptare, gjegjesisht Levizja Nacional Demokratike Shqiptare dhe keshtu, pas shume perpjekjeve dhe kontakteve me plot sakrifica, me perfaqesuesit e atyre Grupeve dhe Organizatave, me ne fund, me 16 gusht 1972, ne Vushtrri u mblodhen perfaqesuesit e Grupeve dhe Organizatave te lartpermendura dhe aty moren nje vendim historik, pasiqe me kohe ishin njoftuar me permbajtjen e Programit te perbashket, duke u BESATUAR njeri me tjetrin, krijuan nje Levizje te pergjithshme mbarekombetare, te cilen nuk e quajten as parti, as Organizate e as Levizje, por thjesht dhe shqip: eBESeLIDHJA KOMBeTARE DEMOKRATIKE SHQIPTAREe - (BKDSH) ku edhe u nenshkrua AKT-THEMELIMI i kesaj BESeLIDHJE, i cili ka kete permbajtje:

P R O C E S V E R B A L I

I KUVENDIT THEMELUES Te BESeLIDHJES KOMBeTARE DEMOKRATIKE SHQIPTARE

Mbajtur me 16 gusht 1972 ne Vushtrri te Kosoves, (ilegalisht).

Sot, te merkuren me 16 gusht 1972, ne hapesire, afer Vushtrrise, ne menyre ilegale u mbajt MBLEDHJA e fshehte dhe shume konspirative, e Perfaqesuesve te grupeve dhe Organizatave politike nacionaliste dhe demokratike te shqiptareve qe veprojne ne territorin e trojeve tona shqiptare te okupuara nga okupatoret sllave. Pas bisedimeve ne mes te disa eksponenteve te Grupeve dhe Organizatave te ndryshme shqiptare dhe me iniciativen e z. Zeke Kosova, u mblodhen sot ne kete Kuvend keta perfaqesues (ne origjinal jane shenuar pseudonimet e pjesemarresve te ketij Kuvendi per shkaqe te mirenjohura te ilegalitetit si dhe BETIMIT te dhene nga te pranishmit qe te mos zbulohet identiteti i tyre deri sa te mos arrihet qellimi perfundimtar i te gjithe neve), elirohet Atdheu yne shqiptar ne teresine e vet etnike.

Ketu shenojme me qellim qe ne kete Kuvend te vihen bazat e shendosha e te sinqerta te nje MARReVESHJE rrespektive qe tash e tutje do te quhet Beselidhje ne mes Grupeve politike dhe dy Organizatave te mirenjohura kombetare dhe ku u arrit marreveshja mbi pikat qe vijojne:

Organizatat dhe Grupet Politike shqiptare perfaqesohen ne Mbledhjen e sotme nga:

Per ORGANIZATeN NACIONAL - DEMOKRATIKE SHQIPTARE - ONDSH - (jane 4 perfaqesues);
Per Organizaten eVOTRA KOSOVARE NACIONAL DEMOKRATIKE SHQIPTAREe (3 perfaqesues);
Per eGRUPIN DEMOKRATIK SHQIPTAR Te KOSOVeSe - (4 perfaqesues);
Per eGRUPIN SHQIPTAR KOMBeTAR Te MAQEDONISe - (3 perfaqesues);
Per eGRUPIN DEMOKRAT INDIPENDENT KOSOVARe - GDIK - (2 perfaqesues);
Per eGRUPIN VETERANeT E LUFTeS SHQIPTARE dhe RREZISTENCeS MALeSOREe - (2 perfaqesues) dhe
Per SHOQNIA DEMOKRATIKE SHQIPTARE eIsmail QEMAILIe - (2 perfaqesues).

Pra gjithsej ishin 20 Delegate ne kete Kuvend historik.

- 1 -

Konstatohet nevoja e domosdoshme e nje bashkepunimi te thjeshte e te sinqerte ndermjet te gjitha forcave progresive kombetare te shqiptareve nga trojet e pushtuara, i cili mund dhe duhet te pagezohet me emrin BESeLIDHJA e te gjitha grupeve politike shqiptare apo shkurtimisht: BESeLIDHJA NACIONALE (Kombetare) DEMOKRATIKE SHQIPTARE - B.K.D.SH., me qellim per te ndihmuar me edo mjet e sakrifice personale, te edo anetari, eLIRIMIN e pjeseve te atdheut tone Shqiptar nga pushtuesit aktuale dhe ribashkimin tokesor e te popullates se Atdheut, qe, padrejtesisht iu shkeputen Shqiperise Ame nga Fuqite e Medha ne Konferencen famekeqe te ambasadoreve ne Londer me 1913.

- 2 -

BESeLIDHJA e porsaformuar hyn ne fuqi te plote me 28 Nentor 1972, per shkak se deri atehere, udheheqja e edo Grupi dhe Organizate politike e perfshire ne kete Marreveshje eshte e OBLIGUAR tei njohe te gjithe anetaret e vet me keto KONKLUZIONE si dhe ne shenje te 60 VJETORIT te SHPALLJES se PAVAReSISe SHTETeRORE E KOMBeTARE, te shenohet ky BASHKIM I SHENJTe KOMBeTAR e ANTIKOMUNIST dhe te ngrihet bashkepunimi i sinqerte ndermjet paleve nenshkruese te kesaj Marreveshje, qe ka per qellim luften e pakompromis me edo mjet ligjor e te pershtatshem per shpetimin e Atdheut nga roberia komuniste dhe nga okupimi sllavo e grek; nga terrori dhe shfarosja e races sone qe dita dites po i kanoset rreziku i shfarosjes dhe asimilimit total nga torturat e bolshevizmit te stepave karpatiane; dhe keta beselidhes shqiptare duan tei sigurojne ketij populli te pervuajtur dhe paqedashes, SOVRANITETIN dhe INTEGRITETIN tokesor e demografik te teresise etnike, si dhe te gjitha lirite demokratike qe i gezon bota e lire dhe e qyteteruar, e sidomos ato te shprehjes se lire te votes per caktimin e formes konstitucionale te shtetit te RIBASHKUAR SHQIPTAR.

Per tu perpjekur dhe duke perdorur edo mjet te pershtatshem, per ruajtjen dhe kultivimin e MORALIT, EDUKATeS KOMBeTARE te te gjithe anetareve te BESeLIDHJES sone KOMBeTARE DEMOKRATIKE SHQIPTARE - BKDSH, eshte duke ushqyer gjithmone ATDHEDASHURINe e SINQERTe ndaj mbare kombit dhe Atdheut si dhe mundesisht edhe bashkepunim reciprok me ato forca politike te emigracionit shqiptar qe kane ide dhe Programe te ngjashme me tonat.

elirimin e trojeve te okupuara nuk guxon askush ta kushtezoje me efaredo koncesioni qe demton integritetin dhe sovranitetin e plote te kombit shqiptar.

Bashkepunimi duhet te zhvillohet permes propagandes se shtypit si dhe kontakteve direket me forca te tilla. Kurse ne trojet e okupuara do te botohet Organi ilegal i kesaj Beselidhje, i cili do te quhet: eBESA SHQIPTAREe!

Perfaqesuesi yne ne boten e lire ka per detyre te veproje qe eeshtjen kombetare shqiptare ta sensibilizoje prane Qarqeve te ndryshme politike dhe diplomatike te botes, si dhe te angazhoje njerez te races sone qe jane te gatshem tei bashkengjiten kesaj Beselidhje dhe te veprojne ne kuader te Statutit dhe Programit te BKDSH-se.

- 3 -

Ky vendim merr formen e prere (Plotefuqizohet) pasiqe te akordohet nga te gjithe Perfaqesuesit e pranishem te ketij Kuvendi me nenshkrimet e tyre te plota ne tekstin unikat te doreshkrimit te kesaj MARReVESHJE, e cila do te shumezohet nga jashte Atdheut dhe emrat e vertete te Perfaqesuesve te shnderrohen ne pseudonime ose shifra perkatese qe i dine vetem te pranishmit dhe qe BETOHEN se do te ruajne sekretarin e konspiracionit. Procesmbajtesi eshte Perfaqesues fuqiplote dhe ky i nenshtrohet BETIMIT dhe OBLIGIMIT per ruajtjen e fshehtesise se identiteteve te personave pjesemarres ne kete Kuvend.

- 4 -

Nenshkruesit e ketij Procesverbali angazhohen se nuk do te zhvillojne ndonje veprimtari politike individuale jashte BESeLIDHJES KOMBeTARE DEMOKRATIKE SHQIPTARE, deri sa te elirohet Atdheu yne Shqiptar ne teresine e vet Tokesore dhe kombetare.

- 5 -

Per realizimin e kesaj Marreveshje obligohen pjesemarresit e ketij Kuvendi, qe secili prej tyre, te organizoje Mbledhje, takime dhe forma te tjera informimi te bazes po sa te kthehen ne mjediset ku veprojne dhe ne ato Mbledhje e takime tei informojne gjeresisht anetaret e tyre, per hollesirat dhe rendesine e ketij BASHKIMI dhe riemertimin e mbare Levizjes sone kombetare me emrin e ri dhe simbolik: eBESLIDHJA KOMBeTARE DEMOKRATIKE SHQIPTAREe - B.K.D.SH. Duhet sqaruar per te gjithe te interesuarit se shkaqet qe na shtyne te marrim kete hap si dhe rrethanat politike e historike te motivuara me argumente te shendosha e prirje kombetare, na euan ne ndrrimin e emrit. Kjo pune duhet kryer para 28 Nentorit te vitit 1972, ashtu qe Diten e Madhe, Diten e FLAMURIT Beselidhja jone te kete legjitimitetin fuqiplote nga te gjithe anetaret, per teia filluar aktivitetit intensiv per realizimin e detyrave te parashtjelluara ne KANUNOREN e BKDSH.

- 6 -

KANUNORJA e Beselidhjes Kombetare Demokratike Shqiptare, e parashtruar ne kete Kuvend si projekt, pasi u lexua me ze, pranohet ne teresi pa asnje ndryshim. Dhe si e tille, duhet pershkruar e shumezuar (Botuar) qe te mundemi teua shperndajme, se paku nga nje kopje Kryesive te Grupeve dhe Organizatave ne fjale qe sot u shkrine ne Beselidhjen Kombetare Demokratike Shqiptare. Po ashtu, duhet te sigurohen kopje (ekzemplare) edhe per anetaret e Grupeve dhe Degeve te reja qe do te krijohen nga vete BKDSH, sepse vetem keshtu, anetaret tane mund te dine te veprojne dhe te zhvillojne aktivitetet e tyre politike dhe kombetare, konform Programit, Statutit dhe Parimeve Themelore te BKDSH.

Te gjithe anetaret e BKDSH jane te obliguar moralisht dhe shpirterisht qe tei respektojne te gjitha normat ligjore te Statutit, Parimeve Themelore dhe Programit te BKDSH.

edo veprim i anetarit/es qe nuk perputhet me normat ligjore te ketyre dokumenteve, eshte kunder interesave te pergjithshme kombetare dhe si i tille nuk duhet zbatuar nga anetaret tane besnike.

edo pike, nyje, kryerresht apo kapitull i Statutit, Programit dhe i Parimeve Themelore te BKDSH eshte perpiluar ne ate menyre qe i mbron dhe duhet tei mbroje te DREJTAT KOMBeTARE dhe NJEReZORE mbareshqiptare dhe te shtetasve te tjere te Shqiperise Etnike.

Kanunorja ne fjale, origjinali i se ciles eshte shkruar vetem ne nje kopje ne doreshkrim, duhet te botohet mundesisht brenda nje kohe sa me te shkurter. Kete detyre do ta kryeje eArben KOSOVAe.

- 7 -

Beselidhjen tone Kombetare Demokratike Shqiptare ne boten e lire si dhe prane Organizatave ekzistuese politike te mergates shqiptare si dhe ato te huaja, tani e tutje do ta perfaqesoje i autorizuari i ketij Kuvendi, eArben KOSOVAe.

I sipermenduri autorizohet nga ky kuvend qe per nevoja zyrtare te BKDSH te porosise nje vule modeste me mbishkrim: BESeLIDHJA KOMBeTARE DEMOKRATIKE SHQIPTARE dhe ne mes te asaj vule te rrumbullaket, te jete simboli i kesaj BESeLIDHJE: shqiponja dykrenore e mbi kokat e saja dy duar te lidhura BESA-BESe. Si dhe tei krijoje te gjitha mjetet e tjera per funksionimin e perfaqesise sone ne boten e lire.

- 8 -

Ky Procesverbal u nenshkrua si PROTOKOLL i MARReVESHJES se arritur per riemerimin e Levizjes Kombetare per Lirimin e Tokave Shqiptare - LNDSH ne: eBESeLIDHJA KOMBeTARE DEMOKRATIKE SHQIPTAREe, nga pjesemarresit e ketij Kuvendi te sotem te bashkimit ne nje kopje te vetme unike - ne doreshkrim, me porosi qe Procesmbajtesi ta kopjoje ose shumezoje brenda nje afati fare te shkurter pasi te jete kryer shumezimi i tij, teiu jepet secilit pjesemarres te ketij Kuvendi nga nje kopje, ashtu qe te gjithe te kene dokumentin e arritjes se MARReVESHJES historike te nje BASHKIMI te shendoshe dhe te ndergjegjshem mbarekombetar.

- 9 -

Ne Kuvendin e lartpermendur u propozua dhe u aprovua unanimisht nga te gjithe pjesemarresit qe sot te vendoset nje RREGULL i VEeANTe, i cili do te sanksionohet edhe me Statut dhe Rregullore te Brendshme te Punes se BKDSH, per menyren e komunikimit intern partiak, keshtu qe u vendos se edo anetar qe pranohet ne radhet e BKDSH duhet te betohet me shkrim dhe ne baze te betimit te dhene, u drejtohen njeri tjetrit me: besnik - besnike e jo kurrsesi me eshoke, eshoqee, ose: ezonjee, ezonjushee,ezoterie, sepse fjalen e bukur e te paster te shqipes sone te sterlashte eshoke (shoqe) e ka komprometuar shume keq regjimi komunist i Enver HOXHeS, ndersa shprehjet:ezonjee,ezonjushee dhe ezoterie jane shprehje te klasave te privilegjuara, dhe BESeLIDHJA jone eshte kunder edo privilegji qe shkon ne dem te bashkesise kombetare Shqiptare, sepse duke u bazuar ne Parimet tona Themelore, BESeLIDHJA jone lufton per nje Shqiperi te lire, demokratike, humanitare, te Ribashkuar, ku nuk do te kete shfrytezues e as te shfrytezuar, por te krijoje nje shoqeri te drejte humanitare, te barabarte per edo qytetar dhe shtetas te Shqiperise se Lire Etnike e Demokratike.

...... etj.

Vushtrri, me 16 gusht 1972

(vazhdojne nenshkrimet) ..........

Se beselidhja jone qendron ne baza te shendosha te tradites sone kombetare, me se miri deshmojne aktivitetet e saja politike per eeshtjen mbarekombetare gjate gjithe ketyre viteve si dhe shtrirjen e saj edhe jashte kufijve etnike, pra ne Perendim ku ka krijuar shume Dege, Nendege dhe Aktive, jo vetem ne Gjermani por edhe ne shume shtete te Perendimit si ne Austri, Belgjike, Hollande, Zvicer, Danimarke, Suedi, Norvegji, SHBA, Turqi dhe ne Australine e larget. Gjithashtu per seriozitetin e Beselidhjes sone flasin edhe aktet e saj juridike, qe sie u theksua me lart, jane perfshire me nje emer te perbashket: Kanunorja e B.K.D.SH. Ne kete Kanunore jane perfshire: Parimet Themelore prej 14 pikave kryesore, Programi me 18 Nene, e qe ndahet ne: Pjesen e Pergjithshme, prej 7 pikave, Programi Politik me 10 Nene dhe 12 Pika te veeanta, Programi Ekonomik prej 7 pikave kryesore, Programin e Edukimit dhe te Arsimimit prej 10 pikave kryesore, Programin e Politikes Sociale prej 12 pikave kryesore, Programin e Mbrojtjes se Natyres dhe te Rrethit Shoqeror prej 6 pikave kryesore me shume nenpika; Programin e Rregulloreve te Brendshme te Punes se BKDSH, ku ne realitet jane perfshire dy Rregullore: ajo e Komitetit Kombetar si dhe ajo per Aktive, Nendege, Dege dhe per tri Komitetet Drejtuese te BKDSH - Komitetin Drejtues ne Shqiperi, ate ne Kosove dhe vise te tjera shqiptare nen okupimin e ish - Jugosllavise si dhe ate te Mergimit. Gjithashtu, BKDSH ka nje Statut te persosur, te aprovuar po ne ate mbledhje historike te 16 gushtit te 1972-es, kur u be shkrirja e ONDSH-se dhe Grupeve e Organizatave te tjera ne BKDSH. Ky Statut deri ne Kuvendin (Kongresin) e Shtate kombetar qe u mbajt ne Tirane per here te pare, me 3 e 4 mars 1994 ka pasur gjithsej 6 Kapituj, dhe 43 Nene e shume epikae, enenpikae, alineja e formulime te tjera juridike, kurse Kuvendi ne fjale, beri disa permiresime apo ndryshime fare te vogla qe duhej te perputhen me ligjin e shtetit shqiptar dhe aty u vendos qe BKDSH eshte perpunuar ne menyre te denje juridike, ku jane perfshire 30 Nene, shume epikae dhe enenpikae e formulime te tjera juridike. Me fjale te tjera: BKDSH posedon te gjitha karakteristikat e nje LeVIZJE mbarekombetare qofte juridikisht, qofte historikisht edhe pse formalisht per hir te rrethanave te imponuara ligjore ne Shqiperi u desh te regjistrohet si parti politike, sepse BKDSH eshte vazhduese e idese se shenjte te eBESA KOMBeTAREe, te te pavdekshmit, Prof. Ymer BERISHeS si dhe e mbare LeVIZJES per LIRIMIN e TOKAVE SHQIPTARE, po ashtu edhe te drejten politike e morale sepse ka vepruar dhe vepron ne kornizat e shqiptarizmit te vertete, pa pasur nevoje importimi te ideologjive te huaja, qofte nga Lindja apo nga Perendimi. Ideologjia e BKDSH eshte ideologji autoktone, ideologji mbareshqiptare. Ideologjia jone eshte: Jeta e lire e frymezuar dhe e mbeshtetur nga traditat dhe kultura jone shumeshekullore; sipas Kuvendit Popullor (te Odave) te pasuruar me norma te reja ideologjike perparimtare dhe bashkekohore, dhe duke ua njohur te drejten e tyre edhe minoritareve te tjere qe jetojne si pakice ne atdheun tone - Shqiperine Etnike.

