"UDHET E KOMBIT Nr. 17, MAJ 2011, VITI I DYTË I BOTIMIT

Rotacizmi si dukuri e vjetër para-sllave ka vepruar në gjithë Toskërinë Jugore, si ranë-rërë, bënë-bërë, gjalpër – gjarpër, etj. Por në të folmen e Lazaratit ende ruhet forma më e her-shme: gjjalpër, e paprekur nga rota-cizmi. Por si në shumë treva të jugut edhe në të folmen e Lazaratit rotacizmi jo vetëm ka vepruar, por edhe prapavepruar gjuhësisht. Kështu veta e dytë e urdhërores së disa foljeve del në format: biri (bini), ziri(zini), fliri(flini), viri(vini), etj.
Asimilimi i – n-së vihet re edhe në format e vetës së dytë shumës të urdhërores së disa foljeve del në format e vetës së dytë shumës të urdhërores, si: ngrihi (ngrihuni), brihi (brihuni), krihi (krihuni). Në fushën e morfologjisë përbëjnë interes trajtat e vjetra të së pakryerës në dëftoren shumës. Kështu folja mbaj del në format unë maj, flij, ecij, qaj, veta e parë njëjës dhe: ne majim, flijim, ecim, qajim, lajim, etj. Përdorimi i – ç-së, në vend të –sh-së para bashkëtingëlloreve të shurdhëta është tjetër dukuri në këtë të folme, si çpoj, çpengoj, çkatërroj, çpejt,etj. Ende vihet re përdorimi i –ç-së në fund të përemrave vetorë njëjës në kallzore, si: muan, tyan, atian. Po kështu edhe zëvendësimi I ndajfoljes – ku, pas pjesëzës treguese –ja, përbën rast të veçantë në të folmen e Toskërishtes jugore, si: ja tuk jam, ja tuk më ke, në vend të: ja ku jam, ja tuk më ke.

Si në shumë fshatra të tjerë të trevës jugore, edhe në Lazarat veta e tretë njëjës e foljes –dua, përdoret e ngurosur në formën e foljes pavetore - duhet si: do menduar, do thënë, do ruajtur, do qëlluar, etj.
Këto dukuri gjuhësore e të tjera përbëjnë për sot e për të ardhmen një fushë të pasur vëzhgimesh, hulumtimesh, hetimesh, gjuhësore e studimesh. E folmja e Lazaratit me veçoritë e saj përbën një material të pasur për studime të thelluara me karakter historik e përgjithësues.
Glosari në formën e një fjalorthi që mendoj se do të botohet në numrat e ardhshëm të gazetës do të plotësojë më tepër tablonë e përgjithshme të së folmes së Lazaratit në veçoritë e saj dalluese. Duke paraqitur veçoritë dalluese të kësaj të folmeje natyrshëm do të dalin në pah edhe aferitë e saj më të spikatura me të folmet e trevave të tjera të Toskërisë Jugore. Kjo do të ndihmojë drejtpërdrejt edhe për të ndriçuar çështjet më thelbësore të historisë së komunitetit të Lazaratit.
Beqir Mamo

Vazhdimi në numrin e ardhshëm

Stafi dhe Adresa e Gazetës “UDHËT E KOMBIT”
Drejtor, Botues: Marenglen KOÇIU

Kryeredaktor: Thoma NIKA

Gazetarë:
Kristo STOJA, per qarkun e Gjirokastrës
Abdurrahman SHEHU, për arsimin, kulturën, shkencën, turizmin
Jorgo TELO, redaktor, korrektor letrar
Ilir BERISHA, për problemet historike dhe etnike
Klodiana SANXHAKU, për problemet juridike dhe institucionet
Aleksandra PUCI, për problemet ekonomike
Jovan TAÇI, konsulent për marrëdhëniet kombëtare dhe ndërkombëtare
Uresa F. SYLA, korrespondente në Kosovë

E-Mail: lzhkqarkgjr@yahoo.com
www.bashkimikombetar
Udhet e Kombit Marenglen Kociu
Gjirokaster
Telefon: 068 543 8888


Qendra e Pazarit, Gjirokastër,
Albania

Shtypur në shtypshkronjën “MILOSAO” Sarandë