E verteta mbi Jutbinen

Tek endemi faqeve te eposit te kreshnikeve, hyjme ngadal ne mjegullat e historis, te cila na pershkojn cdo qeliz te trupit, cdo in dhe atom te mundshem duke na elektrizuar dhe na emocionuar. Kur lexohet Epi i Kreshnikeve, detyrimisht hyme ne nje faze emocionale qe e kap cdo lexues, dhe kurreshtje te dije me shume. Perderisa vargjet notojn ngadal me nje perberje te mrekullushme qe nga nje moment i pacaktuar realisht, ne nuk arrijm ndoshta ta kuptojm se na vjene historia nga shekulli 7 e me vone. Mesjeta e hershme, erresira historike, na vie pas 1 mije a me shume vjet permes ketyre kengeve qe na vijne dhe na e pershkruajn luften per liri te Klladushaneve Ilir, perkatesisht Jutbinasve.
Kjo lufte fshihet prapa shume metaforash, kjo histori e kthyer ne legjende na bjen pjesen me te pasur te folklorit tone.
Kur nje shkenctar Gjerman vie ne Malsin e Madhe ne shekullin XIX tek degjon keto kenge mrekullohet.
Historia, e deshmuar edhe ne nje roman, thote se papritmas malsoret e qojn shkenctarin tek varri i nje prej personazheve te kengeve Kreshnike.
Shkenctari mbetet pa fjale duke pyetur se a ka ekzistuar vertet?
Malsoret ia kthejn se gjerat e pa verteta tek ne Shqiptaret shprehen ne Perralla, ndersa Legjendat permbajn vetë historinë.
Pa dashur ta zgjasë ju ftoj juve forumistave te diskutojm mbi Epin e Kreshnikeve te Jutbines, dhe rrjedhimisht te flasim per kete vend, qe si emer i sllavizuar tash quhet UTBINA.

Kush mund ta nxejrre libren Ancient Illyria- An Archaeological Exploration e shkruar nga Arthur Evans qe tash mund te gjendet ne mundesin e re qe ofron google per leximin e Librave.
Ketu jepen edhe fakte per Jutbinen Ilire, veco fq. 55

http://books.google.com/books?id=3J96wSxMaeYC&pg=PA55&lpg=PA55&dq=Archeology+Udbina&source=web&ots=qYuDfcb_A7&sig=nNXOyNLev-4RaH6OfF2yIYzK5ZU&hl=en&sa=X&oi=book_result&resnum=1&ct=result

Mali Kremen

Ekzistojn 2 Udbina, nje ne Kroaci nje ne Bosne.

Ago, ke bere pune te mrekullueshme qe ke sjellur keto pamje epike te Jutbines/Utbines, vendgjarjes se epeve kreshnike te Mujit e Halilit. Shekuj me pare keto toka ishin shqiptare.

Pikerisht Jutbina ka qene kufiri mes iliro shqiptareve dhe ardhacakeve te pare sllav. Per sa kohe ishte Muji, Arberia qendronte shkemb e forte!

Kjo temë është një sinjal paralajmërues ! Ne duhet të hapim horizontin dhe të shpalojmë të vërtetën e trimave të Jutbinës, që mund të ketë qenë Hut Binaj, ose Ukë Binaj.

Ashtu sië egziston gjithka Trebinja, që ka dmth e tre bijëve, janë dëshmi pa kontestim se gjurmët e qenësisë së antikës ilire - shqiptare janë të tjetërsuara!

Kreshnikët e Jutbinës, nuk janë në të vërtetë ata të këngëve legjendare, të hipërboluzuar, por ai hiperbolizim, u bë nga forca gjenetike shqiptare, që mos të harrohen në shekuj edhe mbeten si Këngët e Kreshnikëve. Sot dikush mund tl mendoj e thotë: po si qenkan ata shqiptarë, kur Jutbina sot gjindet në Bosnje e Hercegovinë BH (e ndarë dhunshëm sot, për ta mashtruar popullatën boshnjake, që vet u vërbua, kur mori etnitetin musliman, e jo atë bosnjak-boshnjak, kur dihet se aty ishin fiset illire - ardianët, arianët illirian etj.). Muja e Halili, Sokoli, Ajkuna e Kotorreve etj., si personazhe hiperbolike, janë personazhe illire.

Në historinë e letërsisë popullore të kreshnikëve, epeve e epopeve kreshnke, nuk është dhënë skjarimi i duhur me fakte, në mungesë njohurie. Janë shkruar libra e vëllime të tëra dhe nuk është vënë në shesh argumentimi historik, sepse shkenca shqiptare ishte e diktuar nga dhuna e pseudoshkenca sllavo-greke, nga terrorizimi shtetëror pushtues dhe i shkuan nga një fije nëpër dhëmb, anash, e duke tejkaluar faktet e gjalla historike e historiografike.

Krejt ato fakte historike, u ruajten me fanatizëm e filozofi popullore shqiptare, duke i zmadhuar, hiperbolizuar, duke i rrëfyer si prralla e mitholigji popullore - që mos të zhduken nga regjimet gjakatare pushtuese barbare - pra, të shpëtojnë si subjekte të gjalla nëpër shekuj dhe të mbajtura gjallë përmes këngës popullore me lahutë (që unë e spjegoj fjalën - lahutë, nga folja - la dhe emri hutë, huta pushka, atë çka la huta - la huta këngën me lahuta). Me aq enthuziazëm e dashuri atdhetare, këngëtarët këndonin nëpër shekuj me orë të tëera e me net, këngët aq të gjata epope kreshnikës, veç të ruhen brezave të ardhshëm!

Këtu ka me folë me muaj, për ethymologjinë e emrave të heronjve kreshnikë, për subjektet, idetë e themat e këngëve kreshnike, për fonetiken historike të zbërthimit morfologjik të fjalëve, emrave, të fjalorit të trashëguar, që sot i kemi vetëm si vepra thuaja në pluhurin e harreses. Mendoni kur ka pasë fuqi gjenetike, memorje aq të zhvilluar, e mbamendje aq të fortë e të qendrueshme - një këngëtar i lashtë me lahutë, ka kënduar aq gjatë me orë një këngë kreshnike - e sot gjenerata jonë priton të mbaj mend disa strofa a vargje poetike!

..............