Nuk ka nevoje te flasim kesaj radhe mbi veprimtarine politike gjate ketyre viteve qe nga riemerimi i Levizjes Kombetare Shqiptare ne BKDSH, as per 6 Kongreset e kesaj Beselidhje qe u mbajten ne mergim, e as per Kuvendin e 7-te mbarekombetar qe per here te pare u mbajt ne kryeqytetin e Shqiperise se lire demokratike, sepse per kete do te flitet e shkruhet ne librin e veeante qe se shpejti do te botohet, kushtuar Levizjes mbarekombetare shqiptare - asaj qe fillimisht njihej me emrin: LpLTSH (Levizja per Lirimin e Tokave Shqiptare) qe ne Kongresin e Shkupit (1 qershor 1946) te riemerohet ne: eLeVIZJA NACIONAL DEMOKRATIKE SHQIPTAREe - LNDSH, ne krye te kesaj Levizje ishte Komiteti Qendror i LNDSH dhe qe pas 26 vitesh prape do ta ndryshoje emrin e vet, kesaj radhe ne: BESeLIDHJA KOMBeTARE DEMOKRATIKE SHQIPTARE - BKDSH, por qe te gjitha keto ndryshime e eriemertimee asnjehere nuk e ndryshuan Planprogramin kombetar qe e kishte percaktuar eBESA KOMBeTAREe e te pavdekshmit, Prof. Ymer BERISHA, sepse burimi i shqiptarizmit se vertete rrjedh nga dokumentat e pakontekstueshem te VENDIMEVE te marra me 12 shtator 1943 ne Mbledhjen themeluese te eBeses Kombetaree ne Pejen e Haxhi ZEKeS, pervjetor re cilin po e perkujtojme sot pas 53 vitesh te asaj ngjarje me rendesi historike si dhe 50 vjetorin e vrasjes tragjike te prijesve te kesaj Levizje mbarekombetare e njekohesisht edhe 24 vjetorin e riemerimit te LpLTSH ne BKDSH. Mirepo nuk do te ishte e drejte qe kesaj rradhe mos te permenden edhe veprimtaret me te dalluar te BKDSH gjate ketyre 24 vitesh aktiviteti e ata jane:

Gjok SPAeI nga Velezha e Prizrenit, Metush KRASNIQI i Dajkovcit, Mehmet TREPeA i Mitrovices, Hamit EMINI - edoktorie nga Baica e Gllogovcit, Vehbi IBRAHIMI nga Uglari i Gjilanit, Rasim ZENELAJ nga Sllatina e Podujeves, Hyen eAMI nga eameria, banor i Suedise, Shahin VOCA i Shales se Bajgores si dhe Ymer DODA i vrare ne New York nga agjentet e UDB-es, Shaban DERGUTI tani me banim ne SHBA, Hasan DALIPI nga Kumanova e shume patriote te tjere qe nuk kursyen asgje ne jeten e tyre per eeshtjen kombetare dhe per afirmimin e Beselidhjes Kombetare Demokratike Shqiptare. Prandaj duke i perkujtuar deshmoret e kombit ne pergjithesi, nuk mund te mos i permendim edhe ata qe rane si dhe ata qe akoma jetojne por qe kane kontribuar dhe po kontribuojne per kauzen e shenjte kombetare e posaeerisht qe dhane ndihmesen e tyre te pa kursyeshme per Beselidhjen Kombetare Demokratike Shqiptare, ku nje vend te veeante nderi e admirimi zene dy motrat tona patriote e besnike te idealit mbarekombetar: Kimete TOPALLI dhe Lulzime SHEMALLARI. Te gjalleve, nderimet tona me te larta, kurse te vdekurve per mbrojtjen e shenjterise me te emueshme: patjetersimin e trojeve Arbenore: nderimet tona me te larta e me te thella; lavd i pertejshem u qofte. Prof. Ymer BERISHeS, Ndue PeRLLESHIT, Pater Bernard LLUPIT, Kole PARUBAJ, Gjergj MARTINIT, sokoleshes shkodrane, heroines se Lufterave elirimtare te Kosoves, Marije SHLLAKUT, Gjon SERREeIT, Ajet GERGURIT, Mulla Ilaz Brojes, Mulla Idriz GJILANIT, tribunit Shaban POLLUZHeS, Mehmet GRADICeS, Bislim BAJGOReS, Ahmet SELACIT, Haradin VIDISHIQIT, Xheme GOSTIVARIT, Mustafe Hete KOKeS, Hasan REMNIKUT, Gjok SPAeIT, Hamit EMINIT, Metush KRASNIQIT, Ymer DODeS, Shahin VOCeS, Vehbi IBRAHIMIT e gjithe atyre qe rane ne Altarin e lirise dhe te teresise arberore - LAVDI i PeRJETSHeM U QOFTe! NDERIME DeSHMOReVE dhe AMANET te gjalleve: MOS E HARRONI AMANETIN E Te PAReVE: JA VDEKJE, JA LIRI ! Sepse PA KOSOVe E eAMeRI NUK KA SHQIPeRI dhe PA SHQIPeRI NUK KA AS KOSOVe E AS eAMeRI!

RROFTe SHQIPeRIA ETNIKE E DEMOKRATIKE - IDEALI i GJITHe SHQIPTAReVE KUDO Qe JETOJNe NePeR BOTe!

RROFTe FLAMURI KUQ E ZI !

BESeLIDHJA KOMBeTARE DEMOKRATIKE SHQIPTARE eshte zotuar para popullit te vet dhe mbi gjakun e Deshmoreve se ka per te luftuar deri ne zbatimin e plote te misionit te vet per ribashkim kombetar e tokesor te Shqiperise se vertete - as te emadhee, e as te evogele, por te asaj Shqiperie te trasheguar nga Beselidhjet e deritanishme te luftetareve te lirise dhe ky amanet patjeter duhet realizuar.

E M I N F A Z L I J A
alias

E M I L K A S T R I O T I

PROFESOR YMER BERISHA

UDHeHEQeSI DHE FARKeTARI I DENJe I IDEALIT KOMBeTAR PeR RIBASHKIMIN E TROJEVE ETNIKE SHQIPTARE Ne NJe SHTET ETNIK, DEMOKRATIK DHE PeRPARIMTAR

Te flasesh dhe te shkruash per figuren e madhe, te ndritshme dhe kolosale te nje atdhetari te kulluar, sie ka qene i pavdekshmi profesor YMER BERISHA, nuk eshte lehte, sepse ai ishte KOMANDANTI i FUNDIT i FORCAVE Te ARMATOSURA te GUERILES kombetare Shqiptare dhe KRYETARI i FUNDIT i Levizjes per Lirimin e Tokave Shqiptare-LpLTSH- gjegjesisht LeVIZJES NACIONAL-DEMOKRATIKE SHQIPTARE-(LNDSH-se), por sidoqofte do te perpiqem qe ne kete Akademi Perkujtimore te se DJATHTeS SHQIPTARE tei paraqes disa te dhena, historikisht te pamohueshme, edhe pse burimet arkivore per gjurmuesit nacionaliste shqiptare kane qene per 50 vjet me rradhe te mbyllura hermetikisht, madje edhe sot mungon vullneti te nje pakice fare e vogel studiuesish shqiptare qe tei pervishen kesaj teme mjaft te komplikuar duke iu efalenderuare edhe disa peshtjellimeve te qellimshme apo jo te qellimshme qe publikohen koheve te fundit ne shume versione dhe krijojne huti te lexuesi i vemendshem. Do te perpiqem te jap nje kronologji te shkurter mbi jeten, veprimtarine politike, arsimore, kulturore, humane dhe ushtarake te te ndritshmit atdhetar, profesor YMER BERISHeS me fakte dhe data, sa te jete e mundur, te sakta te ngjarjeve kryesore ne jeten e tij te shkurter, por mjaft te bujshme.

PO KUSH ISHTE PROFESOR YMER BERISHA e

Ymer BERISHA lindi me 13 maj 1912, ne fshatin GJURGJEVIKU I MADH i Prekorubes se Dukagjinit, ne perberje te rrethit te Pejes. Ishte i biri i SHABAN BERISHeS dhe nenes FAZe, e bija e Jetish TAFILIT, nga Turieefci i Drenices. Familja prej se ciles rrjedh profesor Ymer BERISHA, eshte familje e vjeter vendase - fshatare e formuar ne frymen patriarkale me tradite, bujare e mikepritese, e cila ishte shembull per te mire. Per nga fisi ishte BERISHe, si na meson edhe vet mbiemri i kesaj familje.

I pari i gjenerates se peste te meparshme quhej eERKINI, prej nga po e fillojme hartimin e kesaj Kumtese, eerkini pas vetes la pasaardhes nga te cilet do te formohen dy familje: eERKINI e MUSTAFA e HAJDINI e MUSTAFA - MUJA dhe brezi i tashem ose i sotem: Mustafa me vellezer dhe motra. Nderkaq zhvillimi gjenealogjik i familjes se Ymer Berishes zhvillohet si vijon: eERKINI e ILIJAZI - SHABANI dhe brezi i Ymerit me vellezer dhe motra. Familja BERISHA merrej me pune bujqesore dhe blegtorale. Kjo familje posedonte siperfaqe te konsiderueshme toke. Ndonese kishte toke te mjaftueshme, pjesa me e madhe e saj ishte pasive, ndersa me pak kishte toke te plleshme dhe bukedhenese. Tokat e tyre ne truallin shkembor te maleve te Gllareves, per te dhene rendimente te duhura, kerkonte pleherim dhe pune te mundimshme.

QENDRIMI I FAMILJES BERISHA NDAJ PUSHTUESVE Te HUAJ

Familja Berisha e Gjurgjevikut te Madh, ndaj edo pushtuesi ka mbajtur qendrim urrejtes, vetem pse ishin pushtues te trojeve tona. Pinjojte e kesaj familje u gjeten ne Kuvende e fronte lufte, ku kishte te beje ne lidhje me eeshtjen tone kombetare: ne BESeLIDHJEN SHQIPTARE te PRIZRENIT me 1878-en, ne Kuvendet e Pejes e te Junikut, ne ate te Mitrovices me 1903 te organizuar nga Isa BOLETINI, etj. Familjet Berisha, e ajo e SADIK RAMeS dhe e Shaban ILIJAZIT, nuk ishin perkrahese te reformave te osmaneve te viteve 1902-1908, te imponuara nga Rusia dhe Austro-Hungaria. Ne te kunderten, ata ishin shume aktive ne Kryengritjen e vitit 1903, ne Drenice e Mitrovice kunder vendosjes se konsullit rus, Shqerbinit ne Mitrovice. Keta, ne krye te luftetareve te regjionit te Prekorubes, bashke me Drenicen, i hyne aksionit te luftes ne veri. Kete qendrim edhe me armiqesor e te ashper do te mbajne ndaj Serbise e Malit te Zi gjate Luftes se Pare Ballkanike me 1912 dhe gjate Luftes se Pare Boterore ( 1914-1918 ), kunder Bullgarise. Ne veeanti urrejtja dhe qendresa e tyre shtohet kunder shtetit te Mbreterise Serbo e kroato - sllovene dhe me vone, e quajtur ejugosllavee, mbreteri e cila ne te gjitha menyrat shtypte popullsine liridashese shqiptare; uea merrte tokat dhe ua ndante kolonisteve. Keshtu, gjate tere kohes se sundimit te Jugosllavise monarkiste, familjet Berisha te Gjurgjevikut te Madh, e hapen frontin e luftes me keta pushtues te eger. Pas vrasjes se kryetarit serb te Komunes se Zllakuqanit Den RIBAeIT nga Shaban Berisha, per shkak se regjimi serb me urdherin e kryetarit Den RIBAeI, likuidoi familjen 23 anetareshe te Zeqe Isufit ne pranveren e vitit 1919 duke i djegur ne nje shtepi te ngujuar, qe e kallen, e dogjen kriminelet sllave. Familjet Berisha, deri ne renien e mbreterise jugosllave, qene te detyruara te jetonin here ne Shqiperi e here ne Kosove. Nderkaq ILIJAZI i eerkinit i la tre djem: ADEMIN, SHABANIN e ( babai i Ymerit ) dhe ASLLANIN. Shabani i kishte tre djem: YMERIN, BINAKUN dhe SAHITIN. Ymeri, qe kur ishte femije, ishte inteligjent, i meneur dhe i shkathet, i qete dhe logjik. Gjithmone fliste prajshem, bute dhe qarte dhe ne menyre te kontrolluar. Ky ishte i dalluar ne mes te moshatareve te tij. Pas vrasjes se kriminelit me damke DEN RIBAeIT, Shabani u detyrua te kaloje ne ilegalitet, mirepo duke qene i shqetesuar per familjen e tij se mund ta pesonte nga kriminelet serbe, vendosi te marre gruan, vajzen dhe djalin e madh, Ymerin, qe asokohe akoma nuk i kishte mbushur 7 vjet, dhe te kaloje ne Shqiperi. Ne fillim u vendos ne Krume e pastaj ne Fushe-Kruje. Dy vellezerit e vegjel te Ymerit: Binaku dhe Sahiti, mbeten ne Kosove bashke me xhaxhallaret, Ademin dhe Asllanin. Rrjedha jetesore e Shaban Berishes, babait te profesor Ymerit, nderlidhet me qendrimin mohues te regjimit serb dhe me vrasjen e kryetarit te komunes se Zllakuqanit. Ai u detyrua, sie u theksua me lart, qe te kaloje ne Shqiperi ilegalisht. Beri nje jete dramatike e shume te rende, por te ndershme. Ymer Berisha, qysh si femije ishte shume i zgjuar e inteligjent. Shkollen fillore e kreu ne Fushe-Kruje, ndersa Normalen ne Elbasan. Ishte nxenes i shkelqyeshem dhe me prirje te medha per aktivitete te tjera jashtemesimore. Qe kur ishte nxenes, nisi te bashkepunoje me fletushken e Shkolles - eMeSUESIe dhe ate eNORMALISTIe. Duke mos qene i kenaqur vetem me kryerjen e shkolles se mesme, i etur vazhdimisht per dituri, Ymer Berisha shkoi ne Itali dhe u regjistrua ne Universitetin e Firences, ne Fakultetin e Shkencave Natyrore, ku studioi paralelisht historine dhe Gjeografine. Per shkuarjen e tij me studime ne Itali, duhet falenderuar ne radhe te pare eHomerie Shqiptar, pra At Gjergj FISHTA, i cili nderhyri per teia siguruar bursen e shtetit Shqiptar. Ymer Berisha me vone, studioi edhe ne Akademine Ushtarake ne Rome te cilen e kreu, poashtu, me sukses te shkelqyeshem dhe u gradua me graden e majorit te Ushtrise kembesore. Me pas studioi edhe gjuhen e Letersine italiane. Ishte njeri nder studentet me te dalluar te brezit te tij dhe studimet arriti tei perfundoje me rezultate shume te larta dhe ne kohen e caktuar. Gjate qendrimit te tij ne Itali, Ymer Berisha asnjehere nuk i shkeputi lidhjet shpirterore me Kosoven. Ate e mbante ne mendje e ne zemer. Zjarri i dashurise, kujtimi per te e digjte si prush. Ymer Berisha i mbaroi studimet ne Fakultetin e Shkencave Natyrore, Degen e Historise e Gjeografise me 1936-en. Supozohet se po te njejtin vit e ka kryer edhe Akademine Ushtarake. Veten e konsideronte nje student te perjetshem, prandaj menjehere shkoi ne Sorbone te Frances, ku studioi edhe shkencat filologjike. Nuk dime sa qendroi ne Universitetin e Sorbones, por e dime se, porsa Italia fashiste okupoi Shqiperine, ai i nderpreu studimet dhe u kthye ne Shqiperi. Nuk u inkuadrua ne Ushtrine Shqiptare, e cila ne realitet ishte nen komanden e fashizmit italian, por e filloi punen si mesimdhenes ne fshatrat e Fushe-Krujes, Kukesit, Peshkopise, Lushnjes e Beratit. Ne te gjitha keto lokalitete ai formoi koleksione muzeale, grumbulloi lende arkeologjike, mblodhi dhe botoi lende folklorike ne revisten e mirenjohur eVISARET E KOMBITe dhe ne periodikun tjeter shqiptar, qe akoma nuk eshte grumbulluar per tu shqyrtuar dhe studjuar ne menyre shkencore. Krahas punes edukative - arsimore ne shkolle, Ymer BERISHA angazhohej me tere qenien per te ndihmuar edhe popullaten shqiptare ne Kosove, e cila vuante e torturohej enjerezisht nga regjimi serb. Parashikimi i tij se do te sulmohej e pushtohej edhe Jugosllavija, doli i vertete. Duke i njohur mire rrethanat e kohes, ai u bente thirrje gjithe perfaqesuesve te inteligjences shqiptare-kosovare dhe asaj mbarekombetare qe te mobilizohen, te bashkohen dhe te punojne te gjithe si NJe per RIBASHKIMIN E TROJEVE SHQIPTARE, te cilat ishin prere padrejtesisht nga trungu kombetar: Sanxhakun, Janinen, Presheven, Bujanofcin, Kumanoven, Kereoven, Ohrin, Manastirin, Plaven, Gucine, Tivarin, Ulqinin, etj. Profesor Ymer BERISHA, i cili kishte mbaruar dy fakultete dhe dy te tjera te nisura e ne prag te mbarimit, ishte pergatitur shume mire ne aspektin shkencor e politik. Ishte njeri nder intelektualet me te respektuar. Me qellim qe tei ndihmoje me shume eeshtjes shqiptare ne pergjithesi dhe eeshtjes se Kosoves ne veeanti, Ymer Berisha aderoi ne KOMITETIN E KOSOVeS. Fill pas kapitullimit te Jugosllavise monarkiste, kthehet ne Kosove me disa anetare te Komitetit dhe me shume mesues, te cilet erdhen ketu me iniciativen e Ministrit te Arsimit, Ernest KOLIQI. Ne Kosove gjate periudhes se mbreterise karagjorgjevieiane, nuk kishte funksionuar asnje shkolle shqipe. Mbi 95% e popullsise shqiptare ishte analfabete. Duke pare kete gjendje dhe duke ndjere nevojen per hapjen e shkollave ne gjuhen shqipe, Ymer Berisha me mesues te tjere, u hyri puneve per shkollimin e rinise sone, per organizimin dhe ngritjen e arsimit. Pas hapjes se Gjimnazit dhe te Normales e (LICEUT), eSAMI FRASHeRIe ne Prishtine, Ymer Berisha u inkuadrua si mesimdhenes, ku ligjeroi dy lende: Gjuhen dhe Letersine shqipe si dhe historine. Profesor Ymer BERISHA duke qene nje njohes i mire i gjuhes dhe letersise shqipe, historise kombetare dhe historise se popujve te tjere te botes, duke pasur nje diapozon shume te gjere te njohurive edhe ne fusha te ndryshme, ishe nje pedagog i mrekullueshem, interpretues shembullor i njohurive te thella shkencore, poliglot, njohes i disa gjuheve qe i fliste dhe i shkruante rrjedhshem, si italishten, frengjishten, gjermanishten, anglishten, latinishten, greqishten, spanjishten e serbokroatishten, fitoi admirimin e nxenesve dhe te gjithe atyre qe arriten ta njohin. Ai nuk pushonte kurre.Vazhdimisht studionte, vazhdimisht levizte nga nje vend ne tjetrin duke u marre edhe me hulumtime arkeologjike. Germoi neper lokalitete te vjetra, kryesisht ne fshatrat e Prekorubes - Drenice, ne eABIQ dhe AeAREVe. Gjate punes hulumtuese gjeti, mblodhi dhe grumbulloi shume eksponate te kultures sone si monedha, arme, vegla pune, stoli, etj. Kete thesar material dhe shpirteror te popullit tone qe nga parahistoria, e mblodhi, e sistemoi dhe e studioi duke deshmuar keshtu per lashtesine e popullit shqiptar, autoktonine e tij. Mblodhi e shenoi te dhena historike nga kujtesa e popullit, shume legjenda, kenge, etj., qe deshmojne per kulturen, besen, trimerine, traditen tone shekullore dhe etnopsikologjine. Rrefimet e njerezve i shenonte besnikerisht, i sistemonte dhe i studionte me kujdes ato kujtime qe ishin ruajtur e ishin percjelle brez pas brezi. Njerezit me kujtese te forte i konsideronte eARKIVA Te GJALLA Qe LeVIZINe!.

PROFESOR YMER BERISHA Ne KUJTESeN E BASHKeLUFTeTAReVE DHE

MOSHATAReVE Te TIJ

Figuren e shumeaneshme te profesor Ymer Berishes me se miri e ka pershkruar nje bashkeveprimtar dhe bashkeluftetar i tij, nen pseudonimin eKOSOVARIe, qe ne realitet ka qene atdhetari i mirenjohur, Prof. ZEF NEKAJ, emigrant politik ne SHBA, i cili, me rastin e 20-Vjetorit te vrasjes tragjike te te nderuarit profesor Ymer Berishes, botoi nje artikull perkujtimor ne Revisten kulturore e shoqerore e fetare, eJETA KATOLIKE SHQIPTAREe q, botohej asokohe nga atdhetari, Monsignor Dr. ZEF OROSHI. Aty, ndermjet te tjerash thuhet: e...Ymer Berisha, shkurtalaq, i ngjeshun, fytyrezeshkan i pikalosun lije, hundeshkabe e syzi, me nji vezellim sa te prefte e te shpejte, aq edhe te ambel e terhjekes; sa i pervujt e fjalematun deri ne piken ku njeriut i duket se po ka turp me fole, aq edhe shkamb i patrandun ne idealin e tij. Ky qe profesor Ymer Berisha nga Dukagjini dardan; ky qe malesori i thjeshte me te thjeshtit, vella me vellezerit, shkollar me shkollaret, por edhe armik me armiqte e perbetuar. Ky qe njani nga prijesat, ne mos prijesi ma ne za, kah i cili i kishin hape syte e veshet shumica derrmuese e kosovareve mbas luftes se hatashme te Drenices ne dimnin e vitit 1945. Kjo lufte qe kryesue prej heroit, po, prej heroit ambicioz, SHABAN POLLUZHeS. Mu aty ku u duk se te gjitha shpresat e qendreses kunder brigadave hakmarrese te kombinueme shqiptaro - jugosllave do te ishin te kota, mu aty, nga rrenojat e djegiet, e regjun ne gjak e flake, shkrumb, fytyra e dlirte e Profesorv Ymer BERISHeS shkelqeu me organizimin, strategjine dhe largepamesine e tij. Ai, si parabole ylberore ngasheruese e mishnonte ne vetevete idealin e kombit. Per kete ideal ai u ba si zjarrmi i pashuem i trungjeve te nendheshme shqiptare qe duel si te krishtenet nga katakombet e Romes, per tea shperda edhe njihere driten e SHPRESeS Se LIRISe...e. Kerkush nuk ua mohon se trevat shqiptare qe u rimposhten nga terrori komunist jugosllavo - shqiptar gjate 1944 e 1945-es, nuk dhane deshmore te pavdekshem si: HAKI TAHeN, Ibrahim LUTFIUN, Azem MORANEN, Gjon SERREQIN, Ajet GeRGURIN, Mulla IDRIZ GJILANIN, Ndue PeRLLESHIN, Xheme GOSTIVARIN, Ahmet SELACIN, Ukshin KOVAeICeN, Bislim BAJGOReN, Haradin VIDISHIQIN, Halim ORANeN, Halim SPAHINe, Alush SMAJLIN - QERRATANe, Qazim BAJRAKTARIN e Astrazubit, Marije SHLLAKUN, Ate BERNARD LLUPIN, Prof. Kole PARUBIN, Gjergj MARTININ, Vocajt e Shales se Bajgores, Mefailet e ZAJAZVE e shume prijesash te tjere te gjalle e te vdekur, te cilet edo kosovar e ka per detyre tei vere ne pah per hir te atdheut te perbashket. Asnjerit prej tyre seduhet tei mohohet as guximi, as flijimi, as pastertia e qellimit te shenjte, por ne te gjithe kete ARADHe MARTIReSH, prof. YMER BERISHA dallohet si me stoiku e vetemohuesi, si me organizuesi e me i urtui, me i dashuri e me i matuni, me i vendosuri e me i pamposhturi. Pikerisht per keto veti, ai qe pranuar prej shumices se luftetareve nacionaliste, pa kqyrur anime partiake, si udheheqesi i PeRGJITHSHeM per elirimin e krahinave shqiptare nga zgjedha e re komuniste sllave. Mjerisht profilin e ketij idealisti e luftetari te flaket nuk e ka vene ende askush ne pah si e sa duhet. e... une jam i bindur...e, shkruante me 1966 e en, atdhetari Zef NEKAJ. "Profesor Ymer Berisha permblidhte ne vetevete cilesite ma te spikatuna te deshmoreve shqiptare antikomunista. Atij mund tei mvishet pa droje, filozofia patriotike e Anton HARAPIT, urtia e Lef NOSIT, dufi shpirteror i Kole TROMAReS, guximi, durimi e vetemohimi i Alush LESHANAKUT, takti organizues e pajtues i Dr. Mark GJOMARKAJT. Ai qe shembull, si student ne atdhe e jashte, shembull si profesor ne Normalen e Prishtines dhe shembull i shembujve ne mal e ne lufte, tue u ba keshtu prototipi i patriotit kosovar. Gjithe ata qe e njifshin e paten fatin te punojshin me te ne fushen arsimore e kombetare, vejshin re se ai ndryshonte ne vete parimin e moralistit te flijuar, per nje eeshtje drejtesie e humanitaree. Krahasimi i martirizimit te kosovareve me martirizimin e Jezu KRISHTIT, Profesor Ymer Berisha vete e theksonte haptazi se ishte frymezue nga parimi i SHPETIMTARIT te krishterimit, JEZU KRISHTI, te cilin e quante si moralistin ma te madh qe ka pase bota ndonjihere. Ai e kishte binde veten se duhej medoemos me i perngja ketij moralisti e ( Jezu KRISHTIT ); prandaj parreshtun ua permendte bashkeluftetarevet myslimane, se rruga dhe shembulli ma i qarte i flijimit per nje ideal te larte, qofte humanitar, qofte patriotik, eshte vete KRISHTI e ( Hazreti Isaja- sie e interpretonin luftetaret e tij, emrin e Krishtit/E.F.). Nder mundimet e vuajtjet tona, perseritke ai me ngulmim, na duhet ne edo rast me mendue Krishtin e pafaj, sepse vetem keshtu mund te vdesim te qete si Ai, dhe vetem keshtu do te fitoje drejtesia mbi persekutoret.

Me te vertete, Profesor Ymer BERISHA te jepte pershtypjen, sikur po shperndante rreze dashurie e vllaznimi, sikur ndrynte ne vetvete gurra te pamata freskuese, ishte ngrohte kur ishte ftohte, shendriste kur ishte terr dhe sillte hare kur mbreteronte zymtesia. Teorine nacionaliste, ai e kishte bere bindjen e tij hyjnore duke u bazuar ne nje personifikim hyjnor, dhe flijimin e kishte bere mjetin per te arritur vellazerimin shqiptar e njeheresh, per ta bindur armikun mbi te drejten tone, per te jetuar me vete. Ja disa veti te ketij udheheqesi kosovar ne jeten praktike te malit: ai gjithmone e shtinte i mbrami ose i fundit kafshaten e bukes ne goje. Gjithmone pinte uje i mbrami.Vete ndante gjellen a buken dhe vetes i linte gjithmone me pak se te tjeret. Rrinte roje vete me shume se edokush tjeter. I mjekonte e u rrinte te kryet te plagosurve e te semureve dhe, ne rast rreziku, si Prometeun e lidhur i mbante vete ne shpine bashke me eanten e rende plot letra e shkresa. Vete mbante me pak se edo tjeter luftetar municion. Per kete, shoket e vet benin humor duke thene se kishin frike se Profesori do te dorezohej pa pushke te shtime ose pa shkrepur pushke pasi KRISHTI seka qene i zoti te vriste as nje pule. Ymeri mbante me vete, si pune hajmalie, disa speca te thate djeges dhe kur afrohej mbarimi i bukes, i shtypte dhe i fuste dy a tre kesi specash ne mataren apo shishen (paguren), me uje. Ky ishte ushqimi i tij i vetem, ndersa te tjereve u ndante me kujdes eka kishte mbetur nga ushqimet. Ne dimrin e vitit 1945, kur Ymeri me shoke jetonin neper shpella ne rrethine te Istogut, per kater dite rresht vetem me kete lloj lengu specash (kos i holluar me uje me kripe dhe me speca) e mbante shpirtin, ndersa te tjeret kishin ende dieka me pereape apo per te pertypur. Duke ia njohur per se afermi keto veti te pashoqe si dhe rrezikun qe mund tei sillte rendit te ri komunist, nje misherim i tille vetemohimi, si kryetar, thuaja, shpirteror i luftetareve kosovare, komunistet e ndoqen Ymer Berishen me nate e dite e si askend tjeter. Ne rrethimin qe ra tash e 58 vjet me pare, me 11 korrik 1946, ne fshatin HEREQ, ndermjet Junikut e Skivjanit, do te flasim me vone, por nje gje eshte me se e vertete se ai u vra tradhetisht nga spiunet shqipfoles qe ishin vene ne sherbim te armikut dhe okupatorit sllavokomunist.

PROFESOR YMER BERISHA DHE ANGAZHIMI I TIJ NE POLITIKEN KOMBeTARE PeR SHPETIMIN E KOSOVeS NGA RIPUSHTIMI SLLAVOKOMUNIST

Si filloi angazhimi i Profesor Ymer Berishes ne rrjedhat e eeshtjes politike per eeshtjen e madhe kombetare, posaeerisht pas kthimit te tij nga studimet jashte vendit, pas okupimit te Shqiperise nga Italia fashiste me 1939-en dhe kthimi i tij ne Kosove me 1941, pas kapitullimit te Jugosllavise monarkiste e deri perfundimisht me vrasjen e tij tragjike, duhet shume kohe dhe duhen shfletuar e studiuar me kujdes shume dokumenta qe gjenden neper arkivat e ndryshme te botes si dhe posaeerisht ne ato te Beogradit, Prishtines, Shkupit, Zagrebit, Tiranes, Berlinit dhe Romes. Kesaj rradhe do te kenaqemi ose do te mjaftohemi vetem me pak argumenta aq sa e lejojne mundesite e nje Kumtese te tille. Porsa u kthye ne atdhe, Ymer Berisha nje dite duke kalur ne nje rruge te Tiranes, pa pritur takon mikun e tij te vjeter dhe bamiresin e madh qe ia mundesoi shkollimin jashte vendit me nderhyrjen e tij te organet e duhura te shtetit shqiptar. Pra u takua me poetin e madh At Gjergj Fishten, ku pasi u pershendeten, Ymeri e ftoi bamirsin e tij ne nje kafe dhe Fishta pranoi dhe hyjne keshtu ne nje kafe, u ulen ne nje qoshe dhe ashtu vetem keta te dy ia nisin bisedes e cila qe shume interesante dhe aq me teper vendimmarrese per ardhmerine e Ymer Berishes. Ymeri kishte miqesi te vjeter me Fishten qe nga koha kur Ymeri ishte nxenes ne Normalen e Elbasanit. Edhe Gjergj Fishta, qe ne takimin e pare, para shume vitesh, me Ymerin, e kishte kuptuar apo me drejt me thene: e kishte parandiere se te Ymeri fshihet nje THESAR i pallogaritshem per te miren e kombit dhe te atdheut. Prandaj edhe pati nderhyre qe teia siguronte bursen shteterore nga Mbreteria Shqiptare per studimet e Ymerit ne Itali. Ne kete takim rasti ne Tirane, Fishta ne menyre miqesore i thote Ymerit duke pire kafe bashkarisht: e... More Imer-djali, a po e sheh se eka e gjete Shypnine nga zhabaxhite italiane dhe a po e parasheh se eka do ta gjeje edhe Kosovene Lufta do te plasi nl krejt boten e kulshedra e kuqe e miskovit (Moskes - v. E. F) po i hape krahet e saj e po vjell zjarr helmues mbi krejt njerezimin. Pra, mendo mire ne te ardhmen, sepse ke nji barre te rande mbi shpinen tande, se je e nji DERE te madhe, te familjes zamadhe te Gjurgjevikut qe e njeh jo vetem Kosova por e njeh mbare shyptaria. E pra, e ke per detyre morale e njerezore me u angazhue per shqiptarizem, por ne radhe te pare per Kosoven. E per me mujte me i dal zot kesaj pune, ti duhet ta krijojsh nji 0rganizate politiko-ushtarake per Kosove e viset e tjera nen robnine e kralit te Jugosllavise. 0rganizata e jote duhet te jete e tipit te BESeLIDHJEVE Te MOeME GJITHeSHQIPTARE, sie ka qene BESeLIDHJA E Haxhi Zekes, per mos me i permend te gjitha 0rganizatat e Beselidhjet e ma hershme, qe mjerisht nuk i paten krijue njerzit e shkolluem e te pajisun me dituni jo vetem shkencore por edhe ushtarake. Kurse Ti, biri i im, te gjitha keto virtyte i posedon, sepse e ke krye edhe Akademine Ushtarake. Dhe kete ja ke borxh Kosoves, ja ke borxh SHYPNISe ETNIKEe!.

Dhe keshtu pra, qysh me 1939-en, lindi ideja per formimin e 0rganizates patriotike, politiko -ushtarake, e cila do te zere vend per realizimin e kesaj ideje vetem me 12 shtator, 1943-en, kur Ymer Berisha, bashke me disa shoke e miq idealiste, krijoi kushtet per thirrjen e nje Mbledhje, thuajse ne menyre ilegale ne Peje. Dhe ne ate takim u vendos qe te themelohet 0rganizata eBESA KOMBeTAREe. Ndaj, me t, drejte duhet konstatuar se eBESA KOMBeTAREe eshte themeluar me 12. 9. 1943, por nuk eshte publikuar askund dhe eshte mbajtur fshehur deri me 28. 11. 1944 kur del ne shesh ekzistimi i kesaj 0rganizate, pikerisht ne fshatin Abria e Eperme te Skenderajt ku Ymer BERISHA me pasuesit e vet, mbajti KUVENDIN e PARe te O. P. U (Ogranizata Politiko e Ushtarake) eBESA KOMBeTAREe ne ndertesen e Shkolles fillore te ketij fshati, per eka historianet tane, jane te rralle ata qe e permendin kete ngjarje dhe ate, vetem shkarazi, duke mos u leshuar ne hollesira qe provokuan mbajtjen e ketij Kuvendi.

SI U FORMUA ORGANIZATA PATRIOTIKE eBESA KOMBeTAREe

Per ta pershkruar, sadopak e ne pika te shkurtera, veprimtarine atdhetare dhe politike te Profesor Ymer BERISHeS si gjate LDB, po ashtu edhe pas mbarimit te saj, deri ne vrasjen e tij kobzeze per mbare kombin shqiptar, duhet te rikthehemi se pari te MBLEDHJA E PARe-(Themeluese) te 0rganizates eBESA KOMBeTAREe, 0rganizate e cila se shpejti do te shendrrohet ne LeVIZJE MBAReKOMBeTARE qe u mbajt ne Peje me 12.9.1943, ku pervee Ymer Berishes, merrnin pjese edhe disa figura te shquara kombetare si: At Bernard LLUPI, Kole PARUBI, Marije SHLLAKU, Zhuk Haxhija, Uke SADIKU, Mehmet Age Rashkoci, Qazim Bajraktari i Astrazubit, Bislim Bajgora me tre shoke, Zef Gjidoda e disa te tjere; si dhe shkaqet apo motivet qe e detyruan Profesorin e nderuar Ymer Berishen te marre nje hap te tille. Duke mos patur informata qe pas kater diteve, ne Prizren, XHAFER DEVA do ta krijonte 0rganizaten eLIDHJA E DYTe E PRIZRENITe, si dhe duke u brengosur thellesisht nga zhvillimet e ngjarjeve politike, jo vetem ne Kosove, por ne tere Ballkanin dhe boten dhe, duke pasur gjithmone ndermend porosine, patriotike te Gjergj FISHTeS, qysh nga viti 1939, kur Ymeri u kthye nga mergimi, vendosi, bashke me shoket e miqte e siperpermendur qe kishte rreth vetes, qe tei vere themelet 0rganizates politiko-ushtarake eBESA KOMBeTAREe, ku edhe u paraqit ne pika te shkurta, PROJEKTPROGRAMI i kesaj 0rganizate plotesisht ilegale, i cili u aprovua nga te pranishmit e kesaj Mbledhje dhe qe me vone, kjo Mbledhje do te hyje ne analet e historikut te kesaj 0rganizate. Sie u theksua, pas kater diteve, filloi punimet Mbledhja historike ne Prizren per themelimin e LIDHJES Se DYTe Te PRIZRENIT, Mbledhje te cilen e organizoi patrioti Xhafer Deva dhe pikerisht per kete per 50 vjet me radhe qe i anatemuar nga regjimi okupues i trojeve shqiptare, e besa edhe sot, disa (nje pakice) ehistorianee e politikane shqiptare e kane njefare averzioni ndaj emrit dhe vepres se shkelqyer atdhetare te Xhafer Deves. Perkrah ketyre dy ngjarjeve kaq te medha e me rendesi, per te cilat, te paren e(BESA KOMBeTARE) as qe u fol ne 0pinionin e atehershem, ndersa per Lidhjen e Dyte te Prizrenit, forcat shoviniste sllavomadhe e posaeerisht, ato komuniste te Jugosllavise dhe te Shqiperise, nuk lane gje pa thene e akuzuar kete 0rganizate mbarekombetare se ciles i frigoheshin per shkak te Planprogramit te saj gjitheperfshires te eeshtjes sone kombetare.

MARIJE SHLLAKU DHE PROFESOR YMER BERISHA
Nuk eshte sqaruar deri sot se qysh u afruan dhe eka i lidhi keta dy persona ndermjet vetes aq thelle si dhe bashkepunimin reciprok. Marije Shllaku, nje vajze e re nga Shkodra, lindur me 22. 10. 1922, e bukur si ezanae, sie shprehet populli yne, dinamike, trimereshe, e zgjuar, e shkolluar, studente ne Universitetin e Romes, asokohe e punesuar ne Prizren, pasi i nderpreu studimet, e dashuruar ne Kosoven - Nane deri ne misticizem, e vendosur te behet kurban per lirine e pavaresine e trojeve etnike shqiptare, sidomos per Kosoven martire te shkeputur e te lene ne kthetrat serbe. Ndersa Ymer Berisha aso kohe 31 vjeear, i angazhuar teresisht pas eeshtjes kombetare ishte i pamartuar. Por keta te dy nuk i lidhte kurrfare dashurie erotike, por i lidhte dashuria e atdheut. Marija te Ymer Berisha shihte vellane e saj te madh qe mund e duhet me edo rast tei dale ne ndihme motres se vogel, e motra duhet te sakrifikohet per vellane e madh. Ndersa Ymeri te Marija shihte se pari prototipin e femres iliro-shqiptare qe eshte ne gjendje te beje edo sakrifice per ruajtjen e nderit, beses dhe trojeve etnike. Ai e shihte Marijen si nje Teute te diteve tona, si nje Zhan deArk te Arberise, si nje Luaneshe te Sulit epirot, si nje Tringe te Malesise, si nje SHOTe te Drenices dardane dhe kishte rrespektin me te larte ndaj saj dhe emonte deri ne idolatrine e nje atdhetari me pervoje te madhe politike. Arrestimi i Marijes nga bandat sllavokomuniste pas luftes heroike ne Sieeve e goditi shume rende Ymerin dhe lotoi si per motren e shpirtit duke paramenduar se efare torturash do te perjetoje kjo engjellushe e shqiptarizmes se vertete nga xhelatet e pashpirt sllavokomuniste. Edhe Marija kur e mesoi lajmin trishtues per vrasjen e Komandantit te saj, qau me lote zemre, por dhimbjen e saj e shprehu me nje kenge kushtua Heroit kombetar Ymer Berishes, te cilen e kendonte me ze bueites ne qeli, ne burgun e Prizrenit. Keta te dy persona perbenin nje simbioze te Shqiptarizmes qe lindin vetem njehere ne qindvjeearin e krajatave kombetare.

S Q A R I M:

Per te perfshire aktivitetin e gjere politik e kombetar te Prof. Ymer Berishes, duhen sqaruar rrjedhat historike kronologjikisht e qe jane te lidhura ngushte me Profesorin dhe 0rganizaten e tij eBESA KOMBeTAREe, qe e themeloi dhe udhehoqi deri ne fund. Prandaj, ketu do tei paraqesim ne vija te shkurtera zhvillimet politike ne Kosove dhe viset e saja. Ketu behet fjale per themelimin, zhvillimin dhe aktivitetin e LeVIZJES per LIRIMIN e TOKAVE SHQIPTARE - LpLTSH, respektivisht per LeVIZJEN NACIONAL - DEMOKRATIKE SHQIPTARE e LNDSH-ne, te cilen e njohim me disa emra te ndryshem, por qe ne esence behet fjale per te njejten Levizje. Po fillojme nga themelimi i kesaj Levizje e deri me 1953, kur defakto pushoi rezistenca e armatosur shqiptare kunder okupatoreve sllavokomuniste.

KUVENDI I PARe I KOMITETIT NACIONAL-DEMOKRATIK

SHQIPTAR - KNDSH-se

Me 27 nentor 1943, ne shtepine e Hasan Beg Kryeziut do te takohen: Halim SPAHIJA, Selman RIZA, Hasan REMA dhe tre oficere angleze si dhe disa burra te tjere. Aty do te debatohet se eka duhej te bejne shqiptaret pas kapitullimit te Italise fashiste me 8 shtator 1943 dhe pas fillimit te humbjeve ne frontet e Wehrmachti-t gjerman. Aty do te behet fjale edhe per eeshtjen e interesave gjeostrategjike te Fuqive te Boshtit per Ballkanin, si dhe do te percaktohet taktika e luftes qe duhet te ndjekin shqiptaret e Kosoves per te mbetur me Shqiperine. Per te kryer kete mision, Tubimi merr qendrim se kush duhet te ishte bartes i luftes per realizimin e zgjidhjes se eeshtjes se Kosoves. U aksentua ky qendrim: Ballistet ( 0rganizata eBALLI KOMBeTARe e themeluar ne tetor 1942-en), Legalistet (eLeVIZJA E LEGALITETITe), themeluar me 26 dhjetor 1942 ne Zall te Herrit dhe eLIDHJA E DYTe E PRIZRENITe (e themeluar me 16.9.1943-en) qene te lidhur ne nje menyre me Fuqite e Boshtit qe po e humbnin luften e insistonin oficeret angleze. Dhe, si humbes te luftes, enuk do te pyeten per asgjee- theksonin me ngulm anglezet. Perkundrazi, do te shnderrohen ne problem, si ta shpetojne koken, duke u arratisur nga vendi. Prandaj, qe te realizohet ideja per bashkimin e Kosoves me Shqiperi, - ju shqiptaret duhej vepruar ndaraz: kunder gjermaneve dhe kunder rusve, por pro anglezeve- ngulnin kembe oficeret angleze.

Me propozimin e Selman RIZeS, 0rganizata qe do ta merrte persiper bashkimin e Kosoves me Shqiperine e qe do te mbeshtetej nga demokracia anglo-amerikane do te quhej: KOMITETI NACIONAL - DEMOKRATIK SHQIPTAR e ( KNDSH ). Kjo 0rganizate per teia arritur qellimit, do te fokusohet per te vepruar ne dy fusha. Ne fushen politike, 0rganizata do te drejtohet nga KOMITETI QENDROR i KNDSH-se. Kete Komitet, deri sa te mbahet KUVENDI i PeRGJITHSHeM, do ta kryesojne: HALIM SPAHIJA, SELMAN RIZA dhe HASAN REMA. Nderkaq, ne aspektin ushtarak do te drejtohet nga EJUP BINAKU, i cili u autorizua qe te strukturohet me kuadro te shkolluara ne akademite ushtarake, duke themeluar ne fillim Grupe e eeta te armatosura, krejt me qellim qe te ndihmohet irredenta politike shqiptare ne Kosove. Gjithashtu, me kohe do te shtrohet nevoja qe nje anetar i Grupit Nismetar per ndertimin e Komitetit Qendror te KNDSH-se te punoje me inteligjencine shqiptare ne pergjithesi. Me kete detyre u ngarkua SELMAN RIZA. Intelektualet e pare qe do tei bashkohen KNDSH-se, ne dhjetor te vitit 1943, qene Sokol Dobroshi dhe Sadik TAFARSHIKU. Por sa me teper qe zgjerohej veprimtaria, eeshtja nuk shkonte si duhej, pa u siguruar mjetet financiare. Prandaj, ne janar te vitit 1944, veprimtarise politiko-ushtarake te KNDSH-se do tei shtrohet si nevoje obligimi ndaj eeshtjes ekonomike - financiare. Per kete u caktua Hasan REMA. Ky veprimtar politik nga Gjakova do te drejtohet ne Peje, ku gjeti perkrahje te fuqishme te Emrush Miftari dhe Qazim Bajraktari i Astrazubit. Keshtu, deri ne fund te marsit 1944, pjesa e madhe e Rrafshit te Dukagjinit do te inkuadrohet ne aktivitete politike, ushtarake dhe ekonomiko-financiare. Ne keto permasa, Komiteti i NDSH-se do te marre pozite aktive, sidomos me inkuadrimin e Tahir DEDeS, i cili, Komitetit te NDSH-se do tei siguroje, jo vetem simpatizues, por edhe aktiviste te tjere te denje, ne Rahovec, Dragash, Suhareke dhe ne shume lokalitete te ketyre qendrave. Veprimtaria e KNDSH-se, nga fillimi zhvillohej ne ilegalitet te thelle, sepse orientimet angleze luftoheshin nga Qeveria e Rexhep Mitrovices. Idete e tyre luftoheshin edhe nga eWehrmacht-ie gjerman, si dhe posaeerisht, luftoheshin nga komunistet e asaj kohe.

KUVENDI I DYTe I KNDSH-se

Ne saje te inkuadrimit me te gjere politik, KNDSH ne fillim te shkurtit do te perpiloje nje elaborat, nga i cili, me pas, do te nxirren detyra politike, ushtarake dhe kulturore, per te depertuar ne popull. Ky elaborat do te paraqitet per aprovim ne Kuvendin e Dyte te KNDSH-se, te mbajtur me 26 ( dhe 27 ) shkurt 1944 ne shtepine e Dan Dobroshit, ne Rogove te Hasit. Kuvendi do te mbahet ne kete vend per shkaqe sigurie. Ne Kuvend moren pjese njembedhjete perfaqesues te viseve te ndryshme te Kosoves, si Halim Spahija, Shefqet Shkupi, Selman Riza, Hasan Rema, Sokol Dobroshi, Sadik Tafarshiku, Hamit Emini eeDoktorie, Emrush Miftari, Rexhep Broja, Ejup Binaku dhe Tahir Deda. Kuvendin e drejtonte Halim Spahija. U shqyrtua Rendi i dites, i cili u aprovua njezerit per debat dhe marrje vendimesh. Pasi qe konfirmuar se ne Kuvend qene te pranishem perfaqesuesit e te gjitha rajoneve, u konstatua se mund te punohet me vendime te plotefuqishme. Ne Kuvend moren pjese 11 perfaqesues nga viset e roberuara shqiptare, te cilat synonin te luftojne me edo mjet qe Kosova, pas mbarimit te luftes, tei bashkangjitet Shqiperise. Perfaqesimi ishte bere me veshtiresi, sepse nuk kishte mundesi te depertohej sidomos ne Prishtine dhe Veri te Kosoves, por keto vise i mbulonte Hamit Emini - eDoktorie, perfaqesues i Arberise se Vogel, Drenices, qe kishte autorizimet e Adem Voces dhe te Ahmet Selacit. Halim Spahija kishte folur shkurter, duke theksuar se gjermanet po e humbin luften (... ). Pas diskutimit te shkurter te Halim Spahise, fjalen e merr Selman Riza, duke e paraqitur ne pika te veeanta orientimin kombetar e politik te KNDSH-se:

1. KNDSH do te luftoje kunder edo zaptuesi te huaj qe ne e konsiderojme si okupator;

2. KNDSH luften do ta drejtoje kunder kufijve te vjeter te Jugosllavise te pa drejte, te beme kunder neve shqiptareve dhe tokave tona stergjyshore;

3. Keto dy luftera do te behen krah per krah dhe jo njera pas tjetres.]

Ne diten e dyte (me 27.02.1944 ), Kuvendi i Dyte i KNDSH-se do te debatoje per perpilimin e Statutit. Ketu do te aprovohet Statuti i KNDSH-se. Sipas Statutit te porsaaprovuar, u caktua qe 0rganizata te mbaje emrin Komiteti Nacional-Demokratik Shqiptar - (KNDSH). Kuvendi me i larte i KNDSH-se u vendos te quhet Kongres. Kongresi i perbere, nga perfaqesuesit e te gjitha krahinave te roberuara shqiptare, e zgjidhte Kryetarin dhe dhjete e ( 10 ) anetare te tjere, te cilet do tei drejtojne resurset perkatese te punes. Veprimtaria e Komitetit Qendror te KNDSH-se zhvillohej, pos ne nivel te viseve te roberuara si teresi, edhe neper rrethe, komuna dhe fshatra ku do te veprojne Komitetet e rangut perkates te KNDSH-se qe ne vend qe te quhen eDegee, eNendegee etj., u emertuan eKomitetee. Ishte vendosur qe anetaret e Komitetit te NDSH-se te vepronin me pseudonime, per te mos u zbuluar se kush jane dhe per eka punojne. Me Statut ishte caktuar qe te mbahej evidence e sakte per te hyrat dhe te dalat financiare te Komitetit NDSH. Gjithashtu, Statuti percaktonte, qe 0rgani i Komitetit Qendror te KNDSH-se te quhej eDARDANIAe. Ne kete Kuvend pjesemarresit u njoftuan edhe per inkuadrimin e Ibrahim FEHMIUT per anetar te K.Q. te KNDSH-se, i cili do ta autorizohet te punoje ne lemin e arsimimit kombetar. Po ashtu, u njoftuan se, KNDSH ka krijuar lidhje te ngushta bashkepunimi me Profesor Ymer Berishen dhe 0rganizaten e tij eBESA KOMBeTAREe. Tahir DEDA ishte caktuar te punoje ne fushen e organizimit, duke e lidhur Komitetin Qendror me Nenkomitetet neper rrethet ku do te formohen deget e kesaj 0rganizate (KNDSH-se). Maliq BALIU ishte autorizuar te punoje ne drejtim te sigurimit te mjeteve per ekzistence per te gjitha familjet e anetareve te K. Q. te KNDSH-se me nje ane dhe per tu ndihmuar patrioteve qe deshironin te anetaresoheshin dhe atyre qe kishin shprehur simpati dhe admirim per NDSH-ne. Ishte vendosur gjithashtu qe Tahir DEDA te merrej me studimin e gjendjes ne frontet e luftes, ne menyre qe tei ndihmohet Ejup Binakut te veproje sipas nevojes, sa me shpejt qe e kerkonte ajo. Por ne te vertete, ky Komitet nuk do te pranoje te konfrontohert me forcat gjermane ne asnje menyre, sepse dihej se do te sulmohej edhe nga ushtria shqiptare, e cila komandohej nga Lidhja e Dyte e Prizrenit, kuptohet ne rrafshin politik. Ne fillim te marsit 1944, Halim Spahija, me kerkesen e oficereve anglo-amerikane do te largohet nga Prizreni dhe do te vendoset ne Kukes. Ne te njejten kohe, Komiteti Qendror i KNDSH-se do te autorizoje anetarin e saj Xhemil Flukun qe ky tei organizoje Nenkomitetet e KNDSH-se neper rrethe. Keshtu, ne fillim Nenkomiteti i KNDSH-se u themelua ne Prizren, duke u drejtuar nga Xhemil FLUKU e Sefedin AHMETI (saraee), Sylejman MALTA (tregtar), Sheh Hasani, Abdyl Hajrullahu (bukepjekes), Sinan HAZIRI- (zdrukthetar), dhe po ashtu, keta themeluan Nenkomitetet e KNDSH-se edhe ne Suhareke, Rahovec, Zhur, Bllace, etj.

Komiteti Qendror i KNDSH-se me qender ne Prizren mori per obligim ta studioje rrjetin e krimineleve srbe qe kishin vrare shqiptare dhe ua kishin grabitur pronat. Komiteti ishte zotuar se do tei hulumtoje te gjithe ata shqiptare qe jane spiune te vjeter te serbeve. Komiteti kishte vendosur qe anetaret e tij, te futen ne pushtet dhe ne teresi ta marrin ekalane perbrendae. Kete orientim, Komiteti Qendror i NDSH-se do ta mbeshtese edhe pas 23 nentorit 1944, kur u larguan forcat gjermane nga Kosova dhe ne vend te tyre ishte vendosur pushteti eetniko - komunist serb. Nenkomiteti i KNDSH-se ne Gjakove do te drejtohet nga patrioti Sylejman LLESHI. Ne Peje, fillimisht Nenkomitetin e KNDSH-se do ta drejtoje Emrush MIFTARI, ndersa pas shtatorit 1944 e At Bernard LLUPI dhe MARIJE SHLLAKU.

Komiteti i NDSH-se nga maji i vitit 1944 nuk do te mund te siguroje asnje mundesi qe te zgjerohet, sepse komanden per mbrojtjen e Kosoves e kishte marre Xhafer DEVA, i cili, si ish-minister i Puneve te Brendshme ne Qeverine e Rexhep Mitrovices do te largohet nga Tirana e do te vendoset ne trekendeshin: Prizren e Gjilan - Mitrovice. Ai do te marre njeherit edhe tere rrjetin organizativ te eLidhjes se Dyte te Prizrenite ne duart e veta, sebashku me tre oficere gjermane, te cilet drejtonin njesitet SS-eScanderbege dhe eSCHOLZe, eBredore dhe eLangere.

KUVENDI I TRETe i KNDSH-se

Nje sqarim:

Z. Ethem eeku ne librin e tij eMendimi politik i Levizjes ilegale ne Kosove 1945-1981e, ne faqen 95, flet per eKuvendin e Trete te NDSH-see por nuk jep kurre daten se kur u mbajt ky Kuvend, vetem se thote: e...u mbajt ne Prizren, dhe se ne kete Kuvend ishin te pranishem 7 anetare te Levizjes ilegale proangleze dhe dy angleze, emrat e te cileve nuk jane shenuar ne materialet arkivore qe kane mbetur...e Sipas ketyre te dhenave, Kuvendin do ta drejtoje Halim Spahija me Selman RIZeN. Per te shpetuar nga me e keqja, Tubimi (Kuvendi, pra, i Trete i KNDSH-se) ishte percaktuar qe aktiviteti i Komitetit te NDSH-se te shtrihej ne rrafshin e Kosoves ne te gjitha lokalitetet. Aktivitetin per veprim ne terren ne rajonin e Gjilanit do ta marrin Mulla Idriz Gjilani dhe pas nje kohe, i riu Hamdi Berisha. Ne rajonin e Llapit, ne Mitrovice dhe Vushtrri, ne aktivitetin mbrojtes do te aktivizohen: Ibrahim Lutfiu, Jahja Fusha, Ajet Gerguri dhe Ramadan Ajvazi. Ne Prishtine do te perfitohet permes profesor Ymer Berishes, autoriteti i pakontestuar intelektual i Ali Sylejmani e eDrinie, profesor, i cili do te mbetet ne LNDSH me tere qenien ne te gjitha etapat. Ky organizim do te perfitoje ne cilesi, meqe ishin lidhjet e mira me Drenicen, permes Liman Isufit, ne Kijeve permes Bardhec Dodes, ne Banje permes Bislim Hajrizit, ne menyre qe te mbesin lidhjet me Kabashin afer Prizrenit me Rexhep Avdylin.

Ne historiografine tone kombetare jane krijuar disa paqartesi, qe lexuesin e brezave te ardhshem e hutojne, duke iu efalenderuare disa historianeve tane qe nuk kane bere dallimin ndermjet 0rganizates se Ballit Kombetar dhe Levizjes per Lirimin e Tokave Shqiptare-LpLTSH, - gjegjesisht: Levizjes Nacional-Demokratike Shqiptare-LNDSH, e cila mori kete emer pas perhapjes se gjere te Komitetit Nacional-Demokratik Shqiptar, fillimisht e menduar si 0rganizate e me vone si 0rgan udheheqes i tere Levizjes, keshtu qe Kuvendet e KNDSH-se, respektivisht te LNDSH-se, ne shumicen e rasteve i quajne eKongreset e Ballit Kombetare, kur dihet boterisht se 0rganizata eBalli Kombetare ne Shqiperi (por jo edhe ne Kosove) ka mbajtur vetem nje kongres, Kongresin e Pare te 0rganizates eBalli Kombetare, ne Berat, kurse te dytin, te tretin, e te tjeret me rradhe i ka mbajtur ne mergim. Kongresi i Dyte i Ballit Kombetar eshte mbajtur me 1946 ne Itali. Ndersa prof.dr. Muhamet Pirraku ne librin e tij eMULLA IDRIZ GJILANI DHE MBROJTJA KOMBeTARE E KOSOVeS LINDORE 1941-1951e, ne faqen 323, shkruan:... eNe gushtin e vitit 1945 Shtabi Suprem i Kosoves (i Adem Gllavices), do ta ftoje nje takim te perfaqesuesve te Gueriles shqiptare dhe te 0rganizatave (duhet te jete: Degeve, ver.ime:E.F.) te NDSH-se. Takimi do te mbahet ne Kopilake, me 15-16 gusht 1945, midis Moraves se Eperme e Karadakut te Shkupit. Midis krereve, ne kete takim shquheshin : Hysen Terpeza, Adem Gllavica, Ibrahim Hakiu-Kelmendi, Luan Gashi, Tefik Tanisheci, Hasan Kabashi/Vitia, Din Hoxha-Kaeaniku, Qazim Sefe Llugaxhia, Qazim Sopa-ZEKBASHA dhe rreth 25 veta te tjere si: Hajriz Kajolli, Syle Hotli etj. Te tjeret ishin kryesisht delegate te 0rganizatave e ( Degeve, v.ime E.F.) te NDSH-se, ose veprimtare te NDSH-se. Komitetin e Shkupit, i konsideruar si Komiteti Qendror i NDSH-se, e perfaqesuan Kemal Aliu e Skenderi, Mexhit Haki Zyberi dhe Xheme Bllaca. Askund nuk behet fjale se eka ndodhi me Komitetin Qendror te LNDSH-se nga Prizreni, a u shua fare apo u shkri ne Komitetin e Shkupit. Kete sqarim, historianet tane ia kane borxh lexuesve dhe 0pinionit te gjere shqiptar (verejtja e autorit te ketyre rreshtave). Me tutje, autori i lartepermendur shkruan se: eMbledhja u mbajt ne shtepine e Zylbehar Kopilakut, sie konstaton Kemal Skenderie. Ndersa ne lidhje me te njeten ngjarje, z. Mehmet Dushku ne librin e tij eLeVIZJA NACIONAL-DEMOKRATIKE SHQIPTARE 1943-1965e, thote se Takimi (Kongresi) u mbajt ne shtepine e Tefik Tanishefcit. Sidoqofte, te dy pohojne se ne Mbledhje perpos te tjereve, folen Luan Gashi, Adem Gllavica dhe Ibrahim Kelmendi, tre intelektuale te shquar te kohes. Mbledhja zhvilloi punimet dy dite, dhe per shkak te rendesise qe pati per Levizjen e Rezistences Shqiptare ne pergjithesi, do te konsiderohet si eKongresi i Trete i Ballit Kombetare. 0ratoret e zene ngoje, sie shihet nga te dhenat e shtypit serb me rastin e gjykimit te anetareve te KQ te NDSH-se, ne janar te vitit 1947, i raportuan Kongresit per aktivitetin e Komiteteve shqiptare ne Itali dhe ne Greqi dhe per lidhjet e udheheqjes se Levizjes se Rezistences Shqiptare ne viset nen roberine jugosllave, me Mitehat Frasherin ne ekzil. Kongresi i Kopilakes apo i Tanishefcit... mori vendime te rendesishme: Emertimi i eLevizjes se Rezistences Shqiptareeme emrin: eLeVIZJA per LIRIMIN e TOKAVE SHQIPTAREe e ( LpLTSH ); per shkak se emri i eBallit Kombetare eshte kompromentuar ne syte e aleateve, si 0rganizate profashiste gjate LDB dhe kjo sepaku per nga botekuptimet e anglo-amerikaneve...eNje nderhyrje e autorit te ketyre rreshtave: Dihet boterisht se tere kohen sa ka zgjatur sundimi komunist ne ish-Jugosllavi, propaganda e tyre sllavokomuniste, te gjithe Luftetaret e Lirise per tokat shqiptare i ka quajtur eballistae, edhe ata qe kane pasur orientime majtiste dhe kjo si duket ka ndikuar te disa historiane te rinj shqiptare qe e perdorin te njejtin term qe ne kete rast konkret nuk duhet te perdoret - autori: Emin FAZLIJA.

Levizja... me emer te ri, duhet tei bashkoje te gjitha 0rganizatat dhe rrymat politike antikomuniste dhe antijugosllave nen nje Flamur- te elirimit dhe te bashkimit te Shqiperise Etnike. Balli Kombetar kete pune nuk mund ta realizojee e shkruante Dr. M. Pirraku.

Nder vendimet e tjera te Kongresit te Pare te LpLTSH- LNDSH-se jane :

1. Komiteti Qendror i LNDSH-se ne Shkup eshte 0rgani politik me i larte i LpLTSH-se dhe lidhje e vetme e Levizjes... me Komitetet shqiptare ne Greqi dhe ne Itali ;

2. Guerila shqiptare, ballistet, etj., te quhen : USHTRIA POPULLORE DEMOKRATIKE SHQIPTARE e UPDSH ;

3. Kongresi emeroi eShtabin e Luftese dhe ne saje te guximit qe tregoi ne takimin me Shefqet Peein, Komandant Suprem i UPDSH-se. u emerua Hysen Terpeza, kurse Komandante te Batalioneve: Hasan Kabashi - VITIA, Bajrush XHAKLI, Rexhep 0kllapi, Shaban Haliti dhe Din Hoxha-Kaeaniku. Ne Shtabin e Luftes te UPDSH-se ishin edhe Adem Gllacica, i ngarkuar per propagande, si dhe Ibrahim Kelmendi dhe Luan Gashi ;

4. Ibrahim Kelmendi do te delegohet per propagande ne viset e Shkupit dhe Tetoves ;

5. kurse Luan Gashi ne viset e Suharekes e Prizrenit ;

6. Ne Kongresin e Kopilakes ishte i pranishem edhe i deleguari i posaeem i Mulla Idriz Gjilanit, pikerisht Salih Sadik Gjyrishefci, ilegal per vet kongresistet.

7. Kongresi aprovoi platformen per nje THIRRJE qe SHTABI SUPREM i UPDSH-se se Kosoves duhej teia leshonte popullite.

Ndersa per te njejten ngjarje, pra per Kongresin e Pare (apo te Tretin e ev.E.F.) te LpLTSH- LNDSH-se, z. Mehmet Dushku, ne librin e tij te lartepermendur, ndermjet te tjerash shkruan: eKongresi i Pare i Levizjes NDSH ne Tanishec te Shkupit, me iniciativen e ideologeve te LNDSH-se: Ibrahim Lutfiut, profesor Ymer Berishes, Gjon Serreqit dhe, ne marreveshje me anetaret e Komitetit ( Qendror) te Shkupit, u vendos qe Kongresi i Pare i LNDSH-se te mbahet ne fillim te gushtit te vitit 1945. Per vendin dhe menyren e organizimit te Kongresit te Pare te LNDSH-se, u ngarkua Kemal Skenderi, ndersa per rendin e dites, programin dhe materialin e Kongresit u ngarkuan nga prof. Luan Gashi, Halim Orana dhe Azem Morana. Kongresi i Pare i LNDSH-se u mbajt ne fillim te muajit gusht te vitit 1945 (nuk e jep daten e mbajtjes se ketij Kongresi - v. E. F.) ne fshatin Tanishefc te komunes se Shkupit. Ky fshat gjendet ne malin KOPILAee dhe shtrihet ne hapesiren midis Shkupit dhe Vitise ne Kosove. Kongresi u mbajt ne shtepine e Tefik TANISHEFCIT. Te pranishem ishin 20 pjesmarres, nder ta edhe: Adem Gllavica, Prof. Luan Gashi, Ibrahim Kelmendi nga Presheva, Hysen Terpeza, Hasan Bilalli, mesues nga Shkupi, Hafuz Mexhit Zyberi, i lindur ne fshatin Tanishefc, me banim ne Shkup, Din Hoxha nga Kaeaniku i Vjeter, Hasan Kabashi nga Kabashi i Vitise, Hajriz Kajolli, i lindur nga Gjylekara e Vitise, me banim ne Shkup, Qazim Sefe LLUGAXHIA nga fshati Llugaxhi i Lipjanit, kapiten Hysni RUDI, nga Gjakova, kapiten MEHMET BUSHI nga Mati i Shqiperise, Mahmut Fazliu nga Bllaca e Hanit te Elezit dhe Xhemail Hasani, po nga Bllaca e Hanit te Elezit, etj. Gjate punimeve te Kongresit, referatin per GJENDJEN POLITIKE AKTUALE e paraqiti prof. Luan GASHI, ndersa referatin per Luftetaret e Lirise ne malet e Kosoves e paraqiti inxh. Adem Gllavica.

Pas mbajtjes se ketij Kongresi, per shkak te rrethanave te jashtezakonshme dhe terrorit te papare ne Kosove, Maqedoni, Mal te Zi dhe ne Shqiperine komuniste, aktiviteti i Levizjes Nacional-Demokratike Shqiptare e ndali turrin dhe u paraqit nevoja qe Kongresi i Dyte te thirret 10 muaj me vone. Nderkohe, nje pjese e udheheqjes se Levizjes NDSH dhe e FORCAVE te saja te ARMATOSURA u terhoq ne Greqie...

Me sa u tha me siper, lexuesi i vemendshem do te hase ne paqartesira dhe mund te krijoje nje pasqyre te gabueshme sa u perket ngjarjeve historike ne trojet tona etnike gjate Luftes se Dyte Boterore si dhe pas saj. Andaj apeloj te historianet tane, qe te organizojne nje TRYEZe Te RRUMBULLAKeT per tea shqyrtuar kete anomali dhe, ne baze te fakteve historike te krijojne nje KRONOLOGJI te qendrueshme te ketyre ngjarjeve, duke i emeruar secilen sipas vleres dhe merites se vertete, duke mos ia mveshur here njeres e here tjetres 0rganizate politike te asaj kohe, meriten apo mosnjohjen e saj - ( merites) asaj qe e ka merituar.

BASHKePUNIMI NDeRMJET

PROF. YMER BERISHeS, HALIM SPAHIUT DHE FERAT DRAGeS

Ne vere te vitit 1944 fati i Luftes se Dyte Boterore dihej. Nazizmi gjerman po pesonte humbje ne te gjitha frontet. Prandaj, duke synuar qe te analizohej fati i kombit shqiptar, Halim Spahija, sebashku me prof. Ymer Berishen do te kerkojne takim me Ferat Dragen. Ferat Draga ishte nje politikan i vjeter me nje pervoje brilante, te cilit i kishte shkuar per doresh qe ta amortizoje politiken kriminale serbe kunder popullit shqiptar per 22 vjet me rradhe. Takimi do te mbahet me 1 shtator 1944 ne nje lagje te Prizrenit. Aty do te diskutohet pervoja e Partise eXhemijetie- (eBashkimie ) ne kushte te okupimit serb 1918-1941. Aty do te analizohet programi kombetar i veprimit te politikes shqiptare ne ilegalitet. Se dyti, do te analizohet ne detaje se nje pjese e politikaneve shqiptare jane ngjizur keq me serbet ne politike duke propaganduar evellaznim-bashkimine. Kjo shtrese politikanesh, u tha aty, me shpirt eshte nacionaliste, por me fjale eshte internacionaliste. Me fjale te tjera, kjo shtrese eshte kthyer nga mbeturinat e Kominternit e (ishte shuar me 1943-en) qe do te thote se berthama e veprimit te ketij establimenti politik eshte Rusia dhe eSerbia e Madhee me Jugosllavine e evogele per te cilen luftojnee... Mjerisht, ne kete pozicion eshte fuqishem e orientuar nje shtrese, jo e vogel, ne Shqiperine Bregdetare, e drejtuar nga Partia Komuniste e Shqiperise, e cila, per filozofi kombetare ka denacionalizimin e kombit dhe internacionalizimin e interesit. Me kete kurthim politik, ne shqiptaret, si komb, do te jemi asgje ne asgje- tha Ferat Draga. Ne kete takim, Halim SPAHIA ishte shprehur se e njihte veprimtarine e Mehmet HOXHeS deri ne detaje, por nuk mund te pajtohej me veprimet e tij dhe te atyre qe e rrethojne, se Kosova me te gjitha ato plage qe ia kishin shkaktuar serbet, te pajtohet edhe nje here te ebashkejetojee me sllave, sie kishte ngjare gjate viteve 1912-1941. Taborri tjeter politik qe njeherit ishte kundershtari i te parit, ishin te gjithe ata shqiptare qe rrinin prane Gjermanise, me qendrime pacifiste. Kete rol e luanin te gjithe ata qe ishin fokusuar ne eLidhjen e Dyte te Prizrenite dhe ne institucionet e saj. Meqe dihej se eka do te ngjaje me nazizmin dhe bashkemendimtaret e tij, sepse forcat anglo-amerikane po marshonin gjithnje e me teper drejt Europes Qendrore, me qellim qe ta zhduknin nazizmin gjerman. Halim SPAHIJA ishte prononcuar se shqiptaret si popull autokton, duhet te orientohen kah keto forca, duke e luftuar njeherit ne rend te pare politikisht me tere fuqine orientimin prorus, duke i luftuar te gjithe socialbolsheviket komuniste, te cilet nuk jane gje tjeter perpos se nje varferim i trurit te njellojte ne politike. Lidhur me kete, Halim Spahija kishte theksuar se eAty ku ka politike te njellojte, shoqeria mund te bartet eperparae me dhune, por perparim nuk ka. Se dyti, duhet te luftohet me te gjitha mjetet edhe orientimi progjerman. Ne e diume, do te artikuloje Halim Spahija, se shqiptaret asgje nuk kane te bejne me nazizmin, por duhet te dihet se shqiptaret i respektojne gjermanet si popull, por i gjykojne veprimet e nazisteve. Shqiptaret nuk pranojne te vritet femija para nenes, plaku para familjes, gruaja para burrit dhe popullsia ne mase te torturohet si ka ngjare ne shume vise te Shqiperise Etnike. Prandaj, kthimi kah anglo-amerikanet i politikes sone kombetare, eshte nje kthim qe sjell mbeshtetje te sigurte per popullin tone

te pervuajtur, si ne kohen sa do te zgjasin operacionet, ashtu edhe pas mbarimit te luftese. Ne takimin e Prizrenit, Ferat Draga, i cili ishte ne nje gjendje te rende shendetesore kishte deklaruar: eMe komunistet nuk behet pune ne asnje lemi. Nuk behet pune, sepse ata do te na grabisin tere pasurine ne emer te kolektivizimit, sie kane bere ruset ne viset e tyre. Sigurisht se keta ekomunistet tanee nuk do te zhvillojne politike me liberale. Me kolektivizimin kolonistet serbe, masovikisht do te aderojne ne ate parti qe do te ngjitet ne pushtet. Serbet do ta zevendesojne kolonizimin me kolektivizim, dhe ne kete menyre familja jone shqiptare do te varferohet dhe do te behet pese pare. Komunistet, me politiken e tyre, do tei nacionalizojne edhe te gjitha ato pak punetori qe jane ne Kosove. Ata, per ta mbajtur Kosoven si koloni (nga viti 1912 deri me 1941) kurre nuk kane investuar asgje, vetem kane marre prej saj. Puna e tyre me pazaret qe i kane bere me Trepeen (1927) na ka sjelle ne shqiptareve shqetesim kurdohere se nuk do te mundemi te ngjitemi ne asnje shkalle te perparimit pa u varur nga Beogradi. Prandaj, konsideroj se orientimi i Levizjes sone nga anglo-amerikanet eshte rruge e drejte dhe shpetimtare per popullin shqiptar ne pergjithesie.

Ne temen e orientimit te veprimit politik te LeVIZJES NACIONAL-DEMOKRATIKE SHQIPTARE, i fundit ne kete takim ishte prononcuar profesor Ymer Berisha: ePer ta shkelur sjelljen e gjermanit nuk jam, por per te vrapuar pas tij, sie po veprojne disa, nuk mund te gaboj. Jam edukue ne Perendim, ne shkollat qe i kane dhuruar njerezimit kapital per te jetuar njeriu i lire ne mendime, ne veprime dhe ne jete, ne pergjithesi. Fati yne kombetar eshte nje tragjedi, te cilen tani per tani nuk mundet ta vizatoje asnje gazete apo liber i shkruar. Po e thrm kete, sepse kurre, me sa me kujtohet, nuk kemi patur shtet te mirefillte kombetar, perpos ato vitet kur sundoi Mbreti Skenderbe. Po, edhe ato vite ishin te luftes dhe te gjakut te derdhur lume, kuptohet per liri. Ju miqte e mi te nderuar, i dini pozicionet e mia. Do te pajtohem me ju qe te lidhemi pas eqerres anglo-amerikaneeme nje kusht, qe ne shqiptaret te trajtohemi si komb i ndare e te na jepet shansi te jetojme sebashku ne te gjitha trojet etnike shqiptare. Kjo eshte kerkesa e pare. Kerkesa e dyte eshte se me serbet ne mund te jetojme si fqinj fshati, qyteti, por jo ne si koloni e tyre. Ky parim duhet teu thuhet anglo-amerikaneve me kujdes, sepse ata jane te ndjeshem ne fjalen ekolonie, e sidomos jane te ndjeshem anglezet. Dhe, per te qene eeshtja me e komplikuar, anglezet ne viset shqiptare jane ne misione te dyfishta, edhe per te na lene me Serbine, por edhe per te na lene me grekun, ne menyre qe te mbesim koloni e dyfishte. Mandej, duhet te dihet se anglezi, nese njehere i ke kundershtuar, ai ne menyre indirekte te denon. Anglezet duhet ta kuptojne se ne e kemi pernjemend dhe se jemi te dakorduar se flasim ne emer te ndonje institucioni. Ne kete drejtim jemi vonuar. Jemi vonuar, sepse anglo-amerikanet as nuk do te na e pranojne Konferencen e Bujanit, per eka komunistet po propagandojne parajse ne Kosove, e as nuk do te na e pranojne eLIDHJEN E DYTe TE PRIZRENITe, sepse sie e dime, nuk na e kane pranuar as ate te famshmen e Ymer Efendi Prizrenit me 1878. Nuk eshte ketu eeshtja e territoreve, por eshte eeshtja, thjesht te percaktimi i politikes angleze qe tei plotesojne orientimet ruse, te cilat i kane pelqyer dikur dhe ua kane dhene vulen pikerisht pas Luftes se Krimese dhe qe Rusia te mbetet padron i te krishtereve ne Ballkan. Kjo filozofi, te pakten me kete lufte duhet te copetohet, por me rreshtimin e forces sone ne te gjitha trojet etnike, zor se do te ndodhee. Profesor Ymer Berisha, ne permbyllje te diskutimit te tij kishte thene se: e... mendimtarisht dhe politikisht te veprojme me tere forcen qe te ndertojme e te lidhemi kah eqerrja anglo-amerikanee.... ePer te dale nga kjo gjendje qe jemi, kur Xhafer Deva po vrapon ngado e kudo neper Kosove me moton: eTA MBROJMe KUFIRINe, duke i shfrytezuar forcat e eLidhjes se Dyte te Prizrenite, te provojme nje kontakt sado vellazeror me ato forca, sepse kthimi i tyre kah pozicioni neutral ndaj Gjermanise dhe aktiv ndaj Anglise, do te na kthente alternativisht neve si komb, ne lufte qytetare, te cilen ne nuk e deshirojme. Si ta bindim Deven pra, vetem duke e shtruar interesin e ngushte kombetar. Xhafer DEVA kishte thene: eSot eshte koha per politike te niveleve e jo te oazavee. Por ne do tei pergjigjemi me gjakftohtesi, se Gjermanija eshte logjika jone, por nuk eshte tani per tani logjika e historise dhe politikes nga po shenohen kthesa te medha ne tere boten. Do te provojme pra ta bindim Deven, si kryetar te eLidhjes se Dyte te Prizrenite, jo tei bashkangjitemi (fakt, kete qe nuk duhet teia themi), por te na bashkangjitet, krejt me mundesi qe ai qofte edhe te na prine. Ne kete nyje te bisedes, do te nderhyje Ferat DRAGA: ePo te na prine, por padrone jane anglezet dhe ata e dine sjelljen e tij. Nuk do te pajtohene. Atehere, do te nderhyje Prof. Ymer Berisha: eeeshtja e jone kombetare eshte vene me fajin tone ne kurth, ne gershere, me vete sjelljet tona politike, sjellje keto qe i kane te ngjashme pak a shume te gjithe ballkanasit. Atehere, e vetmja shprese per ne ne Kosove mbetet nderhyrja e Mbretit Ahmet ZOGU te anglezet, per ta kuptuar se do te jemi lojale Lartmadherise se Tij, dhe keshtu do te shpetojme ate qe duhet. Partite dhe tarafet pastaj le ta thejne qafen me kerkesat e veta, por populli dhe mbreteria te mos preken.e ...

Profesor Ymer Berisha, interesin e atdheut dhe te kombit shqiptar i ve mbi edo interes tjeter, qofte partiak, ideologjik apo efaredo tjeter dhe ky qendrim i tij e vulos atdhetarizmin e tij te pavdekshem si politikan, strateg dhe udheheqes i pakompromituar.

DISA PAQARTeSIRA RRETH MBAJTJES Se KONGRESIT TE TRETe Te LNDSH - se

Jane krijuar ne historiografine tone shqiptare disa paqartesira qe historianet tane kosovare nuk ja arriten per 50 vjet per tei sqaruar dhe argumentuar historikisht dhe kronologjikisht. Per mendimin tim personal, ne baze te dokumenteve historike, Mbledhja e Komitetit Qendror te NDSH-se, e mbajtur ne ilegalitet te thelle me 28 nentor 1944, ne Prizren, duke perkujtuar Festen e Dites se Flamurit, duhet te quhet KONGRESI I TRETe I KNDSH-se, mirepo fjalen e fundit per kete duhet ta thote TRYEZA e RRUMBULLAKeT e historianeve shqiptare ne te ardhshmen. Argumentet e mija bazohen ne te dhenat, punen dhe konkluzionet e kesaj Mbledhje, te cilat paraqiten si vijon :

Aty, pra ne kete Mbledhje, do te behet njiherit BETIMI para FLAMURIT se do te luftohet me pende dhe me pushke per realizimin e qellimeve politike te Nacional Demokratikes Shqiptare drejt krijimit te nje Shqiperie te Lire, etnike, demokratike dhe te mosvarur. Te njejten dite, pra me 28 nentor 1944, ne fshatin Abria e Eperme te komunes se Skenderajt, ne ndertesen e Shkolles fillore te ketij fshati, profesor Ymer Berisha, me shume shoke e miq dhe me disa nxenes te Shkolles Normale-Gjimnazit eSAMI FRASHeRIe nga Prishtina erdhen ketu, organizuan dhe e mbajten: KUVENDIN E PARe Te ORGANIZATeS eBESA KOMBeTAREe

e Ky Kuvend u mbajt si rrjedhoje e parapregaditjeve te bera qysh ne Mbledhjen konstituive e apo: themeluese te 12 shtatorit 1943-es qe u mbajt ne Peje, per eka kemi folur me heret. Ne Kuvendin e Drenices- sie theksojne disa pjesemarres te ketij Kuvendi, qe akoma jetojne edhe pse ne pleqeri te thelle, moren pjese shume delegate te Beses Kombetare si dhe mysafire e te ftuar, ne radhet e te cileve dalloheshin : kolonel Sylejman Shkoza, tribuni Shaban Polluzha, Bislim Bajgora, Ukshin Kovaeica, Ahmet Selaci, Adem Voca, Haradin Vidishiqi, Mulla Mustafe Fazliu, Sherif Terstena, Aziz Zhilivoda, Lahe Luboveci, Ismail Murtez Lushta, Miftar Bajraktari, Mehmet Gradica, Ndue Perlleshi, Qazim Bajraktari i Astrazupit, Zef Gjidoda me eeten e tij luftarake, Marije Shllaku, heroina shkodrane, e cila edhe e mbajti Procesverbalin e ketij Kuvendi si dhe mbajti nje fjalim patriotik te zjarrte, Mehmet Gradica, ndersa Uke Sadiku me eeten e tij i siguroi rojet per mbajtjen e ketij Kuvendi pa pengesa. Aty ishin edhe Sadik Lutani, Rexhep Gjeli, Sadik Zeneli, Hamit Emini e eDoktorrie, Alush Smajli e eQerratajae, Feriz Boja, Mulla Ilijaz Broja e shume te tjere e sidomos perfaqesuesit e Drenices se Eperme. Ne Kuvend u ftuan edhe mysafire te tjere, keshtu qe numri i pjesmarresve ne kete Kuvend arriti ne 243 veta. Ne Kuvend u vendos qe te punohej per shkeputjen e perhershme te Kosoves dhe viseve te tjera shqiptare nga Serbia dhe Jugosllavia; te sabotohej earmatimi i popullit shqiptar nga pushtuesit e rinj, e qe do te bashkohej me Ushtrine e ardhshme kombetare shqiptare. Ketu, ne kete Kuvend u zgjodh edhe Kryesia e 0rganizates eBESA KOMBeTAREe, me kryetar Prof. Ymer Berishen, Sekretar Ismail Ymer THAeI nga Zakuti i Podujeves se Llapit si dhe funksionare te tjere, konform Statutit te 0rganizates, si dhe u aprovua nje PROGRAM i qarte kombetar dhe u caktuan kahet e organizimit per shtrirjen organizative te saj, sidomos ne radhet e rinise kosovare.

e Shkuarja e prof. Ymer Berishes nga Prishtina ne Drenice bashke me nje grup nxenesish dhe disa mesues, kishte per qellim zhvillimin e aktivitetit politik e ushtarak ne ato fshatra, por edhe aktivizimin e lidhjeve te vjetra te luftes se perbashket te Drenices dhe anes se rrafshit te Dukagjinit, por edhe te Mitrovices, Vushtrrise, Shales se Bajgores dhe Llapit. Ndersa ne Prishtine kishte vene lidhje edhe me ADEM GLLAVICeN, ngaqe ai ishte kryetar komiteti. Prof. Ymer Berisha ne Prishtine beri pergatitjen e nevojshme: siguroi armatim te nevojshem dhe njerez qe do te shkonin ne Drenice. Ne Prishtine thyen nje depo te ushtrise gjermane dhe u furnizuan me arme, municion dhe veshmbathje. Bashke me Ymerin per ne Drenice shkuan:

e 1.ISMAIL Ymer THAeI nga Zakuti ( Podujeve ), mesues ne Podujeve prej vitit 1942 deri ne nentor te vitit 1944.

e 2. ADEM Ymer THAeI nga Zakuti, xhandar ne nenprefekturen e Llapit, vella i ISMAILIT, truproje e prof. Ymer Berishes ;

e 3. SHAQIR GJATA i Bajqines, sekretari Komunes se Dumnices se Poshtme;

e 4. QAZIM STUBLLA nga Lluzhani, i cili ishte mesues ne Lluzhan prej vitit 1942 - 44.

e 5. NUHI GASHI nga fsh. BRADASH, nxenes i Shkolles eSAMI FRASHERIe te Prishtines.

e KUVENDI u mbajt ne Shkollen Fillore te Abrise se Eperme te Drenices me 28 nentor 1944.

e Kuvendin e shpalli te hapur Prof. Ymer Berisha. Menjehere u zgjodh edhe KRYESIA E PUNeS se Kuvendit dhe u aprovua RENDI I DITeS me kete permbajtje:

e 1. Fjala e Prof. Ymer Berishes per rendesine e formimit te eBESeS KOMBeTAREe si 0rganizate politike - ushtarake ;

e 2. Zgjedhja e Kryetarit dhe sekretarit te 0rganizates P.U. eBESA KOMBeTAREe;

e 3. Miratimi i vendimit per FORMIMIN e USHTRISe KOMBeTARE per mbrojtjen e pavaresise se trojeve etnike shqiptare;

e Pas kesaj fjale, prof. Ymer Berisha, i cili edhe e elaboroi programin e 0rganizates, e cila u vendos te quhej eBESA KOMBeTAREe. Ndersa parulla mobilizuese e saj ishte: eBESA KOMBeTARE - LIRIA SHQIPTARE!e. Kuvendin e pershendeten perfaqesuesit e kuvendeve te krahinave shqiptare. Ne emer te Drenices kuvendin e pershendeti atdhetari SADIK ZENELI, ndersa ne emer te rinise se Llapit, Kuvendin e pershendeti NUHI GASHI. Filluan propozimet. Ramadan Kastrati ne emer te 10 shokeve. propozoi qe per kryetar te zgjidhet prof. YMER BERISHA, ndersa per SEKRETAR te zgjidhej ISMAIL THAeI, nga Zakuti i Podujeves. Ky propoztim u pranua me duartrokitje frenetike nga te pranishmit. Nga rajoni i Llapit ne punen e KUVENDIT themelues te eBeses Kombetaree moren pjese :

1. ISMAIL THAeI, mesues nga Zakuti i Podujeves,

2. 2.QAZIM STUBLLA, mesues nga LLUZHANI,

3. SHAQIR GJATA nga Bajqina,

4. NUHI GASHI nga Bradashi,

5. EJUP HAXHA nga Lluzhani, si dhe

6. ADEM THAeI, truproje i Prof. Ymer Berishes.

e Ndersa per lidhjen me Lipjanin u vendos te caktohej Nuhi Gashi, si njeri i guximshem dhe i meneur, shkruan prof. Adem AJVAZI ne librin eNDSH-ja Ne LLAP (1945-1949 )

e Posaeerisht ky Kuvend historik ka mbetur ne kujtesen popullore fjalimi i nje vajze te re shqiptare, e veshur me rroba ushtarake, e armatosur me automatik dhe pistolete, ndersa mbi koke i shendrriste kesula e bardhe kosovare me nje shqiponje dykrenore. Ishte kjo heroina e Shkodres, MARIJE SHLLAKU. Ajo tha, ndermjet te tjerash :eVllazen, koha ka ardhe qe trojet tona te lame me gjak, vite me rradhe, te shlirohen dhe te rikthehen ne gjirin e atdheut tone - tek NANA SHQIPNI...e! Mirepo rrjedhat historike u zhvilluan ndryshe; gjate gjysmes se pare te dhjetorit dhe ne fillim te janarit 1945, forcat partizane e vendosen pushtetin okupues ne keto treva. Prandaj eBesa Kombetareesi dhe te gjitha formacionet e tjera patriotike kombetare u detyruan te kalojne ne ilegalitet. Veprimtaret e 0P eBESA KOMBeTAREe moren pjese aktive ne Kryengritjen e Drenices, te udhehequr nga tribuni Shaban Polluzha, kurse pas shpartallimit te kesaj kryengritje, ata qe e perjetuan kete katrahure, u riorganizuan dhe u perqendruan kryesisht ne Rrafshin e Dukagjinit dhe te Shales se Bajgores te rradhitura ne eeta dhe grupe te vogla kryengritese.

Te rikthehemi prap te Mbledhja e Komitetit Qendror te LNDSH-se, te mbajtur ne ilegalitet te thelle, ne Prizren me 28 nentor 1944. Ne kete Tubim do te marrin pjese: Halim Spahija, Hasan Rema, Selman Riza, Fehim Ibrahimi, Ali Riza ( nga Shqiperia), Nijazi Alishani, Shefqet Shkupi, Rexhep Broja, Rexhep Krasniqi, Haki Taha, Xhemil Fluku, Sefedin Ahmeti, Izja Shehu, Hajrullah Abdullahu, Sylejman Mallta, Tahir Deda, Kadri Ramadani, Abdullah Zanita etj. Ne kete Tubim ishte parapare qe te marrin pjese edhe disa intelektuale te tjere, por per shkak te moszbulimit, pjesmarrja e tyre ishte menjanuar. Pas tubimit, me detyra qe duhej te kryhen ne aspektin politik dhe ushtarak, me 28 nentor 1944, do te kerkohet nga Komitetet neper rrethe dhe komuna fshatare qe ta festojne DITeN E FLAMURIT ne menyre te denje. Ky Tubim i KQ te LNDSH-se, mori keto vendime programore instruktive, politike dhe ushtarake :

PIKA E PARe: Grumbullimi i te gjitha te dhenave per te vraret dhe te pushkatuar neper katunde dhe komuna, duke shenuar emrin dhe mbiemrin, prej nga eshte dhe vitet e vjetersise si dhe shenime te tjera rreth edo rasti si ka ndodhur vrasja e tyre.

PIKA E DYTe : Te themelohet nje Keshill i ngushte prej gjashte deri ne shtate anetare, te cileve do teu jepen detyra aq sa munden per tei kryer. Detyrat e tilla ishin: Pranimi dhe shperndarja e eparullavee- ( trakteve propagandistike e ver.ime: E.F.) si nga Komiteti i Komunes, ashtu edhe nga ai i fshatit. eParullate e ( Traktet) duhet te permbajne edo gje qe ka qene deri me tash dhe qe mund te ndodhe pastaj.

- Asgje nuk guxon te punohet nga ana e te besuarve pa

lejen e Komitetit te fshatit ose te komunes. Veprimi

duhet te lejohet nga Qendra.

- Asnje levizje nuk guxon te ndermerret pa u lejuar nga

Qendra dhe qendra e rrethit. Te gjitha aksionet tona

duhet te vihen ne lidhmeri me Levizjen ( NDSH ) jashte, e

cila nuk guxon te ndermarre asgje, por duhet te qendroje

ne pritje ;

- Informatat dhe edo levizje tjeter duhet tei vihen ne

sherbim Komitetit te Rrethit. Me kete detyre duhet te

vihen ne aksion femrat e besuara.

- Te gjitha forcat qe gjenden ne mal, duhet te organizohen

ne Njesi ushtarake: Dhjeteshe, eeta etj.

- Tere armatimi dhe ushqimi duhet te kontrollohet dhe te

vihet per nivelin dhe kualitetin e edo njesie nga Qendra e

(KQLNDSH ) ne Prizren.

Meqe grupi i profesoreve nacionaliste ishte skajuar nga levizja publike, me organizimin ushtarak ne Qarkun e Kosoves do te dallohen: Azem Bellaeefci per lidhje me Shalen e Bajgores, Ajet Gerguri per lidhje me Llapin ; Hilmi Zariqi per lidhje me Drenicen dhe rajonin e Pejes me tere Rrafshin e Dukagjinit.

Tani ngadale, por sigurt, Drenica po behej qender e luftes per liri. Keshtu ne kete treve do te aktivizohen: Ahmet Selaci, perfaqesues i Shales se Bajgores ne kryesine e 0P eBESA KOMBeTAREe, Ajet Gerguri dhe Hilmi Zariqi.Keta pas pak kohe do te lidhen me Sokol Ibrahimin nga Zabeli i Ulte si dhe me Arif Shalen e Smajl Rashidin nga eirezi, Sherif Ternaven nga Vushtrria me detyre per te vene lidhje me Llapin permes Fazli Ukes. Ky aktivitet mbeshtetej ne nje program, i cili ishte pelqyer me vone nga te gjitha Komitetet e LNDSH-se. Komiteti Qendror i kishte njoftuar ne fillim te vitit 1945 komitetet ne terren se Levizja NDSH do te shtrihet edhe ne rajonin e Maqedonise, ku shqiptaret jane ne trojet e veta. Levizja NDSH atje do te drejtohet nga Komiteti i Shkupit. Por, te dy Komitetet e ( KQ i NDSH-se i Kosoves, me qender ne Prizren dhe KQ i LNDSH-se i Maqedonise, me qender ne Shkup) do te bejne betimin dhe do ta pajtojne kete Program politiko - ushtarak.

B E T I M I

Betohem ne Librin e shenjte, (myslimanet ne Kuran, kurse te krishteret ne Biblen e shenjte- verejtja e autorit), ne gjakun shqiptar, ne Flamurin Kuq e zi, se do te qendroj dhe do te behem besnik ne 0rganizaten tone kombetare per elirimin e atdheut. Jeten do ta sakrifikoj nese bie ne duar te armikut. Per pjesemarresit e 0rganizates nuk do te deklaroj asgje! Do te mbeshtetem ne te gjitha ligjet, qe i mbeshtet 0rganizata. Me emim te jetes do ta kryej edo detyre qe ma parashtron 0rganizata dhe do ruaj edo sekret qe me besohet! BETOHEM me BESA-BESeN SHQIPTARE. BETOHEM!!!

Nga Takimi i lartpermendur u aprovua edhe ky :

P R O G R A M

Luftojme per Shqiperine Etnike dhe kufijte e saj, per ekonomine dhe politiken demokratike;

01. Luftojme per demokracine permbajtesore ;

02. Forma e regjimit, sipas deshires se popullit, duke e marre parasysh shumicen ;

03. Pakicat e ndryshme nacionale do tei kene te drejtat e barabarta, do te thote te drejta te barabarta me ata qe e kane ngritur shtetesine shqiptare ;

04. Qe te respektohet vellazerimi i popujve te Ballkanit;

05. Liria e kultivimit te fese dhe te ngjashme;

06. Rregullimi i reformes agrare ;

07. Te aplikohen reforma te cilat e pengojne zbatimin e ligjeve kolonialiste serbe qe pengojne perparimin e shoqerise shqiptare per te shkuar perpara ne edo lemi ;

08. Nderprehet hakmarrja rreptesisht ;

09. Kush e pengon punen dhe nuk angazhohet ne detyrat, te cilat i caktohen nga ana e 0rganizates, denohet me denimin me te rende e ( vdekje) ;

Qe sa me pare te kerkohet lidhja me udheheqesine qendrore e (KQ te LNDSH-se).

Keto jane detyra te edo shqiptari, ne menyre qe ta kuptoje pse lufton dhe me kete lufte tei tregohet tere botes per luften e popullit te Kosoves. Kete Program e kishte perpiluar Istref Sheqa dhe 0rganizatori i LNDSH-se ne kete treve Hamit EMINI, doktori i maleve te lira te krahines se Drenices dhe Shqiperise Etnike. Ndersa grupi i Beqe Mehmetit, Qerim eitakut dhe Abdullah Rexhepit e kishte per detyre te instruktoje Programin ne te gjitha viset e Kosoves. Ne vend te pare ky Program ishte distribuar ne rrethin e Llapit. Nga Llapi Programi u distribua ne Shkup.

Ne realizimin e Programit te luftes per Shqiperine Etnike, ne Shale te Bajgores kishte filluar te rekrutoheshin anetaret e rinj te LNDSH-se, sikurse edhe ne territorin e Zveeanit. Ne Shale te Bajgores vepronte nje Nenkomitet i LNDSH-se, i cili drejtohej nga Bislim Bajgora dhe Haradin Fazliu - Vidishiqi. Dokumentet arkivore i zbulojne personalitetet qe ishin ne krye te LNDSH-se, ne qarkun e Mitrovices me te gjitha kompetencat politike dhe ushtarake. Ne krye te Komitetit per rrethin e Mitrovices ishte ende Ibrahim Lutfiu. Per ta luftuar rezistencen shqiptare, Shtabi Suprem i Jugosllavise qe drejtohej nga Josip Broz Tito, ne viset e roberuara shqiptare (Kosove etj.) kishte angazhuar Divizionin e 46 serb, si dhe Brigadat 25, 26, 27 te cilat do te bejne ploje ose masaker neper fshatrat shqiptare; Divizionin 41, Divizionin 24, Divizionin 52 te Kosoves ( Brigadat I, II, IV, ) si dhe Grupin e Brigadave te Kosoves: III, V, VII, VIII dhe KNOJ-in famekeq. Te gjitha keto forca kishin per detyre vendosjen e pushtetit serb ne Kosove, ne menyre qe eeshtja e Kosoves te vihet para aktit te kryer. Per teu mbrojtur nga ky sulm brutal serbokomunist, Komanda Shqiptare per mbrojtjen e kufijve Etnik e kishte organizuar mbrojtjen pa asnje ndihme nga ndonje fuqi aleate apo gjermane. Keshtu i tere territori kufitar ishte ndare ne kater Zona mbrojtese.

ZONA E PARe :

Zona e Pare perfshinte territorin kufitar nga Karadaku e deri ne Gallap dhe Jabllanice. Ne kete Zone komandonte Shefqet Shkupi. Zona, sipas dokumenteve, ishte ndare ne tre Sektore. Ne Sektorin e Pare: Elez-Han-Kaeanik, komandonte: Abdyl DURA. Ne Sektorin e Dyte: Karadak-Presheve, komandonte: Mulla Idriz Gjilani. Ne Sektorin e Trete: Hogosht-Prapashtice, komandonte Syle ZARBINCA.

ZONA E DYTe :

Ne Shtabin eMbrojtja Kombetaree ishte cilesuar vija kufitare nga Struga ne vargmalet lindore te Tetoves drejt Shkupit. Me kete Sektor komandonte Fuad Osmani e (DIBRA). Ky Shtab i kishte nen komande tre batalione. Komandant i Batalonit te Pare ishte Jusuf Gjylbeqaj, komandant i Batalionit te Dyte ishte Sylejman Malaj nga Tepelena, komandant i Batalionit te Trete ishte Isan HUTI, nga Elbasani, te gjithe oficere karriere.

ZONA E TRETe:

Zona e Trete perfshinte territorin kufitar te Drenices Veriore nga Lugina e Ibrit ne veri te Mitrovices e eakorrit - Bjeshket e Nemuna. Ne kete Zone perfshihet edhe Plava e Gucia me vijen kufitare deri ne Tivar. Ishte parapare te komandoje profesor Ymer Berisha, i cili njekohesisht kishte graden e majorit te ushtrise kembesore.

Ndarjen e Sektoreve e kishte bere Aqif Blyta me parine e Pejes, ku fjalen kryesore e kishin Emrush Miftari, Sefedin Begu, ish-senator, Xhevat Begu dhe Zhuk Haxhija.

ZONA E KATeRT :

Zona e Katert perfshinte territorin kufitar nga Prapashtica - Perpellaci- Veriu i Shales se Bajgores - Lugina e Ibrit. Me kete Zone komandonte Ahmet Selaci. Ne Sektorin: Prapashtice-Perpellac komandonte Rame Maqastena me Hysen Gerdofcin dhe Rrahim Ratkocerin; me Sektorin: Perpellac-Shale e Bajgores komandonte Mete Podjeva me Lam Bajeinofcin; me Sektorin: Shale- Lugina e Ibrit komandonte Bislim Bajgora e Adem Voca.

E tere forca mbrojtese e ketyre Zonave kufitare duhej te ishte ne nje madhesi prej 42. 000 ushtaresh. Rekrutimin per kete force duhej ta kryente Adem Gllavica, komandant i Prapavijes kufitare. Ne fakt, per shkak te perearjes qe pesuan shqiptaret, KNDSH nuk arriti te aktivizoje as 10.000 ushtare.

Nga kjo force neper njesite ishin te sistemuara forcat e rajonit te Prishtines, ku eetat i drejtonin Ajet Gerguri, Kadri Beba, Neze Buniaku, Azem Bellaeefci, Islam Domaneku, Shemsi Azir Mramori, Musli Dumoshi, Hakif Rimanishta. Ne rajonin e brendise se Mitrovices vepronin eetat e Ukshin Kovaeices, Bislim Bajgores, kapiten Ali Rizes-Zhabarit, Isuf Boletinit, Adem Voces, Ahmet Selacit. Ne rajonin e Vushtrrise vepronin eetat e Aziz Zhilivodes, Osman Bunjakut dhe Hoxhe Strofcit. Ne rajonin e Llapit vepronin eetat e Bahtir Dumnices, Uke Ahmet Pollates, Jusuf Duboves, Uke Toverlanit, Mehmet Gjakes. Ne rajonin e Drenices vepronin eetat e Sadik Lutanit, Uke Sadikut, Sherif Terstenes. Ne rajonin e Rahovecit vepronin eetat e Mustafe Ibishit nga Kramoviku, Qazim Bajraktarit, Alush Smajlit e Qerratase. Ne rajonin e Istogut vepronin eetat e Ndue Perlleshit, Feriz Bojes, Tal Kurteshit. Ne rajonin e Pejes vepronin eetat e Fete Ukelles, Deme Ajdinit, Tahir Sulejmanit. Ne rajonin e Gjakoves vepronin eetat e Mete Hasanit, Ali Bokshit, Elez Myrtes, Deme Ali Pozharit, Ejup Binakut. Ne rajonin e Prizrenit vepronin eetat e Hysen Kabashit, Nijazi Alishanit, kapiten Ali Rizes dhe Hajdar Malokut-Planeja. Ne rajonin e Ferizajt vepronin eetat e Riza Goges, Hamdi Jasharit, Hoxhe Krasniqit, Qazim Avdise, Ahmet Ajdinit. Ne rajonin e Kaeanikut vepronin eetat eDin Hoxhes, Sait Terise, Arif Dragomances, Din Dures. Ne rajonin e Gjilanit vepronin eetat e Shyt Marefcit, Shaban Smires, Lote Vakes, Hete Kokes, Hasan Kabashit-Vitia, Hasan Remnikut, Hajriz Kajollit, Ajet Kosovices, Ali Stanecit, kapiten Bajrush Xhaklit, hoxhe Lipovices ; Hajdar Tugjefcit, Hysen Terpezes, Mulla Idriz Gjilanit etj.

Njesite qe kane krijuar histori te mirefillte mbrojtese, sipas dokumentave, ishin keto: Brigada e Adem Voces ne Shale te Bajgores, Brigada e Drenices, ne krye me Shaban Polluzhen. Njesia e Shaban Bunjakut ne Vushtrri, njesia e Deme Ali Pozharit dhe Mehmet Age Rashkocit ne Bjeshket e Nemuna; Njesia e Uke Sadikut dhe Qazim Bajraktarit ne rajonin e Rahovecit; Njesia e Mulla Idriz Gjilanit dhe Hysen Terpezes ne Karadak-Ferizaj; Njesia e Syle Zarbinces ne Gallap. Te gjitha keto njesi do te luftohen ne forma te ndryshme egersisht nga okupatori deri me 1953.

VIZIONI I PROFESOR YMER BERISHeS PeR TE ARDHMEN E SHQIPeRISE ETNIKE

Ymer Berisha, si profesor i gjeografise, e donte shume kete lende. E donte atdheun, e donte token, malet, lumenjte, liqenet, bukurite natyrore, etj. Ai me endje e vullnet u shpjegonte nxenesve per bukurite natyrore te atdheut tone, per kushtet e zhvillimit historik e tregtar, per rendesine ekonomike, gjeostrategjike, etj. Gjate oreve te mesimit ai u shpjegonte nxenesve edhe per mundesite e zhvillimit te turizmit detar, te turizmit malor, duke permendur Durresin, Shengjinin, Saranden, Brezovicen, Alpet shqiptare, liqenin e Plaves, Ohrit, Komanit, Shkodres, etj. Toka shqiptare eshte shume e pasur me xehe ose minerale, theksonte Ymer Berisha. eTrepea, thoshte ai, ka rezerva te medha te arit, zinkut, plumbit etj., dhe shfrytezimi i saj do ta zhvilloje atdheun tone. Edhe ne Shqiperi gjenden vendburime te ndryshme me baker, krom, plumb, hekur etj. Keto pasuri duhet tei shfrytezoje shteti Shqiptar. Ato duhet tei gezojne shqiptaret, te cilet jane banore te sterlashte te ketyre hapesirave. Profesor Ymer Berisha kishte nje vizion te qarte sa i perket eeshtjes se ku duhet te rreshtohen shqiptaret. Bota demokratike perendimore po i shtron detyra te domosdoshme qe Shqiperine ta zhvilloje ne shume drejtime. Zhvillimi i komunikacionit ujor e tokesor eshte nje nevoje shum e madhe. Qe sa here trajtohet plani i lidhjes se Detit Adriatik me Detin Bosfor e ate Mesdhe, duke zhvilluar komunikacionin tokesor: Durres - Qafe - Thane - Kereove - Gostivar - Shkup - Sofje - Stamboll; varianti i dyte: Durres, ose Shengjin e Prizren e Prishtine e Shkup - Stamboll. Zhvillimi i komunikacionit do te mundesoje, sipas Ymer Berishes, jo vetem zhvillimin ekonomik, por edhe do te ndikoje ne prosperitetin e shqiptareve ne shume drejtime: ne zhvillimin arsimor, kulturor dhe te vetedijesimit kombetar.

ROLI I YMER BERISHeS Ne ORGANIZIMIN E LeVIZJES PeR eLIRIM DHE BASHKIM KOMBeTAR

Prof. Ymer Berisha ishte njeri nder mesimdhenesit me te pergatitur, nder edukatoret me te dashur e me te emuar. Ai ishte shume i afert e i dashur me nxenes. Shquhej per takt pedagogjik. Edhe koleget e tij, mesimdhenesit e Gjimnazit - Normales eSami Frasherie ne Prishtine, si Luan Gashi, Dr. Rexhep Krasniqi, prof. Ibrahim Kelmendi, prof.Vasil Andoni, etj., e emonin shume. Ymer Berisha ishte i thelle ne mendime, kishte qartesi politike dhe guxim intelektual per veprim. Me mesimdhenesit e lartepermendur formoi 0rganizaten Balli Kombetar ne Shkolle dhe organizoi edhe demonstrata antifashiste. Prof.Ymer Berisha u angazhua me tere qenien dhe punoi pa u lodhur per realizimin e eeshtjes se elirimit dhe te bashkimit kombetar. Deri me 12 shtator 1943 kur organizoi Mbledhjen e fshehte ne Peje per themelimin e 0rganizates politiko - ushtarake eBESA KOMBeTAREe, pra deri ne kohen kur Italia fashiste kapitulloi, kreu detyra nga procesi politik dhe arsimor, u muar me hulumtime shkencore nga disciplina te ndryshme, sidomos me eeshtje te historiografise, arkeologjise, etnologjise. Shkroi nje sere artikujsh e studime nga fusha e historise, duke gjetur ato elemente qe lidhin kulturen shqiptare me ate te paraardheseve tane ilire. Pas kapitullimit te Italise fashiste, Ymer Berisha u angazhua edhe me shume ne jeten politike dhe luftarake.U be njeri nder udheheqesit shpirteror dhe prijsit te Levizjes Kombetare ne Kosove. Punen dhe angazhimin me me perkushtim e imponuan disa faktore, sidomos perhapja dhe shtrirja e ideologjise komuniste. Ate e cilesonte si mortaje te kuqe, e cila do te zhbeje popullin shqiptar neqofte se nuk do te parandalohej. Profesor Ymer Berisha ishte i kudondodhshem. Vepronte jo vetem ne Prishtine e qytete te aferta, por edhe ne Shkup, Kereove e mjedise te tjera si ne Rozhaje, Sjenice, Novi Pazar, Plav e Guci, Shale te Bajgores, Llap e Gollak dhe ne Presheve. Kudo shtronte nevojen per mobilizim te mirefillte per ta luftuar ideologjine komuniste. eKomunizmi proklamon demokracine, lirine, mireqenijen, ndersa ofron mashtrimin, tradhtine, likuidimet, vrasjet e te gjithe atyre qe nuk e mbeshtesin, nuk e perhapin dhe nuk i bashkangjitene- thoshte Ymer Berisha. Ideologjia komuniste ishte kunder bashkimit kombetar. Ithtaret e saj likuiduan te gjithe kundershtaret, pra patriotet te cilet luftonin per bashkimin kombetar, pra i luftonin planet pushtuese komuniste-pansllaviste, aspiraten e modifikuar te internacionalizmit proletar.

Ne fillim te dhjetorit te vitit 1944, prof. Ymer Berisha, Uke Sadiku, Ndue Perlleshi dhe Feriz Boja shkuan sebashku ne Rezalle te Drenices. Ne kulle te Zymer Hamitit ishte vendosur Shtabi i Brigades se Shaban Polluzhes. Ne ate kohe, Ndue Perlleshi ishte ende kryetar komune ne Budisalc, por kishte ardhur te konsultohet rreth bashkimit te forcave ne lufte kunder pushtuesit te ri komunist, i cili kishte filluar t-i shtrinte krihet kudo ne Kosove. Aty u mbajt nje takim i perbashket me Shaban Polluzhen dhe Shtabin e tij.

Ne Kuvendin e Drenices, te mbajtur me 20 nentor 1944 ne fshatin Polac, i cili vazhdoi punimet deri ne janar te vitit 1945, ne kuader te shume vendimeve te tjera, u mor edhe ky: eNe Shtabin Suprem, pervee anetareve te deritashem te Brigades se Drenices, kooptohen :1 Prof. Ymer Berisha, 2. Marije Shllaku, 3.Adem Voca nga Shala e Bajgores, 4. Rifat Maloku nga Samadraxha, 5. Ndue Perlleshi nga Jagoda, 6. Ukshin Kovaeica nga Shala e Bajgores, 7. Hashim Gjaka nga Ashlani dhe 8. Feriz Boja nga Kernica. Kuvendi i Drenices i perfundoi punimet me 17.01.1945, ne oren 15:oo.

Duke pare aneksimin e Kosoves nga Serbia dhe dhuna qe ushtrohej ne edo forme ndaj popullates shumice shqiptare nga regjimi sllavo-komunist ne Kosove, e tere kjo ndikoi

qe ne Kosove te formohen dhe te veprojne shume Organizata patriotike e politike shqiptare. Njera nder keto Organizata qe zhvilloi veprimtari te dendur, pasi doli nga ilegaliteti i thelle, qe la gjurme, e beri jehone, ishte Organizata patriotike-politike eBESA KOMBeTAREe e udhehequr nga strategu i luftes guerile ne Kosove dhe patrioti i nderuar, profesor Ymer Berisha. Kjo Organizate ishte formuar kryekeput kunder ideologjise komuniste qe nga dita e pare e themelimit te saje me 12.9.1943, dhe qellimi i saj suprem ishte RIBASHKIMI I Te GJITHA TROJEVe SHQIPTARE. Perndryshe, fillet e kesaj 0rganizate jane pershkruar me larte, dhe, per mos me ui perserite gjitha ato eka jane thene per kete Organizate te rendesishme politike, duhet cekur rrethanat politike qe u krijuan ne vazhdimesi te kohes. Deri ne muajin mars te vitit 1945, 0rganizata eBesa Kombetaree si subjekt politik me vete, kishte zhvilluar shume pak aktivitete qe vlen te shenohen si aktivitete te saja, me perjashtim te mbajtjes se KUVENDIT te PARe me 28 nentor 1944 ne Shkollen e fshatit Abria e Eperme te Komunes se Skenderajt si dhe te pjesmarrjes masive te anetareve te saje ne Kryengritjen e Drenices, ku shum prej tyre u vrane dhe disa u zune rob lufte dhe pastaj pesuan denime drakonike nga Gjygjet sllavokomuniste, ndersa ne pjesen e dyte te vitit 1945 eBESA KOMBeTAREe zhvilloi aktivitet te dendur dhe luajti nje rol te rendesishem ne aktivitetin e ilegales shqiptare. eBESA KOMBeTAREe- Deget e saja per Llapushe dhe Rrafsh te Dukagjinit bashke me kryetarin e saje, prof. Ymer Berishen, mbajten nje Mbledhje ne nje lugine mali mbi fshatin Llapeeve, qe disa historian, kete Mbledhje e konsiderojne si diten kur u krijua eBESA KOMBeTAREe, eka eshte nje gabim i pafalshem, ne mars te vitit 1945, ku merrnin pjese udheheqesit e Grupeve te Armatosura te trekendeshit : Kline-Rahovec-Gjakove. Mbledhjen e kryesoi prof. Ymer Berisha, nderkaq moren pjese kreret e luftes elirimtare: Uke Sadiku me te vellane Shabanin, Qazim Bajraktari, Alush Smajli - QERRATAJA, Ndue Perlleshi, Marije SHLLAKU, Mehmet Aga i Rashkocit, Deme Ali Pozhari, Feriz Boja, Mal Bashota, Zef Gjidoda dhe Ali Meta. Aktiviteti politik, patriotik e luftarak i kesaj 0rganizate ishte tejet i madh dhe beri ndikim te masat e gjera popullore shqiptare qe tei bashkangjiten rradheve te saj dhe ta ndihmojne ne edo menyre.

KUVENDI I DYTe I ORGANIZATeS eBESA KOMBeTAREe

0SE K U V E N D I I D O B e R D O L I T

NGJARJE E ReNDeSISHME HISTORIKE PeR MBARe KOSOVeN

Kuvendi i Doberdolit eshte nje ngjarje me rendesi te madhe ne historiografine shqiptare, i ciliu mblodhi kreret e gjithe Levizjes per elirimin dhe Bashkimin e Trojeve Etnike Shqiptare. Ketu, per here te fundit u provuan forcat gjitheshqiptare qe te riorganizohen ne lufte kunder armikut serbo-sllav. Nje nevoje e tille u ndie qe ne fillim te vitit 1945, sidomos pas shpartallimit te Brigades se Shaban Polluzhes, ne Terstenik te Drenices ( 18-21 shkurt 1945 ), ne lufte me gjashte brigadat partizane-eetnike, luftetaret e se ciles, grupe-grupe, te ndjekura kemba-kembes u detyruan te kalojne ne rajonin e Krahines se Llapushes, te Rrafshit te Dukagjinit, e disa te ikin edhe ne shtetin-ame. Ne keto kushte, ishte nevoje e domosdoshme per nje organizim te denje te nje takimi te perbashket te te gjithe udheheqeseve te eetave kryengritese shqiptare ne Kosove dhe ne Shqiperine Verilindore, ne menyre qe me forcat e perbashketa tei perballojne te gjitha sulmet e brigadave partizane-eetnike ne Kosove dhe te brigadave partizane-komuniste nga Shqiperia. Muajt maj dhe qershor te vitit 1945 ishin plot veshtiresi per eetat e rezistences kombetare shqiptare, por edhe per grupet me te vogla qe ndiqeshin kemba-kembes nga brigadat partizane-eetnike, nga OZN-a dhe nga evullnetarete e mobilizuar me dhune, te ndodhur ne kete gjendje, popullata shqiptare e Kosoves kishte nje urrejtje ndaj partizaneve, por edhe nje frike se edo te ndodhte ne te ardhshmen.

Pas shume bredhjesh ilegale ne shume rajone te Kosoves, prof. Ymer Berisha, patriot i shquar dhe strateg i luftes guerile ne Kosove, ne konsultim me Uke Sadikun, prijes dhe luftetar i njohur qe nga Lufta e Shaban Polluzhes ne Drenice dhe me pare ne lufterat qe i udhehoqi i ati i tij, Sadik Rama, ndermori kete iniciative. Per ta perballuar armikun shume here me te forte ne numer njerezish dhe me arme, duhej te bashkoheshin kreret shqiptare dhe te bashkepunonin rreth nje organizimi me te ngjeshur politik e ushtarak.

MBLEDHJA E PLLAeICeS - PARAPeRGATITJE PeR KUVENDIN E DOBeRDOLIT

Ne mbledhjen e krereve prijes te eetave kryengritese te Llapushes dhe te Drenices, mbajtur me 4 korrik te vitit 1945, ne fushegropen e quajtur eLivadhi i Hajdinite ne male te Pllaeices, te cilen e kryesoi Qazim Bajraktari i Astrazupit, u moren vendime te rendesishme, ne mes te tjerash, edhe per kohen e mbajtjes se KUVENDIT Te DYTe te 0rganizates eBESA KOMBeTAREe, Kuvend i cili do te mbahet ne Doberdol. Kuvendi duhej te mbahej pikerisht ne Llugen e Dan Pjetrit. Pas pergatitjeve te nevojshme dhe ftesave qe iu bene krereve te eetave kryengritese shqiptare, sipas vleresimeve qe vinin nga terreni, situata per mbajtjen e Kuvendit te Doberdolit ishte e mire. Ishte caktuar data: 4 gusht 1945 dhe vendi i mbajtjes se tij, ku do te merrnin pjese 19 grupe ilegale me percjellesit e tyre, nder te cilet edhe perfaqesuesit prej Rozhaje, Sjenice, Plave, Gucie dhe Tregut te Ri, Shales se Bajgores, Llapit, Gallakut, Karadakut, Shkupit, Tetoves, Kuma - Noves, Gostivarit, Kereoves dhe Shqiperise Veriore (londineze).

Profesor Ymer Berisha, edhe pse ne kushte tejet te veshtira, zhvilloi nje aktivitet te dendur politik ne edo pellembe toke te Rrafshit te Dukagjinit dhe te Kosoves ne teresi. Ai punonte me ngulm dhe me vendosmeri qe te bente lidhjen e te gjithe krereve te Rezistences shqiptare si ne Kosove ashtu edhe ne Shqiperi. Kete qellim ai e arriti me kontaktimin e Pashuk Bibe Mirakajt nga Iballa e Pukes, i cili ishte njeri nder udheheqesit me me ndikim ne levizjen e rezistences shqiptare qe zhvillohej ne Shqiperine e Veriut. Ne mars te vitit 1945, Pashuk Bibe Mirakaj ia dergon nje leter prof. Ymer Berishes, me te cilen kerkon te takohej me te. Duke ia derguar letren, ne rruge e siper, korrieret bien ne prite, dy prej tyre vriten, ndersa njeri shpeton dhe ik, megjithate, letra i ra ne dore prof. Ymer Berishes. Takimi ne mes tyre realizohet, por me vonese, e edo vonese ishte e demshme per Levizjen NDSH.

Pas takimit qe pati prof. Ymer Berisha me Pashuk Biben, me 20 korrik te vitit 1945, ne fshatin Vogove te Hasit (jo larg Gjakoves), rezultatet ishin prezente, ngase aty u mor qendrimi per lidhjet e te gjitha grupeve ilegale qe vepronin ne Kosove, Maqedoni e Shqiperi. Pastaj Pashuk Mirakaj e njoftoi prof. Ymer Berishen me shoke, se kishte rene ne kontakt me nje MISION perendimor, qe perkrah Levizjen shqiptare antikomuniste.

Dhe u vendos qe diku ne fillim te shtatorit te atij viti te mbahet nje takim i te gjitha grupeve ilegale te Shqiperise ne Mirdite, ku u kerkua qe te marrin pjese edhe grupet ilegale nga Kosova. Kur u kthye ne Gjurgjevik te Madh, profesori e njohu Uke Sadikun per tere ate qe u tha dhe eka u vendos ne takimin e Vogoves. Te dy bashke, caktuan korrieret dhe ua derguan ftesat te gjithe udheheqesve te formacioneve ilegale kryengritese qe te marrin pjese ne Kuvendin e Doberdolit, qe do te mbahet me 4 gusht 1945, ne vendin eLLUGA E DAN PJETRITe ne Doberdol te Llapushes.

Ne Kuvendin e Doberdolit, pervee krereve: prof. Ymer Berishes, Uke Sadikut, Marije Shllakut dhe Qazim Bajraktarit, rol te madh luajti edhe trimi, Alush Smajli e Qerrataja, i cili, pervee luftetareve te tij, solli edhe FLAMURIN Kombetar Shqiptar (te gjate tete metra), e vuri ne Dardhen e Madhe, dhe caktoi rojet e nderit gjate tere kohes se mbajtjes se Kuvendit. Ne kete Kuvend u gjenden: Uke Sadiku me te vellane Shabanin dhe te birin Skenderin, prof. Ymer Berisha, Qazim Bajraktari i Astrazupit me luftetaret e tij, Alush Smajli-eerrataja i Llazices me luftetaret e tij, Ndue Perlleshi i Paskalices me te vellane, Zefin dhe luftetaret e eetes se tij, Marije SHLLAKU, Mehmet Aga i Rashkocit, Deme Ali Pozhari, Preke Shyti nga Prizreni ( me pare ishte ne Brigaden e Shaban Polluzhes ne Drenice), Bajraktari i Uees, Zef Gjidoda nga Planeori i Gjakoves, Sadik Lutani i Turieefcit te Drenices, Ali Meta ( i biri i Met Imerit nga Gjurgjeviku i Madh ), Ferat Kotorri, Adem Shala, Nijazi Alishani, Zhuke Haxhia, Islam Tabaku, Aziz Zhilivoda nga Artakolli i Vushtrrise, Sherif Terstena nga Shala e Bajgores, dy perfaqesues anonim te Ahmet Selacit, per shkak se te dy keta pjesemarres benin pjese ne eDoren pastruesee te 0P eBESA KOMBeTAREe, e ata ishin: Haradin Vidishiqi dhe Bektesh Mehmeti, te dy nga Shala e Bajgores, Rexhep Gjeli nga Likoshani, Hamit Emini e edoktorrie nga Baica e Lypjanit, Mulla Ilijaz Broja me percjelles, Lah Luboveci, Male Bashota i Caravikut, Bik Pazari - Dresheviei nga Tregu i Ri, i cili me vete kishte sjelle edhe kater te arratisur nga Sanxhaku, Feriz Boja, Muharrem Bajraktari i Lumes me percjelles, Mustafe Ibishi me luftetaret e tij nga Kramoviku i Anadrinise, Perfaqesuesit e Mirdites (Pashuk dhe Noc Kole Biba-Mirakaj) nga Iballa e Pukes me percjelles, Shaban Boshnjaku nga Tregu i Ri bashke me 800 luftetaret e tij, nderkaq perfaqesuesit e Mitrovices, Vushtrrise dhe Shales se Bajgores nuk u prezentuan publikisht per shkaqet e lartpermendura, kurse perfaqesuesit e Ferizajt, Gjilanit dhe Kaeanikut nuk arriten te marrin pjese ne kete Kuvend, ngase brigadat partizane-eetnike ua kishin zene rruget pergjate maleve te Drenices dhe veshtire kalohej ne ato terrene. Per njoftim te vendimeve te marra ne Kuvendin e Doberdolit, me vone i ka njoftuar profesor Ymer Berisha me shkrim. Meqenese eeshtjet qe duhej te trajtoheshin ne kete Kuvend ishin teper te rendesishme, pjesemarresit u pajtuan qe ai te zgjase dy dite (me 4 e 5 gusht). Ne Kuvend moren pjese nje oficer anglez dhe nje nga Shqiperia qe gjendej ne mal i perndjekur nga regjimi komunist i Enver Hoxhes.

P U N I M E T E K U V E N D I T

Kuvendi i filloi punimet ne kohen e parapare. Ate e hapi Uke Sadiku, duke i pershendetur te pranishmit, nderkaq fjalen hyrese e mbajti prof. Ymer Berisha. Procesmbajtese e Kuvendit ishte caktuar MARIJE SHLLAKU, ish-studente, nga Shkodra dhe ish-sekretareshe e Ilaz Agushit dhe pastaj Xhafer Deves, e cila ne ate kohe po qendronte ilegalisht ne shtepine e Dan Pjetrit ne Doberdol. Gjate punes se Kuvendit folen shume pjesmarres. Uke Sadiku foli per qendresen heroike te popullit shqiptar ndaj hordhive partizane-eetnike sllavo-komuniste kudo ne trojet shqiptare te Kosoves. Veemas u ndal per heroizmin e trimave te Drenices ne krye me tribunin popullor Shaban Polluzhen, si dhe luften e Adem Voces me vellezer e nipa ne kullen e tij ne Pasome te Vushtrrise, cilen e shendrroi ne kullen e barotit si 0so Kuka ne Vranine te Shkodres. Nderkaq, Prof. Ymer Berisha foli per nevojen e ngutshme: eJA TANI e JA KURRe!e, per organizimin e perbashket ne lufte te vendosur kunder brigadave partizane-eetnike dhe pushtetit te ri sllavokomunist, te instaluar me dhune ne Kosove, i cili per edo dite po maltretonte, burgoste, plaekiste popullaten e pafajshme te Drenices e te trevave te tjera ne trojet shqiptare; ne Drenice jane masakruar gra, femije e pleq dhe jane hedhur ne puse e ne lumenj, tha prof. Ymer Berisha, dhe vazhdoi : eNuk kemi se eete presim! Te gjithe si nje do tei mbrojme vatrat tona, trojet tona ilire-dardane...e!

Per shkak te sigurise, dita e dyte e ketij Kuvendi vazhdoi punen ne nje lokalitet tjeter (afro 1, 5 km) me larg nga elluga e Dan Pjetrite, ne vendin e quajtur eNdermjet lugjevee, lendine ndermjet fshatrave Doberdol, Zaberxhe, Gllareve dhe Gjurgjeviku i Madh. Diten e dyte mbledhjen e hapi Ndue Perlleshi. Ai prap ia dha fjalen prof. Ymer Berishes. Profesori ne fjalen e tij i kushtoi rendesi te veeante bashkimit te forcave gjitheshqiptare ne te gjitha viset etnike shqiptare ne Ballkan, ne lufte te perbashket kunder sllavo-komunizmit, qe kishte okupuar edo pjese te Kosoves trime, qe po perkraheshin edhe nga shume kolltukxhinj partizane shqiptare, qe historia nuk do t-ua fale kurre! Fjala e Profesorit ishte e zjarrte, ishte kushtrim per kryengritje, per lirine e trojeve shqiptare, per bashkimin e tyre ne nje trung te vetem ne Ballkan. Ymer Berisha e paraqiti edhe skemen se si duhet sot te krijohet SHTABI I PeRGJITHSHeM I FORCAVE KOMBeTARE dhe pervee udheheqjes se 0rganizates eBesa Kombetaree, duhet te percaktohen edhe 12 Sektore politiko-ushtarake qe do ta mbulojne tere territorin e Kosoves dhe ato u caktuan si vijon: Kuvendi ne fjale, emeroi Shtabin e Pergjithshem te Ushtrise Kombetare Shqiptare per Kosove dhe per komandant te Pergjithshem te ketij Shtabi u zgjodh UKe SADIKU, ndersa Profesor Ymer Berisha u zgjodh udheheqes politik i SH.P te UKSHK-es dhe njekohesisht edhe Kryetar i 0 P eBESA KOMBeTAREe per mbare territorin e Kosoves dhe viseve te saja nen okupimin jugosllav. Ne kete Kuvend, Kosova dhe Dukagjini u ndane ne 12 Sektore territoriale, ku edhe u emeruan 12 Komandante dhe po aq Komesare politik. Ky strukturim u quajte : e 12 Keshillate. Pervee Shtabit te Pergjithshem qe perbehej prej 12 vetash, ne menyre aktive vepronin edhe kater Grupe ne kuader te ketij Shtabi, e ato ishin :

ROJA BESNIKE, qe ishte nje grup prane SH.P. me detyre ruajtjen dhe sigurimin e Shtabit te Pergjithshem te 0.P. eBESA KOMBeTAREe me besnikeri fanatike ;
URDHeRDHeNeSIT e merrnin dhe percillnin porosite per SH.P. dhe nga SH.P.
ATENTATOReT e te caktuar nga SH.P. per ekzekutimin e njerezve te caktuar nga pushteti si dhe ndonje tradhtar te popullit shqiptar ;
DORA PASTRUESE e kishte per detyre likuidimin e tradhtareve dhe bashkepunetoreve te OZN-as jugosllave.
Ky Grup perbehej nga etreshate e luftetareve te zgjedhur, cilet, ne shumicen e rasteve vepronin secili (individualisht) veemas, por kishte raste edhe kur kryenin detyra te perbashketa. SH.P. kishte caktuar disa grupe ne etreshee te tilla, cilat vepronin ndaras njera nga tjetra.

PeRBeRJA E UDHeHEQeSVE POLITIK DHE USHTARAK Ne 12 SEKTORE TE KOSOVeS

Ne Kuvendin e Doberdolit u formuan 12 Shtabe te eBeses Kombetaree ne 15 rrethe.Nderkaq 0.P. eBESA KOMBeTAREe kishte kryesine qe numeronte 12 anetare. Perberja e Shtabeve te Sektoreve ishte si vijon:

01. Per Prizren : Nijazi Alishani dhe kapiten Ali Riza ;

02. Per Gjakove: Mehmet Age Rashkoci dhe Deme Ali Pozhari ;

03. Per Rahovec : Qazim Bajraktari dhe Alush Smajli e Qerrataja ;

04. Per Peje : Zef Gjidoda dhe Ndue Perlleshi,

05. Per Rugove : Islam Tabaku dhe Zhuke Haxhija ;

06. Per Istog : Adem Shala dhe Feriz Boja ;

07. Per Drenice : Mulla Ilaz Broja dhe Sadik Lutani ;

08. Per Suhareke : Sali Rama dhe Mehmet Sherifi ;

09. Per Sanxhak : Sadik Radavci dhe Bik Pazari e Dresheviqi ;

10. Per Prishtine : Ismail Gorani dhe Luan Gashi ;

11. Per Mitrovice, Vushtrri dhe Podujeve : Ahmet Selaci ;

12. Per Gjilan, Ferizaj dhe Kaeanik : Adem Gllavica.

Per Sektoret 11 dhe 12, mbetej qe vete Komandantet ushtarake te atyre Sektoreve t-i caktojne njerezit e merituar ne ato poste me rendesi, sidomos kur eshte fjala per udheheqesit politik te Sektoreve ne fjale.

TUBIMI I KATeRT I LNDSH-se, ose: eBESeLIDHJA E MADHE SHQIPTAREe

ePer shkak te zbulimit nga organet e pushtetit komunist, Kongresi i Katert i LNDSH-se, - (Ballit Kombetar) u mbajt ne shpejtesi me 1 maj 1946.e... thekson i nderuari prof.dr. Islam Dobra ne librin e tij :eProf. YMER BERISHA, KRYETAR i LeVIZJES NACIONAL-DEMOKRATIKE SHQIPTARE DHE KOMANDANT I USHTRISe POPULLORE PeR KOSOVe DHE MAQEDONI PeRENDIMOREe, Prishtine, 2002, ku thot : ... eAi u mbajt ne malin Kosmaq te Drenices. Kongresi i Katerte, ndryshe quhej eKONGRESI I BESeLIDHJES Se MADHE SHQIPTAREe. Personalitetet, qe e udheheqnin kete Kongres ishin: Ajet Gerguri, kryetar i Komitetit Nacional-Demokratik Shqiptar, Gjon Serreei, sekretar i KQ te LNDSH-se dhe i Kongresit te eIV-te, Hilmi Zariqi, kryetar i Komitetit te LNDSH-se per Drenice. Ata me perkushtimin maksimal organizuan punen parakongresiane te eBeselidhjes se Madhee.Pergaditjet ishin bere ne nivel te duhur. Ne kete Kongres ishin ftuar mbi 100 veta. Me poshte po sjellim emrat e disa pjesemarresve ne kete kongres: Jetullah Muharremi nga Rezalla, i cili ishte kryesuesi i grupit te eBesa Kombetaree te Radisheves, Kotorrit dhe Drenices Perendimore ; Bajram Hajrizi nga Radisheva, Rifat Halimi, Syle Ferizi, Ramadan Nura, Rexhep (Hajdin) Hajrizi dhe Kamber Haliti nga Kotorri, Zeqir dhe Hysen Lutani nga Turieefci, Ilmi Zariqi, Haxhi Selmani, Zuke Xani, Sinan Vinarci, Ali Shabani, Salih Behrami, Rexhep Gjeli, Nezir Shaku, Rifat Avdyli, Ibrahim Luta, Murat Nika, Istref Sheqa, Fazli Dobroshefci, Milazim Mehmet Bunjaku nga Krasmirofci, Sahit Bucolli nga Pokleku etj., qe te gjithe nga rrethi i Drenices. Nga anet tjera po sjellim emrat e disa pjesemarresve: Aziz Zhilivoda, Ahmet Selaci, Sherif Terstena, * ne kete liste te librit nuk permendet emri i Haradin Vidishiqit apo eDin Shalese-ver. E ime E.F. e edhe pse ekziston fakti se ka marre pjese), Ismet Boletini, Osman dhe Shaban Bunjaku nga Samadrexha, Rrahman Selaci, Musli Dervina, Feriz Boja, Ukshin Kovaeica, Shaban Dobreva, Isuf Hajdar Bylykbashi, Azem Bellaeefci, Uke Sadiku, Bali Ali Meti, Sokol Bolljaku, Ndue Perlleshi, Smajl Kapterri e te tjere.Ne pergaditjen e fundit qe po behej per fillimin e Kongresit vijne Ajet Gerguri, Gjon Serreei e disa te tjere, te cilet kishin qene vendosur ne kullen e Fejze Orllatit ne Domanek. Para fillimit te Kongresit ishin bere te gjitha pergaditjet e duhura:sigurimi i rojes ne te gjitha anet, pastaj tere materiali zyrtar dhe propagandistik etj. Kongresin e hapi Ajet Gerguri, kryesuesi dhe Komandant i forcave balliste. Ne fillim ai propozoi nje minut heshtje per martiret e kombit e pastaj vazhdoi referimin per pune dhe aktivitetin. Ja esenca e tij : ... eNe sot, ne momentin me te duhur, jemi tubuar ketu ne Kosmaq te Drenices legjendare, qe te vazhdojme rrugen tone luftarake deri ne elirimin e plote te te gjitha tokave shqiptare dhe ta formojme shtetin tone gjitheshqiptaree. Ai metej sjell te dhena se eLevizja demokratike per elirim dhe bashkim gjithekombetare do te kete forca qe t-i kundervihet tradhetise komuniste ne Kosove e ne Shqiperi dhe te eliroje vendin, duke aluduar ne perkrahjen e aleateve perendimore dhe ne urrejtjen e tyre qe kane ata ndaj komunisteve si ne Kosove, Shqiperi, Jugosllavi dhe ne vete Bashkimin Sovjetik, ku e ka burimin e gjithe ideologjia komuniste. Ajet Gerguri me nje ton re ashper shton : eeTradhtia e Enver Hoxhes e beri te luftohet Mit-hat Frasheri dhe ballistet, qe te vriten pas shpine. Ai e la Drenicen e shkoi ne Sanxhak dhe e tradhtoi Shaban Polluzhen per interesa komuniste...e. I nderuari Profesor Islam Dobra ne librin e tij te lartpermendur nuk jep te dhena se efar konkluzione dhe vendime muar ky Kongres. Por sipas fakteve te paraqitura me larte, ky do te jete eKongresi i TRETe i LNDSH-se e qe z. I.Dobra e quan eKongresi i Katertee nese anashkalojme ate (Kongresin apo Kuvendin) te Prizrenit qe u mbajte me 28 nentor 1944. Gjithashtu ne historiografine tone te asaj kohe e kemi edhe nje Kongres tjeter qe quhet eKONGRESI I KATeRTe i eBallit Kombetare apo i DYTI i Levizjes Nacional-Demokratike Shqiptare qe u mbajt ne Shkup me 1 qershor 1946, pra vetem nje muaj pas ketij te Kosmaqit *( e!... )

Me teu kthyer Halim 0rana ( nga paraburgimi i pare ne Beograd ), ne Shkup, Komiteti Qendror i LNDSH-se u hyri pergaditjeve per thirrjen dhe mbajtjen e Kongresit te Dyte ( -IV-te ). Ne grupin per konceptimin e dokumenteve, te cilat duhej t-i aprovonte Kongresi, u caktuan : Halim Orana, kapiten Hysni Rudi, mesuesi Azem Morana dhe rrojtari Kemail Skenderi, i cili, prape, kishte rolin e lidhjes me veprimtaret nga terreni. Realisht, sie shihet nga procesverbali i marrjes ne hetuesi i Ajet Gergurit, me 9 shkurt 1947, adresa e Komitetit Qendror te LNDSH-se, per veprimtaret dhe Komitetet Qarkore ne terren ishte: KEMAL BeRBERI, SHKUP. Ngase ne Kongres nuk erdhen pjesa me e madhe e te ftuarve, mund te konkludohet se ky u thirr me nguti dhe ne kohe te papershtatshme, kur ishte intensifikuar dhuna e OZN-es ndaj grupeve guerile dhe jataqeve te tyre. Sipas te dhenave nga hetuesia e anetareve te K.Q. te LNDSH-se, ne Shkup, shihet se Kongresi u mbajt me 1 qershor 1946 brenda ne Shkup. Ne punimet e Kongresit moren pjese vetem 12 veta, kryesisht anetare te K.Q. dhe ndonje veprimtare nga viset e Shkupit. Sipas Kemail Skenderit, disa delegate paten nga dy vota, kurse disa nga tri vota.Per shembull: Mehmet Bushi perfaqesonte Gostivarin dhe Kereoven, Osman Ahmet Cami perfaqesonte Strugen dhe Dibren, Kemail Skenderi perfaqesonte Reonin e eIII-te dhe eIV- te Shkupit, Azem Morana perfaqesonte Reonin e eII-te te Shkupit, Ferizajn dhe Kaeanikun, Hasan Hamit Bilalli perfaqesonte Reonin e eI-re te Shkupit dhe 0hrin, mandej tri vota kishte perfaqesuesi i Prishtines, Jusuf Agushi me pseudonimin eFaikue, Haki Efendi Hogoshtin e shoqeroi ne Kongres Mumin Jakupi, dhe pati dy vota : per Kamenice dhe Gjilan. Kapiten Hysni Rudi perfaqesoi Gjakoven dhe Pejen. Ne Kongresin e Dyte te eLeVIZJES PeR LIRIMIN E TOKAVE SHQIPTAREe, respektivisht te eKatertin e LNDSH-se, u zgjodh Sekretariati i Komitetit Qendror te LNDSH-se; Halim Orana, kryetar, Kemail Skenderi, zevendes- kryetar dhe Azem Morana sekretar, kurse per anetare te K.Q. te LNDSH-se u zgjodhen : Jonuz Balla, Mehmet Bushi, Hamdi Berisha, Hysni Rudi, Mehmet Dumani, Osman Cami, Mit-hat Tershana, Hasan Bilalli, Haki Efendi Hogoshi. Per delegat per lidhje te K.Q. te LNDSH-se me komitetet qarkore te Gjilanit, te Kaeanikut, te Ferizajt, te Prishtines, te Vushtrrise dhe te Mitrovices u caktua Hamdi mulla Imer Berisha i Gjilanit, i cili, pernjehere pas ketij Kongresi, sie ka konstatuar Ajet Gerguri ne hetuesi, i ngriti komitetet Qarkore ne qytetet e zena ngoje dhe ate mbi platformen e re organizative te LNDSH-se. Ne Kongresin e Dyte te LpLTSH, - gjegjesisht te eKatertin e LNDSH-see, mori pjese edhe Luan Gashi, sekretar i Komitetit te Ballit Kombetar ne Perugje te Italise ( thuhet se kishte ardhe ilegalisht dhe prap u kthye ilegalisht neper Greqi- ver. E ime : E.Fazlija ). Dokumenti me i rendesishem, i aprovuar ne kete Kongres, eshte SHEMA E ORGANIZIMIT dhe PROGRAMI i LeVIZJES PeR LIRIMIN E TOKAVE SHQIPTARE e LpLTSH; Meqe keto dokumente i konceptoi gjilanasi Halim 0RANA, jeta dhe vepra e te cilit, ne rend te pare, i perket visit prej te cilit doli, ketu po sjellim pa asnje nderhyrje.

K E M A E O R G A N I Z I M I T, (parashihte):

01. Ne edo vend (qytet e katund) formohet eKomiteti i vendit per Lirimin e Tokave Shqiptaree;

02. Per koordinim pune ne mes te ktyne komiteteve te vendit, jane eKomitetet epruere

03. Komiteti Epruer mvaret nga Komiteti Qendruer.Te paret jane ne lidhje me komitetet Epruer e kta me Komitetin Qendruer;

04. edo Komitet formohet nga : kryetari, sekretari, antari i Pare, antari i dyte. Dhe pergjegjes te ndryshem simbas nevojes;

05. Keta i ndajne detyrat dhe pergjegjesine simbas nevojes e zotesise. Drejtimin e pergjithshem e mban kryetari, administron dhe zbaton urdhenat e Komiteteve Eprore;

06. Sekretari, bashke me dy antaret kane : Sherbimin e propagandave te lajmeve, edhe si detyre kryesore, nderlidhjen, ashtu edhe Sherbimin ekonomik dhe politik;

07. Sherbimit politik i takon kujdesja e posaeme. Per kete edo Komitet formon nji trup nen emnin eSIPe e ( SIGURIMI POLITIK ). SIP-i e ka per detyre mbledhjen e informatave mbi personat e ndryshem dhe heton siguriumin e mirvajtjes se veprimtarise se komiteteve;

08. Komitetet e Vendit veprojne ne marreveshje ne mes t- antarve;

09. Komitetet Eprore kane po keta persona; por nga shkaku se do te kene ma shume pune, antaret do t-i ndajne detyrat dhe ne rast nevoje te formojne Seksione me referente dhe pergjegjes. Dokumenti tjeter, me rendesi shume te madhe per mendimin politik shqiptar, eshte: PROGRAMI I eLeVIZJES PeR LIRIMIN E TOKAVE SHQIPTAREe, i cili permban keto pese pika:

P R O G R A M I

01. Liri dhe pamvarsi te plote me te drejte vetqeverimi ne baze te vullnetit te popullit, te efaqun lirisht;

02. Nen etokat shqiptaree kuptohen krejt vendet ku banojne shqiptaret ne 60 %, pa dallim se si quhet krahina e vendi dhe nga kush asht i pushtuem ;

03. eLevizja per Lirimin e Tokave Shqiptaree nuk ka qendrim anmiqsuer kunder asnji populli fqij, as kunder partive politike, vetem insiston ne menyre kulturale dhe me arme do te perpiqet me arrijte idealit shekullor te kombit shqiptar qi te jete i lire dhe vetesundues ne shtet te vet me kufij ethnik ;

04. Mbasi te vendosen kufijt etnik, pa marr parasysh tjerat kushte te kufijve si jane : strategjik, ekonomik, politik etj., ne menyre miqsore do te shkembehet popullata e pakicave nacionale, tue i terheqe shqiptaret qi do te mbetin jasht kufijve ne vend t-atyne qi do te shperngulen dhe do te percjellen jashte;

05. Ne kohe paqe, LpLTSH nuk do te pushoje por do te vazhdoi si SHERBIM ROJE te te drejtave te popullit shqiptar, si t-atyne te mbrenshmeve, ashtu edhe t-atyne te jashtmve, nderkomtare tue u organizue per regjim me te vertete demokratik dhe per relacione miqsore me popujt fqi ballkanik.

Nga Kongresi i Katert i Levizjes per Lirimin e Tokave Shqiptare.

Rrofte Shqipnija e vertete me kufijt e saje etnike!e e perfundon ky Program.

KONGRESI I LIPOVICeS

APO KONGRESI I TRETe e ( i- V-te) i LeVIZJES PeR LIRIMIN E TOKAVE SHQIPTARE- LpLTSH, respektivisht te LeVIZJES NACIONAL-DEMOKRATIKE SHQIPTARE e LNDSH-se

Kongresi i eIII-te i LpLTSH apo i e V-ti i LNDSH, shkurt: Kongresi i Lipovices, tani Blinajes, punimet i filloi me 25 korrik 1946, me nje vonese te madhe per disa shkaqe:

01. E para, gjate ardhjes se delegateve te Degeve te NDSH-se, si dhe te Grupeve te armatosura ne vendin ku do te mbahej Kongresi, u hetuan levizje te medha te forcave te KNOJ-it dhe te OZN-es ;

02. E dyta: nuk arriten delegatet as perfaqesuesit e grupeve te Guerilles shqiptare nga Dukagjini ;

03. E treta: nuk arriti perfaqesuesi i K.Q. te LNDSH-se te Shkupit, Kemail Skenderi

04. E katerta : nuk arriti Profesor Ymer Bewrisha, kurse nje eletere qe i arriti Kongresit ne emer te tij, nga OZN-a, se nese Ai ( pra Y.Berisha ) nuk do te arrinte, ne vend te tij te fliste Hilmi Zariqie e ishte fare i dyshimte, dhe :

05. E pesta :Njesiti gueril i Jetullah Zabelit te Rezalles dyshoi ne besnikerine e korrierit per lidhje midis Hilmi Zariqit dhe eProfesor Ymer Berishese dhe pikerisht ne Rexhep Alushin nga Carrabregu i Deeanit, te cilin e arrestoi dhe te lidhur e sollen ne vendin e Kongresit.

Ky Kongres u mbajt ne lendinen eTE VORRI I HOXHeSe ne Lipovice ( Blinaje),

Midis fshatrave: Risinoc, Kroimire dhe Fushtice.

Kongresi i Lipovices i zhvilloi punimet e veta me kete :